அத² ஸப்தத³ஷோ²(அ)த்⁴யாய꞉
கர்மப²லபரிச்சே²தா³ய யோக³வர்ணனம்
வைஷ²ம்பாயன உவாச
ப்ருதி²வ்யாம் யத்க்ருதம் சி²த்³ரம் தபனேன விவர்த⁴தா |
தஸ்மின்ன்யஸ்தோ(அ)த² மைனாக꞉ ஸ்வபா⁴வவிஹிதோ(அ)சல꞉ ||3-17-1
பர்வபி⁴꞉ பர்வதத்வம் ச லப⁴தே நாம ஸஞ்ஜ்ஞிதம் |
அசலாத³சலத்வம் ச ஸ்வபா⁴வான்மேருரேவ ஸ꞉ ||3-17-2
தஸ்ய ப்ருஷ்டே² ஸுவிஸ்தீர்ணே நக³ஸ்ய ஸுமஹர்த்³தி⁴மான் |
தஸ்மிம்ஸ்து புருஷோ வ்யக்தோ வஸதி ஜ்யோதிஸம்ப⁴வ꞉ ||3-17-3
விஹிதஷ்²ச ஸ்வபா⁴வேன தேனைவ பரமாத்மனா |
யத்தத்³ப்³ரஹ்மமயம் தேஜோ நிஹிதம் ஷி²ரஸோ(அ)ந்தரே |
தஸ்ய ஜ்யோதிர்மயம் ரூபம் தீ³ப்தம் புருஷவிக்³ரஹம் ||3-17-4
வத³நாத³பி⁴நிஷ்க்ராந்தம் ஜ்வலந்தமிவ தேஜஸா |
சதுர்பி⁴ர்வத³னைர்யுக்தம் சதுர்பி⁴ஷ்²ச த்³விஜோத்தமை꞉ ||3-17-5
வக்த்ரம் ப்³ரஹ்மஸமுத்³பூ⁴தம் ப்³ரஹ்மா ப்³ராஹ்மணபுங்க³வ꞉ |
ததே³வ தன்மஹாபூ⁴தம் புனர்பா⁴வத்வமாக³தம் ||3-17-6
உத்³த்⁴ருதா ப்ருதி²வீ தே³வீ புரஸ்தாத்ஸலிலாஷ²யாத் |
ப்³ரஹ்மத்வம் ப்³ரஹ்மண꞉ ஸ்தா²நாத³ளோகோ லோகதாம் க³த꞉ ||3-17-7
பத³ஸந்தௌ⁴ ப்³ரஹ்மலோகம் ஷ்²ருங்க³ம் மேரோஸ்ததா³ப⁴வத் |
உச்ச்²ரிதம் யோஜனஷ²தம் ஸஹஸ்ரஷ²தமேவ ச |||3-17-8
ஏவமேவ ச விஸ்தாரம் சதுர்பி⁴ர்கு³ணிதம் கு³ணை꞉ |
அத²வா நைவ ஸங்க்²யாதும் ஷ²க்யம் பூ⁴தேன கேனசித் |
ஸமா꞉ ஸஹஸ்ரைர்ப³ஹுபி⁴ரபி தி³வ்யேன தேஜஸா ||3-17-9
சதுர்பி⁴꞉ பார்ஷ்²வவிஸ்தாரை꞉ ஷி²லாபி⁴ரபி⁴ஸம்வ்ருதை꞉ |
நக³ஸ்ய யஸ்ய ராஜேந்த்³ர விஸ்தாரை꞉ ஷ²தயோஜனை꞉ ||3-17-10
கோடிகோடீஷ²தகு³ணைர்கு³ணிதம் ப்³ரஹ்மவாதி³பி⁴꞉ |
யோக³யுக்தை꞉ ஸதா³ ஸித்³தை⁴ர்நித்யம் ப்³ரஹ்மபராயணை꞉ ||3-17-11
மருத்³பி⁴꞉ ஸஹ தே³வேந்த்³ரை ருத்³ரைர்வஸுபி⁴ரேவ ச |
ஆதி³த்யைர்விஷ்²வஸஹிதை ரரக்ஷ வஸுதா⁴தி⁴பான் ||3-17-12
ரரக்ஷ ப்ருதி²வீம் சைவ ப⁴க³வான்விஷ்ணுனா ஸஹ |
விவஸ்வத்³வருணாப்⁴யாம் ச ஸங்கா⁴தம் க³மிதம் ந்ருப ||3-17-13
தேன ப்³ராஹ்மேண வபுஷா ப்³ரஹ்மப்ராப்தேன பா⁴ரத |
யத்தத்³விஷ்ணுமயம் தேஜ꞉ ஸர்வத்ர ஸமதாம் க³தம் ||3-17-14
யத்தத்³ப்³ரஹ்மேதி வை ப்ரோக்தம் ப்³ராஹ்மணைர்வேத³பாரகை³꞉ |
நியமைர்ப³ஹுபி⁴꞉ ப்ராப்தை꞉ ஸத்யவ்ரதபராயனை꞉ ||3-17-15
ஏவமேதே த்ரயோ லோகா ப்³ராஹ்மே(அ)ஹனி ஸமாஹிதா꞉ |
அஹனி ப்³ரஹ்ம சாவ்யக்தம் வ்யக்தம் ப்ராணே ப்ரதிஷ்டி²தம் ||3-17-16
ப்³ரஹ்மணோ நியதம் கர்ம ப்ரபா⁴வேண ப்ரசோதி³தம் |
ப்ரவர்தமானம் பா⁴வேன ஷ²ஷ்²வத³ச்ச²லவாதி³னாம் ||3-17-17
ஏதத்³தி⁴தமிதி ப்ரோக்தம் ப்³ராஹ்மணைர்வேத³பாரகை³꞉ |
யதே³கம் ப்³ரஹ்மண꞉ பாத³ம் தி³ஷ்டத்வம் க³மிதம் பத³ம் ||3-17-18
ப³ஹுத்வாத்³விப்ரபா⁴வானாம் விஷ்²வஷ²ப்³த³꞉ ப்ரயுஜ்யதே |
ப்³ராஹ்மணைர்ப்³ரஹ்மபூ⁴தாத்மா ஸத்யவ்ரதபராயனை꞉ ||3-17-19
விஷ்²வரூபம் மனோரூபம் பு³த்³தி⁴ரூபம் ச மாநயன் |
ஏவம் த்³வந்த்³வம் ஸ ப⁴க³வான்ப்ரத²மம் மிது²னம் ஸ்ருஜத் ||3-17-20
ஸ ஏவ ப⁴க³வான்விஷ்²வோ தே³வ்யா ஸஹ ஸனாதன꞉ |
விதா⁴ய விபுலான்போ⁴கா³ன்ப்³ரஹ்மா சரதி ஸானுக³꞉ ||3-17-21
ஸ ஏஷ ப⁴க³வான்ப்³ரஹ்மா நித்யம் ப்³ரஹ்மவிதா³ம் வர꞉ |
நிர்வாணபத³க³ந்த்ரூணாமகிஞ்சனபதை²ஷிணாம் ||3-17-22
ஸோமாத்ஸோம꞉ ஸமுத்பன்னோ தா⁴ராஸலிலவிக்³ரஹாத் |
யதா²பி⁴ஷிக்தோ பூ⁴தாநாமாதி⁴பத்யே மஹேஷ்²வர꞉ ||3-17-23
அபி⁴ஷிச்ய ச பூ⁴தேஷ²ம் க்ருத்வா கர்ம ஸ்வபா⁴வத꞉ |
நத³தி ஸ்ம ததா³ நாத³ம் தேன ஸா ஹ்யுச்யதே நதீ³ ||3-17-24
ஸா ப்³ரஹ்மலோகம் ஸம்பா⁴வ்ய அபி⁴பூ⁴ய ஸஹஸ்ரதா⁴ |
கா³ம் க³தா க³க³நாத்³தே³வீ ஸப்ததா⁴ ப்ரஸஸார ச ||3-17-25
ஸஹஸ்ரதா⁴ ச ராஜேந்த்³ர ப³ஹுதா⁴ ச புன꞉ புன꞉ |
இமம் லோகமமும் சைவ பா⁴வயன்க்ஷரஸம்ப⁴வம் ||3-17-26
ததோ பூ⁴தனி ரோஹந்தி மஹாபூ⁴தப²லானி ச |
தத꞉ ஸர்வே க்ரியாரம்பா⁴꞉ ப்ரவர்தந்தே மனீஷிணாம் ||3-17-27
சதுர்பி⁴ர்வத³னைஸ்தஸ்ய முக²பத்³மாத்³விநி꞉ஸ்ருதா |
ததா³க்ஷரமயீ ஸித்³தி⁴ர்தி³ஷ²த்வம் ஸமுபாக³தா ||3-13-28
தஸ்ய ஜ்ஞானமயம் புண்யம் சதுஷ்பாத³ம் ஸனாதனம் |
பதித்வேநாப⁴வத்³தே³வோ ப்³ரஹ்மா சாத்ர பிதாமஹ꞉ ||3-17-29
பாதா³ த⁴ர்மஸ்ய சத்வரோ யைரித³ம் தா⁴ர்யதே ஜக³த் |
ப்³ரஹ்மசர்யேண வ்யக்தேன க்³ருஹஸ்தே²ன ச பாவனே ||3-17-30
கு³ருபா⁴வேன வாக்யேன கு³ஹ்யகா³மினகா³மினா |
இத்யேதே த⁴ர்மபாதா³꞉ ஸ்யு꞉ ஸ்வர்க³ஹேதோ꞉ ப்ரசோதி³தா꞉ ||3-7-31
ந்யாயாத்³த⁴ர்மேண கு³ஹ்யேன ஸோமோ வர்த⁴தி மண்ட³லே |
ப்³ரஹ்மணோ ப்³ரஹ்மசரணாத்³வேதா³ வர்தந்தி ஷா²ஷ்²வதா꞉ ||3-17-32
க்³ருஹஸ்தா²னபி⁴வாக்யேன த்ருப்யந்தி பிதரஸ்ததா² |
ருஷயோ(அ)பி ச த⁴ர்மேண நக³ஸ்ய ஷி²ரஸி ஸ்தி²தா꞉ ||3-17-33
நக³ஸ்ய தஸ்ய ஸம்பஷ்²ய மேரோ꞉ ஷி²க²ரமுத்தமம் |
பத்³ப்⁴யாம் ஸம்பீட்³ய வ்ருஷணாவ்ருஷிபி⁴ஸ்தைர்விசார்யதே ||3-17-34
க்³ரீவாம் நிக்³ருஹ்ய ப்ருஷ்ட²ம் ச வினாம்ய ப்ரஹஸன்னிவ |
நாபி⁴தே³ஷே² கரௌ ந்யஸ்ய ஸர்வஷோ²(அ)ங்கா³னி ஸங்க்ஷிபன் ||3-17-35
மூர்த்⁴னி ப்³ரஹ்ம ஸமுத்க்ஷிப்ய மனஸாபி பிதாமஹ꞉ |
அஸ்ருஜன்மனஸா விஷ்ணும் யோகா³த்³யோகே³ஷ்²வரஸ்ய ச ||3-17-36
வ்யதிரிக்தேந்த்³ரியோ விஷ்ணுர்பி³ம்பா³த்³பி³ம்ப³மிவோத்³த்⁴ருத꞉ |
தேஜோமூர்தித⁴ரோ தே³வோ நப⁴ஸீந்து³ரிவோதி³த꞉ ||3-17-37
ரராஜ ப்³ரஹ்மயோகே³ன ஸஹஸ்ராம்ஷு²ரிவாபர꞉ |
விராஜன்னப⁴ஸோ மத்⁴யே ப்ரபா⁴பி⁴ரதுலம் ப்ரபு⁴꞉ ||3-17-38
நோபலப்⁴யதி மூடா⁴னாம் ப்ரத்யக்ஷம் ப்³ரஹ்ம ஷா²ஷ்²வதம் |
லலாடமத்⁴யே திஷ்ட²ந்தம் த்³விதா⁴பூ⁴தம் க்ரியாம் ப்ரதி ||3-17-39
ஜ்யோதிஷ்²சக்ஷுஷி ஸம்ப³த்³த⁴ம் பி³ம்ப³ம் பா⁴ஸ்கரஸோமயோ꞉ |
பு³த்³த்⁴யா பூர்வம் து பஷ்²யந்தி அத்⁴யாத்மவிஷயே ரதா꞉ ||3-17-40
ப்³ராஹ்மணா வேத³வித்³வாம்ஸ꞉ ஸத்யவ்ரதபராயனா꞉ |
நேதரே ஜாது பஷ்²யந்தி அத்⁴யாத்மம் நாவபு³த்⁴யதே ||3-17-41
ஹிம்ஸாயோகை³ரயோகா³த்மா ஸர்வப்ராணசரைர்ந்ருப |
பூ⁴தயோ பு⁴வி பூ⁴தேஷோ² மோஹப்ராப்தேன சேதஸா ||3-17-42
கர்மபி⁴꞉ குத்ஸிதைரன்யை꞉ ஸர்வப்ராணிவதை⁴ஷிணாம் |
நராணாம் யோக³மாதா⁴ய ஸ்வேஷு மாத்ரேஷு பா⁴ரத ||3-17-43
ஸமாஹிதமனா ப்³ரஹ்மன்மோக்ஷப்ராப்தேன ஹேதுனா |
சந்த்³ரமண்ட³லஸம்ஸ்தா²னாஜ்ஜ்யோதிஷ்²சாந்த்³ரம் மஹத்ததா³ ||3-17-44
ப்ரவிஷ்²ய ஹ்ருத³யம் க்ஷிப்ரம் கா³யத்ர்யா நயனாந்தரே |
க³ர்ப⁴ஸ்ய ஸம்ப⁴வோ யஷ்²ச சதுர்தா⁴ புருஷாத்மக꞉ ||3-17-45
ப்³ரஹ்மதேஜோமயோ யுக்த꞉ ஷா²ஷ்²வதோ(அ)த² த்⁴ருவோ(அ)வ்யய꞉ |
ந சேந்த்³ரியகு³ணைர்யுக்தோ யுக்தஸ்தேஜோகு³ணேன ச ||3-17-46
சந்த்³ராம்ஷு²விமலப்ரக்²யோ ப்⁴ராஜிஷ்ணுர்வர்ணஸம்ஸ்தி²த꞉ |
நேத்ராப்⁴யாம் ஜனயத்³தே³வோ ருக்³வேத³ம் யஜுஷா ஸஹ ||3-17-47
ஸாமவேத³ம் ச ஜிஹ்வாக்³ராத³த²ர்வாணம் ச மூர்த⁴த꞉ |
ஜாதமாத்ராஸ்து தே வேதா³꞉ க்ஷேத்ரம் விந்த³ந்தி தத்த்வத꞉ ||3-17-48
தேன வேத³த்வமாபன்னா யஸ்மாத்³விந்த³ந்தி தத்பத³ம் |
தே ஸ்ருஜந்தி ததா³ வேதா³ ப்³ரஹ்ம பூர்வம் ஸனாதனம் ||3-17-49
புருஷம் தி³வ்யரூபாப⁴ம் ஸ்வை꞉ ஸ்வைர்பா⁴வைர்மனோப⁴வை꞉ |
அத²ர்வணஸ்து யோ யோக³꞉ ஷீ²ர்ஷம் யஜ்ஞஸ்ய தத்ஸ்ம்ருதம் ||3-17-50
க்³ரீவாபா³ஹ்வந்தரம் சைவ ருக்³பா⁴க³꞉ ஸ ப⁴வேத்தத꞉ |
ஹ்ருத³யம் சைவ பார்ஷ்²வம் ச ஸாமபா⁴க³ஸ்து நிர்மித꞉ ||3-17-51
ப³ஸ்தி ஷீ²ர்ஷம் கடீதே³ஷ²ம் ஜங்கோ⁴ருசரணை꞉ ஸஹ |
ஏவமேஷ யஜுர்பா⁴க³꞉ ஸங்கா⁴தோ யஜ்ஞகல்பித꞉ |
புருஷோ தி³வ்யரூபாப⁴꞉ ஸம்பூ⁴தோ ஹ்யமராத்பதா³த் ||3-17-52
ஸ ஹி வேத³மயோ யஜ்ஞ꞉ ஸர்வபூ⁴தஸுகா²வஹ꞉ |
உப⁴யோர்லோகயோஸ்தாத ஹிம்ஸாவர்ஜ்ய꞉ ஸனாதன꞉ ||3-17-53
யோகா³ரம்ப⁴ம் கர்மஸாத்⁴யம் ப்³ரஹ்மசர்யம் ஸனாதனம் |
ப்ரப⁴வ꞉ ஸர்வபூ⁴தானாம் யோ விந்த³தி ஸ வேத³வித் ||3-17-54
ஸ ஸித்³த⁴꞉ ப்ரோச்யதே லோகே ஸித்³தி⁴ரேவ ந ஸம்ஷ²ய꞉ |
நிர்முக்தை꞉ ஸர்வகர்மப்⁴யோ முனிபி⁴ர்வேத³பாரகை³꞉ ||3-17-55
வைஷ்ணவம் யஜ்ஞமித்யேவம் ப்³ருவதே வேத³பாரகா³꞉ |
ப்³ராஹ்மணா நியமஷ்²ராந்தா வேதோ³பநிஷதே³ பதே³ ||3-17-56
ஜனமேஜய உவாச
சேதஸஸ்தூபலம்ப⁴ம் ஹி மனோக்³ராஹ்யஸ்ய காமத꞉ |
காரணம் ஷ்²ரோதுமிச்சா²மி யதா² த்வம் மன்யஸே முனே ||3-17-57
வைஷ²ம்பாயன உவாச
ந ஹ்யஸ்ய காரணம் கிஞ்சித்³பா³ஹ்யம் ப⁴வதி பா⁴ரத |
அந்தர்க³தம் காரணம் து ஷா²ரீரம் மானஸம் ந்ருப ||3-17-58
யேன வேத்³யம் விது³ர்மர்த்யா ப்³ராஹ்மணா꞉ ஸம்ஷி²தவ்ரதா꞉ |
அவேத்³யமபி வேத்³யம் ச ஷ²க்யம் வேத்தும் ந கர்மணா ||3-17-59
ப்³ராஹ்மணேன வினீதேன ஸதா³ ப்³ரஹ்மநிஷேவிணா |
ஸதா³ விதி³ததத்த்வேன ஸித்³தி⁴ஹேதோர்மஹீபதே ||3-17-60
ஸதா³ சைவ ஷு²சிர்பூ⁴த்வா நியதோ ப்³ரஹ்மகர்மணா |
உபதிஷ்டே²த ஸ கு³ரும் ப³த்³தா⁴ஞ்ஜலிபுடோ த்³விஜ꞉ ||3-17-61
ஸாயம் ப்ராதஷ்²ச தத்த்வஜ்ஞோ மோக்ஷகர்மாணி காரயேத் |
வினீதோ ப்³ரஹ்மபா⁴வேன ஸமாஹிதமதிர்முனி꞉ ||3-7-62
ஸம்ப்ரபத்³யேத மனஸா வைஷ்ணவம் பத³முத்தமம் |
த்⁴யாயன்னேவ ப்ரஸீதே³த ஸமாஹிதமதிர்த்³விஜ꞉ ||3-17-63
க³ச்ச²தே பரமம் ப்³ரஹ்ம நிர்விகாரேண சேதஸா |
அபுனர்ப⁴வபா⁴வஜ்ஞோ நிர்மமோ பா⁴வப³ந்த⁴னாத் ||3-17-64
ததே³வாக்ஷரமித்யாஹுர்யத்தத்³ப்³ரஹ்ம ஸனாதனம் |
தர்ஹி தத்கர்மயோகே³ன வித்³யாயோகே³ன த³ர்ஷி²தம் ||3-17-65
ப்³ராஹ்மணானாம் வினீதானாம் வைஷ்ணவே பத³ஸஞ்சயே |
ஸர்வத்³ரவ்யாதிரிக்தானாம் காமயோக³விக³ர்ஹிணாம் ||3-17-66
அபுனர்பா⁴வினாம் லோகா꞉ கர்மயோக³ப்ரதிஷ்டி²தா꞉ |
அநாதா³னேன மனஸா ராஜன்கர்மணி கர்மணி ||3-17-67
ஆதா³நாத்³ப³த்⁴யதே ஜந்துர்நிராதா³னாத்ப்ரமுச்யதே |
ப்³ராஹ்மணேப்⁴ய꞉ க்ரியாவாப்திர்ஜந்தோ꞉ பூர்வாஜ்ஜனாதி⁴ப ||3-17-68
முக்தஷ்²சேந்த்³ரியப³ந்தே⁴ன ப்ராப்தாஷ்²ச பரமம் பத³ம் |
ந பு⁴ய꞉ புனராயாதி மானுஷம் தே³ஹவிக்³ரஹம் ||3-17-69
இதி ஷ்²ரீமஹாபா⁴ரதே கி²லேஷு ஹரிவம்ஷே² ப⁴விஷ்யபர்வணி
பௌஷ்கரே ஸப்தத³ஷோ²(அ)த்⁴யாய꞉
Converted to Tamil Script using Aksharamukha : Script Converter: http://aksharamukha.appspot.com/converter
Source: http://mahabharata-resources.org/harivamsa/bhavishyaparva/hv_3_017_mpr.html
##Harivamsha Maha Puranam - Part 3 - Bhavishya Parva
Chapter 3-17 Benevolent Vishnu, Creation Continued, The Practice of Yoga
Itranslated by G. Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
September 7, 2008##
Proof-read by K S Rmachandran, ramachandran_ksr @ yahoo.ca.
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
----------------------------------------------------------------
atha saptadasho.adhyAyaH
karmaphalaparichChedAya yogavarNanam
vaishampAyana uvAcha
pR^ithivyAM yatkR^itam ChidraM tapanena vivardhatA |
tasminnyasto.atha mainAkaH svabhAvavihito.achalaH ||3-17-1
parvabhiH parvatatvaM cha labhate nAma saMj~nitam |
achalAdachalatvaM cha svabhAvAnmerureva saH ||3-17-2
tasya pR^iShThe suvistIrNe nagasya sumaharddhimAn |
tasmiMstu puruSho vyakto vasati jyotisaMbhavaH ||3-17-3
vihitashcha svabhAvena tenaiva paramAtmanA |
yattadbrahmamayaM tejo nihitaM shiraso.antare |
tasya jyotirmayaM rUpaM dIptaM puruShavigraham ||3-17-4
vadanAdabhiniShkrAntaM jvalantamiva tejasA |
chaturbhirvadanairyuktaM chaturbhishcha dvijottamaiH ||3-17-5
vaktraM brahmasamudbhUtaM brahmA brAhmaNapu~NgavaH |
tadeva tanmahAbhUtaM punarbhAvatvamAgatam ||3-17-6
uddhR^itA pR^ithivI devI purastAtsalilAshayAt |
brahmatvaM brahmaNaH sthAnAdaloko lokatAM gataH ||3-17-7
padasaMdhau brahmalokaM shR^i~NgaM merostadAbhavat |
uchChritaM yojanashataM sahasrashatameva cha |||3-17-8
evameva cha vistAraM chaturbhirguNitaM guNaiH |
athavA naiva sa~NkhyAtuM shakyaM bhUtena kenachit |
samAH sahasrairbahubhirapi divyena tejasA ||3-17-9
chaturbhiH pArshvavistAraiH shilAbhirabhisaMvR^itaiH |
nagasya yasya rAjendra vistAraiH shatayojanaiH ||3-17-10
koTikoTIshataguNairguNitaM brahmavAdibhiH |
yogayuktaiH sadA siddhairnityaM brahmaparAyaNaiH ||3-17-11
marudbhiH saha devendrai rudrairvasubhireva cha |
Adityairvishvasahitai rarakSha vasudhAdhipAn ||3-17-12
rarakSha pR^ithivIM chaiva bhagavAnviShNunA saha |
vivasvadvaruNAbhyAM cha sa~NghAtaM gamitaM nR^ipa ||3-17-13
tena brAhmeNa vapuShA brahmaprAptena bhArata |
yattadviShNumayaM tejaH sarvatra samatAM gatam ||3-17-14
yattadbrahmeti vai proktaM brAhmaNairvedapAragaiH |
niyamairbahubhiH prAptaiH satyavrataparAyanaiH ||3-17-15
evamete trayo lokA brAhme.ahani samAhitAH |
ahani brahma chAvyaktaM vyaktaM prANe pratiShThitam ||3-17-16
brahmaNo niyataM karma prabhAveNa prachoditam |
pravartamAnaM bhAvena shashvadachChalavAdinAm ||3-17-17
etaddhitamiti proktaM brAhmaNairvedapAragaiH |
yadekaM brahmaNaH pAdaM diShTatvaM gamitaM padam ||3-17-18
bahutvAdviprabhAvAnAM vishvashabdaH prayujyate |
brAhmaNairbrahmabhUtAtmA satyavrataparAyanaiH ||3-17-19
vishvarUpaM manorUpaM buddhirUpaM cha mAnayan |
evaM dvandvaM sa bhagavAnprathamaM mithunaM sR^ijat ||3-17-20
sa eva bhagavAnvishvo devyA saha sanAtanaH |
vidhAya vipulAnbhogAnbrahmA charati sAnugaH ||3-17-21
sa eSha bhagavAnbrahmA nityaM brahmavidAM varaH |
nirvANapadagantR^INAmakiMchanapathaiShiNAm ||3-17-22
somAtsomaH samutpanno dhArAsalilavigrahAt |
yathAbhiShikto bhUtAnAmAdhipatye maheshvaraH ||3-17-23
abhiShichya cha bhUteshaM kR^itvA karma svabhAvataH |
nadati sma tadA nAdaM tena sA hyuchyate nadI ||3-17-24
sA brahmalokaM saMbhAvya abhibhUya sahasradhA |
gAM gatA gaganAddevI saptadhA prasasAra cha ||3-17-25
sahasradhA cha rAjendra bahudhA cha punaH punaH |
imam lokamamuM chaiva bhAvayankSharasaMbhavam ||3-17-26
tato bhUtani rohanti mahAbhUtaphalAni cha |
tataH sarve kriyArambhAH pravartante manIShiNAm ||3-17-27
chaturbhirvadanaistasya mukhapadmAdviniHsR^itA |
tadAkSharamayI siddhirdishatvaM samupAgatA ||3-13-28
tasya j~nAnamayaM puNyaM chatuShpAdaM sanAtanam |
patitvenAbhavaddevo brahmA chAtra pitAmahaH ||3-17-29
pAdA dharmasya chatvaro yairidaM dhAryate jagat |
brahmacharyeNa vyaktena gR^ihasthena cha pAvane ||3-17-30
gurubhAvena vAkyena guhyagAminagAminA |
ityete dharmapAdAH syuH svargahetoH prachoditAH ||3-7-31
nyAyAddharmeNa guhyena somo vardhati maNDale |
brahmaNo brahmacharaNAdvedA vartanti shAshvatAH ||3-17-32
gR^ihasthAnabhivAkyena tR^ipyanti pitarastathA |
R^iShayo.api cha dharmeNa nagasya shirasi sthitAH ||3-17-33
nagasya tasya saMpashya meroH shikharamuttamam |
padbhyAM saMpIDya vR^iShaNAvR^iShibhistairvichAryate ||3-17-34
grIvAM nigR^ihya pR^iShThaM cha vinAmya prahasanniva |
nAbhideshe karau nyasya sarvasho.a~NgAni saMkShipan ||3-17-35
mUrdhni brahma samutkShipya manasApi pitAmahaH |
asR^ijanmanasA viShNuM yogAdyogeshvarasya cha ||3-17-36
vyatiriktendriyo viShNurbimbAdbimbamivoddhR^itaH |
tejomUrtidharo devo nabhasIndurivoditaH ||3-17-37
rarAja brahmayogena sahasrAMshurivAparaH |
virAjannabhaso madhye prabhAbhiratulaM prabhuH ||3-17-38
nopalabhyati mUDhAnAM pratyakShaM brahma shAshvatam |
lalATamadhye tiShThantaM dvidhAbhUtaM kriyAM prati ||3-17-39
jyotishchakShuShi saMbaddhaM bimbaM bhAskarasomayoH |
buddhyA pUrvaM tu pashyanti adhyAtmaviShaye ratAH ||3-17-40
brAhmaNA vedavidvAMsaH satyavrataparAyanAH |
netare jAtu pashyanti adhyAtmaM nAvabudhyate ||3-17-41
hiMsAyogairayogAtmA sarvaprANacharairnR^ipa |
bhUtayo bhuvi bhUtesho mohaprAptena chetasA ||3-17-42
karmabhiH kutsitairanyaiH sarvaprANivadhaiShiNAm |
narANAM yogamAdhAya sveShu mAtreShu bhArata ||3-17-43
samAhitamanA brahmanmokShaprAptena hetunA |
chandramaNDalasaMsthAnAjjyotishchAndraM mahattadA ||3-17-44
pravishya hR^idayaM kShipraM gAyatryA nayanAntare |
garbhasya saMbhavo yashcha chaturdhA puruShAtmakaH ||3-17-45
brahmatejomayo yuktaH shAshvato.atha dhruvo.avyayaH |
na chendriyaguNairyukto yuktastejoguNena cha ||3-17-46
chandrAMshuvimalaprakhyo bhrAjiShNurvarNasaMsthitaH |
netrAbhyAM janayaddevo R^igvedaM yajuShA saha ||3-17-47
sAmavedaM cha jihvAgrAdatharvANaM cha mUrdhataH |
jAtamAtrAstu te vedAH kShetraM vindanti tattvataH ||3-17-48
tena vedatvamApannA yasmAdvindanti tatpadam |
te sR^ijanti tadA vedA brahma pUrvaM sanAtanam ||3-17-49
puruShaM divyarUpAbhaM svaiH svairbhAvairmanobhavaiH |
atharvaNastu yo yogaH shIrShaM yaj~nasya tatsmR^itam ||3-17-50
grIvAbAhvantaraM chaiva R^igbhAgaH sa bhavettataH |
hR^idayaM chaiva pArshvaM cha sAmabhAgastu nirmitaH ||3-17-51
basti shIrShaM kaTIdeshaM ja~NghorucharaNaiH saha |
evameSha yajurbhAgaH sa~NghAto yaj~nakalpitaH |
puruSho divyarUpAbhaH saMbhUto hyamarAtpadAt ||3-17-52
sa hi vedamayo yaj~naH sarvabhUtasukhAvahaH |
ubhayorlokayostAta hiMsAvarjyaH sanAtanaH ||3-17-53
yogArambhaM karmasAdhyaM brahmacharyaM sanAtanam |
prabhavaH sarvabhUtAnAM yo vindati sa vedavit ||3-17-54
sa siddhaH prochyate loke siddhireva na saMshayaH |
nirmuktaiH sarvakarmabhyo munibhirvedapAragaiH ||3-17-55
vaiShNavaM yaj~namityevaM bruvate vedapAragAH |
brAhmaNA niyamashrAntA vedopaniShade pade ||3-17-56
janamejaya uvAcha
chetasastUpalambhaM hi manogrAhyasya kAmataH |
kAraNaM shrotumichChAmi yathA tvaM manyase mune ||3-17-57
vaishampAyana uvAcha
na hyasya kAraNaM ki~nchidbAhyaM bhavati bhArata |
antargataM kAraNaM tu shArIraM mAnasaM nR^ipa ||3-17-58
yena vedyaM vidurmartyA brAhmaNAH saMshitavratAH |
avedyamapi vedyaM cha shakyaM vettuM na karmaNA ||3-17-59
brAhmaNena vinItena sadA brahmaniSheviNA |
sadA viditatattvena siddhihetormahIpate ||3-17-60
sadA chaiva shuchirbhUtvA niyato brahmakarmaNA |
upatiShTheta sa guruM baddhA~njalipuTo dvijaH ||3-17-61
sAyaM prAtashcha tattvaj~no mokShakarmANi kArayet |
vinIto brahmabhAvena samAhitamatirmuniH ||3-7-62
saMprapadyeta manasA vaiShNavaM padamuttamam |
dhyAyanneva prasIdeta samAhitamatirdvijaH ||3-17-63
gachChate paramaM brahma nirvikAreNa chetasA |
apunarbhavabhAvaj~no nirmamo bhAvabandhanAt ||3-17-64
tadevAkSharamityAhuryattadbrahma sanAtanam |
tarhi tatkarmayogena vidyAyogena darshitaM ||3-17-65
brAhmaNAnAM vinItAnAM vaiShNave padasa~nchaye |
sarvadravyAtiriktAnAM kAmayogavigarhiNAm ||3-17-66
apunarbhAvinAM lokAH karmayogapratiShThitAH |
anAdAnena manasA rAjankarmaNi karmaNi ||3-17-67
AdAnAdbadhyate janturnirAdAnAtpramuchyate |
brAhmaNebhyaH kriyAvAptirjantoH pUrvAjjanAdhipa ||3-17-68
muktashchendriyabandhena prAptAshcha paramaM padam |
na bhuyaH punarAyAti mAnuShaM dehavigraham ||3-17-69
iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe bhaviShyaparvaNi
pauShkare saptadasho.adhyAyaH
| Previous | | English M.M.Dutt | | Tamil Translation | | Next |
