அதை²காத³ஷா²தி⁴கஷ²ததமோ(அ)த்⁴யாய꞉
ஷ்²ரீக்ருஷ்ணம் ப்ரதி து³ர்வாஸஸோ வாக்யம்
வைஷ²ம்பாயந உவாச
அத² ஸர்வேஷ்²வரோ விஷ்ணு꞉ பத்³மகிஞ்ஜல்கலோசந꞉ |
ஷ்²யாம꞉ பீதாம்ப³ர꞉ ஷ்²ரீமாந்ப்ரலம்பா³ம்ப³ரபூ⁴ஷண꞉ ||3-111-1
கிரீடீ ஷ்²ரீபதி꞉ க்ருஷ்ணோ நீலகுஞ்சிதமூர்த⁴ஜ꞉ |
அவ்யக்த꞉ ஷா²ஷ்²வதோ தே³வ꞉ ஸகலோ நிஷ்கல꞉ ஷி²வ꞉ ||3-111-2
க்ரீடா³விஹாரோபக³த꞉ கதா³சித³ப⁴வத்³த⁴ரி꞉ |
குமாரைரபரை꞉ ஸார்த⁴ம் ஸாத்யகிப்ரமுகை²ர்ந்ருப ||3-111-3
கோ³லக்ரீடா³ம் ஸுத⁴ர்மாயா மத்⁴யே யாத³வஸத்தம꞉ |
சகார ப்ரியக்ருத்க்ருஷ்ணோ யுயுதா⁴நேந கேஷ²வ꞉ ||3-111-4
மமாயம் ப்ரத²மோ கோ³லஸ்தவ பஷ்²சாத்³ப⁴விஷ்யதி |
இதி ப்³ருவம்ஸ்ததா³ விஷ்ணு꞉ ஸாத்யகிம் கமலேக்ஷண꞉ ||3-111-5
பார்ஷ்²வஸ்தா² யாத³வாஸ்தஸ்ய வஸுதே³வபுரோக³மா꞉ |
உத்³த⁴வப்ரமுகா² ராஜந்நாஸேது³꞉ க்வசித³த்ர வை ||3-111-6
அந்யவ்யாபாரரஹிதோ பூ⁴தாத்மா பூ⁴தபா⁴வந꞉ |
விஜஹார யதா² ராம꞉ ஸுக்³ரீவேண புரா ந்ருப||3-111-7
மத்⁴யந்தி³நே மஹாவிஷ்ணு꞉ ஷை²நேயேந ஸஹாச்யுத꞉ |
விக்ரீட்³ய ஸுசிரம் க்ருஷ்ண உபாரம்ஸீத்ஸ யாத³வ꞉ ||3-111-8
த்³வாஸ்தே²ந வாரிதா꞉ பூர்வம் த்³வார்யேவ ச ஸமாஸ்தி²தா꞉ |
இத³மந்தரமித்யேவ விவிஷு²ஸ்தாம் ஸபா⁴ம் ந்ருப ||3-111-9
யதயோ தீ³ர்க⁴தபஸ꞉ புரஸ்க்ருத்ய தபோத⁴நம் |
து³ர்வாஸஸம் ஸுமநஸோ த³த்³ருஷு²ர்யாத³வேஷ்²வரம் ||3-111-10
கோ³லக்ரீடா³ஸமாஸக்தம் கரஸம்ஸ்தி²தகோ³லகம் |
பத்³மபத்ரவிஷா²லாக்ஷம் விஷ்ணும் தம் ஸாத்யகிம் ஹரிம் ||3-111-11
ஏகேநாக்ஷ்ணா ஹ்லாத³யந்தம் பரேணாந்யேந கோ³லகம் |
யதயஷ்²ச மஹாராஜ ப்ரத்யத்³ருஷ்²யந்த தத்புர꞉ ||3-111-12
வ்ருஷ்ணிப꞉ புண்ட³ரீகாக்ஷ꞉ ஸாத்யகிர்ப³லப⁴த்³ரக꞉ |
வஸுதே³வஸ்ததா²க்ரூர உக்³ரஸேநஸ்ததா² ந்ருப ||3-111-13
அந்யே ச யாத³வா꞉ ஸர்வே ஸம்ப்⁴ரமம் ப்ரதிபேதி³ரே |
இத³ம் கிமித³மித்யேவம் வ்யாஷ²ங்கமநஸோ(அ)ப⁴வன் ||3-111-14
ப்ருஷ்ட²தோ(அ)ப்யநுக³ச்ச²ந்தி தி³த⁴க்ஷந்தம் ஜக³த்த்ரயம் |
அர்த⁴கௌபீநவஸநம் ஸ்மரந்தம் கமபி த்³விஜம் ||3-111-15
அந்தஸ்தாபஸமாயுக்தம் சி²ந்நத³ண்ட³த⁴ரம் யதிம் |
அந்தர்ஜ்வலந்தம் ரோஷேண ஹம்ஸாஸாதி³தகல்மஷம் ||3-111-16
நேத்ரோத்தி²தமஹாவஹ்நிம் ப்ரேக்ஷந்தம் யாத³வேஷ்²வரம் |
து³ர்வாஸஸம் தே த³த்³ருஷு²ர்பீ⁴தா யாத³வஸத்தமா꞉ ||3-111-17
கிங்கரிஷ்யத்யஸௌ க்ருத்³த⁴꞉ கிம் வா வக்ஷ்யதி ந꞉ ப்ரபு⁴꞉ |
இதி ப்ராஞ்ஜலய꞉ ஸர்வே யாத³வா꞉ ப்ரதிபேதி³ரே ||3-111-18
இத³மாஸநமித்யேவம் கிஞ்சிதூ³சுஷ்²ச வ்ருஷ்ணய꞉ |
தத꞉ க்ருஷ்ணோ ஹ்ருஷீகேஷ꞉ கிஞ்சிது³த்ப்லுத்ய தத்புர꞉ ||3-111-19
இத³மாஸநமித்யேவம் ஸ்தீ²யதாமிஹ நிர்வ்ருத꞉ |
அஹமத்³ய ஸ்தி²தோ விப்ர கிங்கரோ(அ)ஸ்மீதி சாப்³ரவீத் ||3-111-20
தத꞉ கிஞ்சிதி³வாஸீந ஆஸநே யதிவிக்³ரஹ꞉ |
ஆஸநே ஸம்ஸ்தி²தே தஸ்மிந்யதயோ வீதமத்ஸரா꞉ ||3-111-21
ஆஸநாநி யதா²யோக³ம் பே⁴ஜிரே நிர்வ்ருதா꞉ கில |
அர்க்⁴யாதி³ஸமுதா³சாரம் சக்ரே க்ருஷ்ண꞉ கிரீடப்⁴ருத் ||3-111-22
ஆஹ பூ⁴யோ ஹ்ருஷீகேஷோ² யாதிம் து³ர்வாஸஸம் ப்ரபு⁴ம் |
கிமர்த²ம் ப்³ரூஹி விப்ரேந்த்³ர அஸ்மிந்ப்ரத்யாக³மோ ஹி வ꞉ ||3-111-23
த்³ருஷ்டம் வா ஹ்யத² வா கிஞ்சித்காரணம் சாஸ்தி வோ மஹத் |
ஸம்ந்யாஸிநோ த்³விஜஷ்²ரேஷ்டா² யூயம் விக³தகல்மஷா꞉ ||3-111-24
நி꞉ஸ்ப்ருஹாஷ்²ச ஸதா³ யூயமஸ்மத்தோ த்³விஜபுங்க³வா꞉ |
ப்ரார்த்²யம் நாம ந சைவாஸ்தி ஸ்ப்ருஹா நைவாஸ்தி வோ யத꞉ ||3-111-25
ஸ்ப்ருஹாப்ரேரிதகர்மாண꞉ க்ஷத்ரியாந்யாந்தி ஸுவ்ரதா꞉ |
நிரூப்யமாணமஸ்மாபி⁴ர்விப்ர கிஞ்சிந்ந த்³ருஷ்²யதே ||3-111-26
ந ஜாநே காரணம் ப்³ரஹ்மந்யுஷ்மதா³க³மநம் ப்ரதி |
ஏதாவதா சாநுமேயம் கிஞ்சித்காரணமஸ்தி வை ||3-111-27
தத்³ப்³ரூஹி யதி³ வித்³யேத த்வத்தோ ஜ்ஞாஸ்யாமஹே வயம் |
இத்யுக்தவதி தே³வேஷே² சக்ரபாணௌ ஜநார்த³நே ||3-111-28
தஸ்யாபி ராஜந்விப்ரஸ்ய பூ⁴ய꞉ கோபோ மஹாநபூ⁴த் |
தஸ்மாத³ப்⁴யதி⁴க꞉ பூர்வாத்கோப꞉ ஸஞ்ஜாயதே மஹான் ||3-111-29
தி³த⁴க்ஷந்நிவ லோகாம்ஸ்த்ரீந்ப⁴க்ஷயந்நிவ பஷ்²யத꞉ |
ரோஷரக்தேக்ஷண꞉ க்ருத்³தோ⁴ ஹஸந்நிவ த³ஹந்நிவ ||3-111-30
உவாச வசநம் விஷ்ணும் து³ர்வாஸா꞉ க்ரோத்³த⁴மூர்ச்சி²த꞉ |
ந ஜாநே இதி கஸ்மாத்த்வம் ப்³ரூஷே நோ யாத³வேஷ்²வர ||3-111-31
ஜாநாமி த்வாம் மஹாதே³வம் வஞ்சயந்நிவ பா⁴ஷஸே |
புராதநா வயம் விஷ்ணோ பூர்வவ்ருத்தாந்தவேதி³ந꞉ ||3-111-32
யதா² ஹி தே³வதே³வோ(அ)ஸி மாயாமாநுஷதே³ஹவான் |
நிகூ³ஹஸே ப்ரபு⁴ரத꞉ கஸ்மாந்நோ ஜக³தீபதே ||3-111-33
ஸோ(அ)ஸி ப்³ரஹ்மவிதா³ம் மூர்திஸ்தவைதத் பரமம் பத³ம் |
யத³ப்⁴யர்ச்ய புரா ப்³ரஹ்மா யச்ச ஜ்ஞாதா வயம் புரா ||3-111-34
யதோ விஷ்²வமித³ம் பூ⁴தம் ததே³தத்பரமம் பத³ம் |
யச்ச ஸ்தூ²லம் விஜாநந்தி புரா தத்த்வேந சேதஸா ||3-111-35
புராவிதோ³(அ)த² விஷ்²வேஷ² ததே³தத்பரமம் வபு꞉ |
கர்மணா ப்ராப்யதே யத்து யத்ஸ்ம்ருத்வா நிர்வ்ருதா வயம் ||3-111-36
ப்ரத்யக்ஷமபி யத்³ரூபம் நைவ ஜாநந்தி மாநுஷா꞉ |
ந ஹி மூட⁴தி⁴யோ தே³வ ந வயம் தாத்³ருஷா² ஹரே ||3-111-37
ந ஜாநே இதி யத்³ப்³ரூஷே கிமத꞉ ஸாஹஸம் வச꞉ |
யே ஹி மூலம் விஜாநந்தி தேஷாம் து ப்ரவிவேசநம் ||3-111-38
குர்வத꞉ கிம் ப²லம் தே³வ தவ கேஷி²நிஷூத³ந |
வேதா³ந்தே ப்ரதி²தம் தேஜஸ்தவ சேத³ம் விசார்யதே ||3-111-39
யே ச விஜ்ஞாநத்ருப்தாஸ்து யோகி³நோ வீதகல்மஷா꞉ |
பஷ்²யந்தி ஹ்ருத்ஸரோஜே(அ)பி ததே³வேத³ம் வபு꞉ ப்ரபோ⁴ ||3-111-40
வேதை³ர்யத்³கீ³யதே தேஜோ ப்³ரஹ்மேதி ப்ரதிபாத்³ய வை |
ததே³வேத³ம் விஜாநே(அ)ஹம் ரூபமைஷ்²வரமேவ ச |3-111-41
வைஷ்ணவம் பரமம் தேஜ இதி வேதே³ஷு பட்²யதே |
அவக³ச்சா²ம்யஹம் விஷ்ணோ ததே³வேத³ம் வபுஸ்தவ ||3-111-42
ய ஓமித்யுச்யதே ஷ²ப்³தோ³ யஸ்ய வாகி³தி கீ³யதே |
ஸ ஏவாஸி ப்ரபோ⁴ விஷ்ணோ ந ஜாநே இதி மா வத³ ||3-111-43
பரோக்ஷம் யதி³ கிஞ்சித்ஸ்யாத்தவ வக்தும் ப்ரயுஜ்யதே |
ந ஜாநே இதி கோ³விந்த³ மா வாதீ³꞉ ஸாஹஸம் ஹரே ||3-111-44
விஷ்²வம் யதா³ ப்ராது³ராஸீத்³யஸ்மிம்ˮல்லீநம் க்ஷயே ஸதி |
இத³ம் ததை³ஷ்²வரம் தேஜஸ்த்வவக³ச்சா²மி கேஷ²வ ||3-111-45
கர்தா த்வம் பூ⁴தப⁴வ்யேஷ² ப்ரதிபா⁴ஸி ஸதா³ ஹ்ருதி³ |
யத்³யத்³ரூபம் ஸ்மரேந்நித்யம் தத்ததே³வாஸி மே ஹ்ருதி³ ||3-111-46
வாயுரேவ யதா³ விஷ்ணுரிதி மே தீ⁴யதே மதி꞉ |
ததா³ தத்³ரூபமேவாஸி ஹ்ருந்மத்⁴யே ஸம்ஸ்தி²தோ விபோ⁴ ||3-111-47
ஆகாஷோ² விஷ்ணுரித்யேவ கதா³சித்³தீ⁴யதே மதி꞉ |
ததா³ தத்³ரூபமேவாஸி ஹ்ருந்மத்⁴யே ஸம்ஸ்தி²தோ விபோ⁴ ||3-111-48
ப்ருதி²வீ விஷ்ணுரித்யேதத்கதா³சித்³தீ⁴யதே மதி꞉ |
ததா³ பார்தி²வரூபஸ்த்வம் ப்ரதிபா⁴ஸி ஸாதா³ மம ||3-111-49
ரஸோ(அ)க்³ரம் தே³வ இத்யேவ கதா³சிச்சிந்த்யதே மயா |
ததா³ ரஸாத்மாந விஷ்ணோ ஹ்ருந்மத்⁴யே ஸம்ஸ்தி²தோ விபோ⁴ ||3-111-50
யதா³ த்வம் தேஜ இத்யேவம் ஸ்மர்தா ஸ்யாம் புருஷோத்தம |
ததா³ தத்³ரூபஸம்பந்ந꞉ ப்ரதிபா⁴ஸி ஸதா³ ஹ்ற்^தி³ ||3-111-51
சந்த்³ரமா ஹரிரித்யேவம் ததா³ சாந்த்³ரமஸம் வபு꞉ |
நிரீக்ஷ்ய சக்ஷுஷா தே³வ தத꞉ ப்ரீதோ(அ)ஸ்மி கேஷ²வ ||3-111-52
யதா³ ஸௌரம் வபுரிதி ஸ்மர்தா ஸ்யாம் ஜக³தீபதே |
ததா³ தத்³பா⁴வநாயோகா³த்ஸூர்ய ஏவ விராஜஸே ||3-111-53
தஸ்மாத்ஸர்வம் த்வமேவாஸி நிஷ்²சிதா மதிரீத்³ருஷீ² |
அதோ ந ஜாநே(அ)ஹமிதி வக்தும் நேஷோ² ஜநார்த³ந ||3-111-54
இத்யர்தே² ஸம்ஸ்தி²தோ விஷ்ணோ பீடா³ம் நோ நைவ சிந்த்யஸே |
அத்யந்தது³꞉கி²தா விஷ்ணோ வயம் த்வாமநுஸம்ஸ்தி²தா꞉ ||3-111-55
ஈத்³ருஷீ²யமவஸ்தா² நோ நைதாம் ஸ்மரஸி கேஷ²வ |
ஏதத்புநர்பா⁴க்³யமதோ நஷ்டமித்யேவ சிந்தயே ||3-111-56
மந்த³பா⁴க்³யா வயம் விஷ்ணோ யதோ நோ ந ஸ்மரே꞉ ப்ரபோ⁴ |
கௌசித்க்ஷத்ரியதா³யாதௌ³ கி³ரீஷ²வரக³ர்விதௌ ||3-111-57
நாம்நா ஹம்ஸடி³ம்ப⁴கௌ ச பா³தே⁴தே நோ ஜநார்த³ந |
கா³ர்ஹஸ்த்²யம் ஹி ஸதா³ ஷ்²ரேயோ வத³ந்தாவிதி கேஷ²வ ||3-111-58
இதஸ்ததஷ்²ச தா⁴வந்தௌ வத³ந்தௌ ப³ஹு கில்பி³ஷம் |
அயுக்தம் ப³ஹு பா⁴ஷந்தௌ த⁴ர்ஷயந்தௌ ச ந꞉ ஸதா³ ||3-111-59
இத³மந்யத்க்ருதம் தே³வ அஸஹ்யம் பாபமுச்யதே |
பஷ்²யேத³ம் ப³ஹுதா⁴ தே³வ பி⁴ந்நம் பி⁴ந்நம் ஸஹஸ்ரஷ²꞉ ||3-111-60
ஷி²க்யம் ச தா³ரவம் பாத்ரம் த்³வித³லாந்வேணுகாந்ப³ஹூன் |
இத³மப்யபரம் பஷ்²ய தயோ꞉ ஸாஹஸசேஷ்டிதம் ||3-111-61
கௌபீநம் ப³ஹுதா⁴ சி²ந்நம் தத³ஸ்மாகம் மஹத்³த⁴நம் |
க்ருதம் கபாலமாத்ரேண கமண்ட³லு ஜக³த்ப்ரபோ⁴ ||3-111-62
த்வம் து நோ ரக்ஷஸே நித்யம் க்ஷாத்ரம் வை வ்ரதமாஸ்தி²த꞉ |
சித்ரம் சித்ரமித³ம் தே³வ ரக்ஷஸ்யஸி ஸதா³நிஷ²ம் ||3-111-63
கிம் கரிஷ்யாமி மந்தா³த்மா மந்த³பா⁴க்³யா வயம் விபோ⁴ |
கிந்ந꞉ ஷ²ரணமத்³யைவ தத்³ப்³ரூஹி ஜக³தாம் பதே ||3-111-64
ஜீவந்தௌ தௌ யதி³ ஸ்யாதாம் நஷ்டா லோகா இமே த்ரய꞉ |
ந விப்ரா ந ச ராஜநோ ந வைஷ்²யா ந ச பாத³ஜா꞉ ||3-111-65
அத்யந்தப³லிநௌ மத்தௌ தீக்ஷ்ணத³ண்ட³த⁴ரௌ ந்ருப |
தே தயோ꞉ புரத꞉ ஸ்தா²தும் ஷ²க்தா தே³வா꞉ ஸவாஸவா꞉ ||3-111-66
ந ச பீ⁴ஷ்மோ ந வா ராஜா பா³ஹ்லீகோ பீ⁴மவிக்ரம꞉ |
யோ ஹி வீரோ ஜராஸந்த⁴꞉ க்ஷத்ரியாணாம் ப⁴யங்கர꞉ ||3-111-67
நைவ ச ப்ராயஷ²꞉ ஸ்தா²தும் கி³ரீஷ²வரத³ர்பிணோ꞉ |
தயோ꞉ க்ருஷ்ண ஹரே ஷ²க்தோ நித்யமப்ரதிஸங்கி³நோ꞉ ||3-111-68
தஸ்மாத்த்வம் ஜஹி தௌ வீரௌ ரக்ஷ லோகாநிமாந்ப்ரபோ⁴ |
அந்யதா² ரக்ஷஸீத்யேவம் வ்யர்த²꞉ ஷ²ப்³தோ³(அ)த்ர ஜாயதே ||3-111-69
ப³ஹுநாத்ர கிமுக்தேந ரக்ஷ ரக்ஷ ஜக³த்த்ரயம் |
இத்யுக்த்வா விரராமைவ து³ர்வாஸா꞉ க்ரோத்³த⁴மூர்ச்சி²த꞉ ||3-11-70
இதி ஷ்²ரீமஹாபா⁴ரதே கி²லேஷு ஹரிவம்ஷே² ப⁴விஷ்யபர்வணி
ஹம்ஸடி³ம்ப⁴கோபாக்²யாநே து³ர்வாஸ꞉ஸமாக³மே
ஏகாத³ஷா²தி⁴கஷ²ததமோ(அ)த்⁴யாய꞉
Converted to Tamil Script using Aksharamukha : Script Converter: http://aksharamukha.appspot.com/converter
http://mahabharata-resources.org/harivamsa/bhavishyaparva/hv_3_111_mpr.html
##Harivamsha Maha Puranam - Part 3 - Bhavishya Parva
Chapter 11 Durvasa complains to Krishna
i-translated by G. Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
January 20 2009##
Proof-read by K S Rmachandran, ramachandran_ksr @ yahoo.ca.
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
----------------------------------------------------------------
athaikAdashAdhikashatatamo.adhyAyaH
shrIkR^iShNaM prati durvAsaso vAkyam
vaishampAyana uvAcha
atha sarveshvaro viShNuH padmakiMjalkalochanaH |
shyAmaH pItAmbaraH shrImAnpralambAmbarabhUShaNaH ||3-111-1
kirITI shrIpatiH kR^iShNo nIlaku~nchitamUrdhajaH |
avyaktaH shAshvato devaH sakalo niShkalaH shivaH ||3-111-2
krIDAvihAropagataH kadAchidabhavaddhariH |
kumArairaparaiH sArdhaM sAtyakipramukhairnR^ipa ||3-111-3
golakrIDAM sudharmAyA madhye yAdavasattamaH |
chakAra priyakR^itkR^iShNo yuyudhAnena keshavaH ||3-111-4
mamAyaM prathamo golastava pashchAdbhaviShyati |
iti bruvaMstadA viShNuH sAtyakiM kamalekShaNaH ||3-111-5
pArshvasthA yAdavAstasya vasudevapurogamAH |
uddhavapramukhA rAjannAseduH kvachidatra vai ||3-111-6
anyavyApArarahito bhUtAtmA bhUtabhAvanaH |
vijahAra yathA rAmaH sugrIveNa purA nR^ipa||3-111-7
madhyaMdine mahAviShNuH shaineyena sahAchyutaH |
vikrIDya suchiraM kR^iShNa upAraMsItsa yAdavaH ||3-111-8
dvAsthena vAritAH pUrvaM dvAryeva cha samAsthitAH |
idamantaramityeva vivishustAM sabhAM nR^ipa ||3-111-9
yatayo dIrghatapasaH puraskR^itya tapodhanam |
durvAsasaM sumanaso dadR^ishuryAdaveshvaram ||3-111-10
golakrIDAsamAsaktaM karasaMsthitagolakam |
padmapatravishAlAkShaM viShNuM taM sAtyakiM harim ||3-111-11
ekenAkShNA hlAdayantaM pareNAnyena golakam |
yatayashcha mahArAja pratyadR^ishyanta tatpuraH ||3-111-12
vR^iShNipaH puNDarIkAkShaH sAtyakirbalabhadrakaH |
vasudevastathAkrUra ugrasenastathA nR^ipa ||3-111-13
anye cha yAdavAH sarve saMbhramaM pratipedire |
idaM kimidamityevaM vyAsha~Nkamanaso.abhavan ||3-111-14
pR^iShThato.apyanugachChanti didhakShantaM jagattrayam |
ardhakaupInavasanaM smarantaM kamapi dvijam ||3-111-15
antastApasamAyuktaM ChinnadaNDadharaM yatim |
antarjvalantaM roSheNa haMsAsAditakalmaSham ||3-111-16
netrotthitamahAvahniM prekShantaM yAdaveshvaram |
durvAsasaM te dadR^ishurbhItA yAdavasattamAH ||3-111-17
kiMkariShyatyasau kruddhaH kiM vA vakShyati naH prabhuH |
iti prA~njalayaH sarve yAdavAH pratipedire ||3-111-18
idamAsanamityevaM kiMchidUchushcha vR^iShNayaH |
tataH kR^iShNo hR^iShIkeShaH kiMchidutplutya tatpuraH ||3-111-19
idamAsanamityevaM sthIyatAmiha nirvR^itaH |
ahamadya sthito vipra kiMkaro.asmIti chAbravIt ||3-111-20
tataH kiMchidivAsIna Asane yativigrahaH |
Asane saMsthite tasminyatayo vItamatsarAH ||3-111-21
AsanAni yathAyogaM bhejire nirvR^itAH kila |
arghyAdisamudAchAraM chakre kR^iShNaH kirITabhR^it ||3-111-22
Aha bhUyo hR^iShIkesho yAtiM durvAsasaM prabhuM |
kimarthaM brUhi viprendra asminpratyAgamo hi vaH ||3-111-23
dR^iShTaM vA hyatha vA kiMchitkAraNaM chAsti vo mahat |
saMnyAsino dvijashreShThA yUyaM vigatakalmaShAH ||3-111-24
niHspR^ihAshcha sadA yUyamasmatto dvijapu~NgavAH |
prArthyaM nAma na chaivAsti spR^ihA naivAsti vo yataH ||3-111-25
spR^ihApreritakarmANaH kShatriyAnyAnti suvratAH |
nirUpyamANamasmAbhirvipra kiMchinna dR^ishyate ||3-111-26
na jAne kAraNaM brahmanyuShmadAgamanaM prati |
etAvatA chAnumeyaM kiMchitkAraNamasti vai ||3-111-27
tadbrUhi yadi vidyeta tvatto j~nAsyAmahe vayam |
ityuktavati deveshe chakrapANau janArdane ||3-111-28
tasyApi rAjanviprasya bhUyaH kopo mahAnabhUt |
tasmAdabhyadhikaH pUrvAtkopaH saMjAyate mahAn ||3-111-29
didhakShanniva lokAMstrInbhakShayanniva pashyataH |
roSharaktekShaNaH kruddho hasanniva dahanniva ||3-111-30
uvAcha vachanaM viShNuM durvAsAH kroddhamUrchChitaH |
na jAne iti kasmAttvaM brUShe no yAdaveshvara ||3-111-31
jAnAmi tvAM mahAdevaM va~nchayanniva bhAShase |
purAtanA vayaM viShNo pUrvavR^ittAntavedinaH ||3-111-32
yathA hi devadevo.asi mAyAmAnuShadehavAn |
nigUhase prabhurataH kasmAnno jagatIpate ||3-111-33
so.asi brahmavidAM mUrtistavaitat paramaM padam |
yadabhyarchya purA brahmA yachcha j~nAtA vayaM purA ||3-111-34
yato vishvamidaM bhUtaM tadetatparamaM padam |
yachcha sthUlaM vijAnanti purA tattvena chetasA ||3-111-35
purAvido.atha vishvesha tadetatparamaM vapuH |
karmaNA prApyate yattu yatsmR^itvA nirvR^itA vayam ||3-111-36
pratyakShamapi yadrUpaM naiva jAnanti mAnuShAH |
na hi mUDhadhiyo deva na vayaM tAdR^ishA hare ||3-111-37
na jAne iti yadbrUShe kimataH sAhasaM vachaH |
ye hi mUlaM vijAnanti teShAM tu pravivechanam ||3-111-38
kurvataH kiM phalaM deva tava keshiniShUdana |
vedAnte prathitaM tejastava chedaM vichAryate ||3-111-39
ye cha vij~nAnatR^iptAstu yogino vItakalmaShAH |
pashyanti hR^itsaroje.api tadevedaM vapuH prabho ||3-111-40
vedairyadgIyate tejo brahmeti pratipAdya vai |
tadevedaM vijAne.ahaM rUpamaishvarameva cha |3-111-41
vaiShNavaM paramaM teja iti vedeShu paThyate |
avagachChAmyahaM viShNo tadevedaM vapustava ||3-111-42
ya omityuchyate shabdo yasya vAgiti gIyate |
sa evAsi prabho viShNo na jAne iti mA vada ||3-111-43
parokShaM yadi kiMchitsyAttava vaktuM prayujyate |
na jAne iti govinda mA vAdIH sAhasaM hare ||3-111-44
vishvaM yadA prAdurAsIdyasmi.NllInaM kShaye sati |
idaM tadaishvaraM tejastvavagachChAmi keshava ||3-111-45
kartA tvaM bhUtabhavyesha pratibhAsi sadA hR^idi |
yadyadrUpaM smarennityaM tattadevAsi me hR^idi ||3-111-46
vAyureva yadA viShNuriti me dhIyate matiH |
tadA tadrUpamevAsi hR^inmadhye saMsthito vibho ||3-111-47
AkAsho viShNurityeva kadAchiddhIyate matiH |
tadA tadrUpamevAsi hR^inmadhye saMsthito vibho ||3-111-48
pR^ithivI viShNurityetatkadAchiddhIyate matiH |
tadA pArthivarUpastvaM pratibhAsi sAdA mama ||3-111-49
raso.agraM deva ityeva kadAchichchintyate mayA |
tadA rasAtmAna viShNo hR^inmadhye saMsthito vibho ||3-111-50
yadA tvaM teja ityevaM smartA syAM puruShottama |
tadA tadrUpasaMpannaH pratibhAsi sadA hR^di ||3-111-51
chandramA harirityevaM tadA chAndramasaM vapuH |
nirIkShya chakShuShA deva tataH prIto.asmi keshava ||3-111-52
yadA sauraM vapuriti smartA syAM jagatIpate |
tadA tadbhAvanAyogAtsUrya eva virAjase ||3-111-53
tasmAtsarvaM tvamevAsi nishchitA matirIdR^ishI |
ato na jAne.ahamiti vaktuM nesho janArdana ||3-111-54
ityarthe saMsthito viShNo pIDAM no naiva chintyase |
atyantaduHkhitA viShNo vayaM tvAmanusaMsthitAH ||3-111-55
IdR^ishIyamavasthA no naitAM smarasi keshava |
etatpunarbhAgyamato naShTamityeva chintaye ||3-111-56
mandabhAgyA vayaM viShNo yato no na smareH prabho |
kauchitkShatriyadAyAdau girIshavaragarvitau ||3-111-57
nAmnA haMsaDimbhakau cha bAdhete no janArdana |
gArhasthyaM hi sadA shreyo vadantAviti keshava ||3-111-58
itastatashcha dhAvantau vadantau bahu kilbiSham |
ayuktaM bahu bhAShantau dharShayantau cha naH sadA ||3-111-59
idamanyatkR^itaM deva asahyaM pApamuchyate |
pashyedaM bahudhA deva bhinnaM bhinnaM sahasrashaH ||3-111-60
shikyaM cha dAravaM pAtraM dvidalAnveNukAnbahUn |
idamapyaparaM pashya tayoH sAhasacheShTitam ||3-111-61
kaupInaM bahudhA ChinnaM tadasmAkaM mahaddhanam |
kR^itaM kapAlamAtreNa kamaNDalu jagatprabho ||3-111-62
tvaM tu no rakShase nityaM kShAtraM vai vratamAsthitaH |
chitraM chitramidaM deva rakShasyasi sadAnisham ||3-111-63
kiM kariShyAmi mandAtmA mandabhAgyA vayaM vibho |
kinnaH sharaNamadyaiva tadbrUhi jagatAM pate ||3-111-64
jIvantau tau yadi syAtAM naShTA lokA ime trayaH |
na viprA na cha rAjano na vaishyA na cha pAdajAH ||3-111-65
atyantabalinau mattau tIkShNadaNDadharau nR^ipa |
te tayoH purataH sthAtuM shaktA devAH savAsavAH ||3-111-66
na cha bhIShmo na vA rAjA bAhlIko bhImavikramaH |
yo hi vIro jarAsandhaH kShatriyANAM bhayaMkaraH ||3-111-67
naiva cha prAyashaH sthAtuM girIshavaradarpiNoH |
tayoH kR^iShNa hare shakto nityamapratisa~NginoH ||3-111-68
tasmAttvaM jahi tau vIrau rakSha lokAnimAnprabho |
anyathA rakShasItyevaM vyarthaH shabdo.atra jAyate ||3-111-69
bahunAtra kimuktena rakSha rakSha jagattrayam |
ityuktvA virarAmaiva durvAsAH kroddhamUrchChitaH ||3-11-70
iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe bhaviShyaparvaNi
haMsaDimbhakopAkhyAne durvAsaHsamAgame
ekAdashAdhikashatatamo.adhyAyaH
