அத² ஷோட³ஷோ²(அ)த்⁴யாய꞉
ஸாங்க்²யயோக³விசார꞉
 |
வைஷ²ம்பாயந உவாச
ஷ்²ருணுஷ்வைகமநா ராஜந்பஞ்சேந்த்³ரியஸமாஹித꞉ |
கதா²ம் கத²யதோ ராஜந்நிர்விகாரேண சேதஸா ||3-16-1
ப்³ரஹ்மஸம்ப³ந்த⁴ஸம்ப³த்³த⁴மப³த்³த⁴ம் கர்மபி⁴ர்ந்ருப |
புரஸ்தாத்³ப்³ரஹ்ம ஸம்பந்நம் ப்³ரஹ்மணோ யத³த³க்ஷிணம் ||3-16-2
அவ்யக்தம் காரணம் யத்தந்நித்யம் ஸத³ஸதா³த்மகம் |
நிஷ்கள꞉ புருஷஸ்தஸ்மாத்ஸம்ப³பூ⁴வாத்மயோநிஜ꞉ ||3-16-3
தி³வ்யோ தி³வ்யேந வபுஷா ஸர்வபூ⁴தபதிர்விபு⁴꞉ |
அசிந்த்யஷ்²சாவ்யயஷ்²சைவ யுகா³நாம் ப்ரப⁴வோ(அ)வ்யய꞉ ||3-16-4
அபூ⁴தஷ்²சாப்யஜாதஷ்²ச ஸர்வத்ர ஸமதாம் க³த꞉ |
அவ்யக்தாத்பரமம் யத்தந்நாராயணவிதோ³ விது³꞉ ||3-16-5
ஸர்வத꞉ பாணிபாத³ம் தம் ஸர்வதோ(அ)க்ஷிஷி²ரோமுக²ம் |
ஸர்வத꞉ ஷ்²ருதிமல்லோகே ஸர்வமாவ்ருத்ய திஷ்ட²தி ||3-16-6
அஸதஷ்²ச ஸதஷ்²சைவ விஜ்ஞேயம் தத்ர காரணம் |
அவ்யக்தோ வ்யக்தரூபஸ்த²ஷ்²சரந்நபி ந த்³ருஷ்²யதே ||3-16-7
விகாரபுருஷோ(அ)வ்யக்தோ ஹ்யரூபீ ரூபமாஷ்²ரித꞉ |
சரத்யசிந்த்ய꞉ ஸர்வேஷு கூ³டோ⁴(அ)க்³நிரிவ தா³ருஷு ||3-16-8
பூ⁴தப⁴வ்யோத்³ப⁴வோ நாத²꞉ பரமேஷ்டீ² ப்ரஜாபதி꞉ |
ப்ரபு⁴꞉ ஸர்வஸ்ய லோகஸ்ய நாம சாஸ்யேதி தத்த்வத꞉ ||3-16-9
அபதா³த்து பதோ³ ஜாதஸ்தஸ்மாந்நாராயணோ(அ)ப⁴வத் |
அவ்யக்தோ வ்யக்திமாபந்நோ ப்³ரஹ்மயோகே³ந காமத꞉ ||3-16-10
ப்³ரஹ்மபா⁴வே ச தம் வித்³தி⁴ ஸ ஷ²ப்³த³ம் லப்³த⁴வாந்ப்ரபு⁴꞉ |
ப்ரபு⁴꞉ ஸர்வஸ்ய லோகஸ்ய ஸ்தா²வரஸ்யேதரஸ்ய ச ||3-16-11
அஹம் த்விதி ஸ ஹோவாச ப்ரஜா꞉ ஸ்ரக்ஷ்யாமி பா⁴ரத |
ப்ரப⁴வ꞉ ஸர்வபூ⁴தாநாம் யஸ்ய தந்துரிமா꞉ ப்ரஜா꞉ ||3-16-12
ஸ்வாபா⁴வாஜ்ஜாயதே ஸர்வம் ஸ்வபா⁴வாச்ச ததா²ப⁴வத் |
அஹங்கார꞉ ஸ்வபா⁴வாச்ச ததா² ஸர்வமித³ம் ஜக³த் ||3-16-13
ஸர்வவ்யாபீ நிராளம்போ³ ஹ்யக்³ராஹ்யோ(அ)த² ஜயோ த்⁴ருவ꞉ |
ஏவம் ப்³ரஹ்மமயோ ஜ்யோதிர்ப்³ரஹ்மஷ²ப்³தே³ந ஷ²ப்³தி³த꞉ ||3-16-14
அவ்யக்தோ வ்யக்திமாபந்ந꞉ பஞ்சபி⁴꞉ க்ரதுலக்ஷணை꞉ |
தா⁴ரயந்ப்³ரஹ்மணோ வ்யக்தம் விவித⁴ம் சிந்திதம் த்வரன் ||3-16-15
அத² மூர்திம் ஸமாதா³ய ஸ்வபா⁴வாத்³ப்³ரஹ்மசோதி³த꞉ |
ஸஸர்ஜ ஸலிலம் ப்³ரஹ்ம யேந ஸர்வமித³ம் ததம் ||3-16-16
வாயும் பூர்வமதோ² த்³ருஷ்ட்வா யோ தா⁴துர்தா⁴த்ருஸத்தம꞉ |
தா⁴ரணாத்³தா⁴த்ருஷ²ப்³த³ம் ச லப⁴தே லோகஸஞ்ஜ்ஞிதம் ||3-16-17
ததே³தத்³வாயுஸம்பூ⁴தம் க்ருத்ஸ்நம் ஜக³த³பூ⁴த்புரா |
ஏதத்³தே³வைரதிக்ராந்தம் பூர்வமேவ ஸரஸ்வதி ||3-16-18
ப்ருத²க்த்வம் க³மிதம் தோயம் ப்ருதி²வீஷ²ப்³த³மிச்ச²தா |
க⁴நத்வாச்ச த்³ரவத்வாச்ச நிகி²லேநோபலப்⁴யதே ||3-16-19
ப²லத்வாத்ஸீத³மாநா ச ஸலிலே ஸலிலோத்³ப⁴வ꞉ |
வ்யாஜஹார ஷு²ப⁴ம் வாணீம் ஸமந்தாத்பூரயந்நிவ ||3-16-20
உர்த்⁴வோ(அ)ஹம் ஸ்தா²துமிச்சா²மி ஸம்ஸீதா³ப்⁴யுத்³த⁴ரஸ்வ மாம் |
க³ம்பீ³ரே தோயவிவரே மூர்திவிக்ஷோபி⁴தாந்தரம் ||3-16-21
ததோ மூர்தித⁴ரா தே³வீ ஸர்வபூ⁴தப்ரரோஹிணீ |
யதா²யோகே³ந ஸம்பூ⁴தா ஸர்வத்ர விஷயைஷிணீ ||3-16-22
ஷ்²ருத்வா ச க³தி³தம் தஸ்யா கி³ரம் தாம் ச ஸுபா⁴ஷிதாம் |
வராஹரூபமாஸ்தா²ய நிபபாத மஹார்ணவே ||3-16-23
உத்³த்⁴ருத்ய ஸோ(அ)வநிம் தோயாத்க்ருத்வா கர்ம ஸுது³ஷ்கரம் |
ஸமாதௌ⁴ ப்ரளயம் க³த்வா ப்ரளீநோ ந ச த்³ருஷ்²யதே ||3-16-24
யத்தத்³ப்³ரஹ்மமயம் ஜ்யோதிராகாஷ²மிதி ஸஞ்ஜ்ஞிதம் |
தத்ர ப்³ரஹ்மா ஸமுத்³பூ⁴த꞉ ஸர்வபூ⁴தபிதாமஹ꞉ ||3-16-25
அத்³யாபி மநஸா தா⁴த்ரா தா⁴ர்யதே ஸர்வயோகி³நா |
ஜ்ஞாநயோகே³ந ஸூக்ஷ்மேண ப்ரஜாநாம் ஹிதகாம்யயா ||3-16-26
பி⁴த்த்வா து ப்ருதி²வீமத்⁴யமுபயாதி ஸமுத்³ப⁴வம் |
தபநஸ்தூர்த்⁴வமாதிஷ்ட²ந்ரஷ்²மிபி⁴꞉ ஸ ஹஸந்நிவ ||3-16-27
தஸ்ய மண்ட³லமத்⁴யாத்து நி꞉ஸ்ருதம் ஸோமமண்ட³லம் |
ஸ ஸநாதநஜோ ப்³ரஹ்மா ஸௌம்யம் ஸோமத்வமந்வகா³த் ||3-16-28
ஸோமமண்ட³லபர்யந்தாத்பவந꞉ ஸமஜாயத |
தத³க்ஷரமயம் ஜ்யோதிஸ்தேஜோபி⁴ரபி⁴வர்த்³த⁴யன் ||3-16-29
ஸ து யோக³மயாஜ்ஜ்ஞாநாத்ஸ்வபா⁴வாத்³ப்³ரஹ்மஸம்ப⁴வாத் |
ஸ்ருஜதே புருஷம் தி³வ்யம் ப்³ரஹ்மயோநிம் ஸநாதநம் ||3-16-30
த்³ரவம் யத்ஸலிலம் தஸ்ய க⁴நம் யத்ப்ருதி²வீ ப⁴வத் |
சி²த்³ரம் யச்ச ததா³காஷ²ம் ஜ்யோதிர்யச்சக்ஷுரேவ தத் ||3-16-31
வாயுநா ஸ்பந்த³தே சைநம் ஸங்கா⁴தாஜ்ஜ்யோதிஸம்ப⁴வ꞉ |
புருஷாத்புருஷோ பா⁴வ꞉ பஞ்சபூ⁴தமயோ மஹான் ||3-16-32
பூ⁴தாத்மா வை ஸமே தஸ்மிம்ஸ்தஸ்மிந்தே³ஹ꞉ ஸநாதந꞉ |
கு³ஹாயாம் நிஹிதம் ஜ்ஞாநம் யோகா³த்³யஜ்ஞ꞉ ஸநாதந꞉ ||3-16-33
தபநஸ்யைவ தத்³ரூபம் யோ(அ)க்³நிர்வஸதி தே³ஹிநாம் |
ஷ²ரீரே நித்யஷோ² யுக்தே தா⁴துபி⁴꞉ ஸஹ ஸங்க³த꞉ ||3-16-34
ஸ்வபா⁴வாத்க்ஷயமாயாந்தி ஸ்வபா⁴வாத்³ப⁴யமேதி ச |
ஸ்வபா⁴வாத்³விந்த³தே ஷா²ந்திம் ஸ்வபா⁴வாச்ச ந விந்த³தி ||3-16-35
இந்த்³ரியைரதிமூடா⁴த்மா மோஹிதோ ப்³ரஹ்மண꞉ பதே³ |
ஸம்ப⁴வம் நித⁴நம் சைவ கர்மபி⁴꞉ ப்ரதிபத்³யதே ||3-16-36
யாவத்தத்³ப்³ரஹ்மவிஷயம் நோபயாதி ஹ தத்த்வத꞉ |
தாவத்ஸம்ஸாரமாப்நோதி ஸம்ப⁴வாம்ஷ்²ச புந꞉ புந꞉ ||3-16-37
இந்த்³ரியைர்வ்யதிரிக்தோ வை யதா³ ப⁴வதி யோக³வித் |
ததா³ ப்³ரஹ்மத்வமாபந்ந꞉ ப்ரளயாக்³ரே ப்ரதிஷ்ட²தி ||3-16-38
ப்ரதிஷித்³த⁴மமும் லோகம் ப்³ரஹ்மவான் ஸ ப⁴வத்யுத |
ந ச ராக³வ்யயைர்யாதி ந ச ஸஜ்ஜதி கர்ஹிசித் ||3-16-39
ஆக³திம் ச க³திம் சைவ நித⁴நம் ஸம்ப⁴வம் ததா² |
பூ⁴தேப்⁴யோ வேத்தி ஸர்வஜ்ஞ꞉ பராம் ஸித்³தி⁴முபாக³த꞉ ||3-16-40
ஆத்மநோ க³தயஷ்²சைவ ததா² விஷயகோ³சரே |
புரஸ்தாத்கர்மநிர்வ்ருத்தே꞉ பதே³ ப்³ரஹ்மா ப்ரதிஷ்டி²த꞉ ||3-16-41
சித்தக்³ரந்தீ²ம்ஷ்²ச மநஸா ருந்த்⁴யாத்பூர்வாஷ்²ச யாதநா꞉ |
பி⁴த்³யமாநா꞉ ப்ரளோபே⁴ந வாயுபி⁴ந்நமிவார்ணவம் ||3-16-42
பச்யதே ஹ்ருத³யம் நீலம் பரேப்⁴யோ ஜ்ஞாநசக்ஷுஷா |
ப்³ரஹ்மப்ரோக்தமிவாத்மா வை விமுக்தோ தே³ஹப³ந்த⁴நாத் ||3-16-43
ஸ்ருஜேத³பி பரம் லோகம் ஸம்ஹரேத³பி வித்³யயா |
தேஜோமூர்திரிவாவித்³த⁴மீஹ லோகம் ச ஸம்ஸ்ருஜேத் ||3-16-44
திர்யக்³யோநௌ க³தாம்ஷ்²சைவ கர்மபி⁴ர்நியமோபமை꞉ |
தாந்யபி ப்ரதிமுச்யேத ப்³ரஹ்மயுக்தேந சேதஸா ||3-16-45
அக்ஷரம் ச க்ஷரம் சைவ யோக³கர்மாபி⁴வித்³யதே |
ந க்ஷரம் வித்³யதே தத்ர யத்³ப்³ரஹ்ம கர்மபி⁴ர்த்⁴ருவம் ||3-16-46
இதி ஷ்²ரீமஹாபா⁴ரதே கி²லேஷு ஹரிவம்ஷே² ப⁴விஷ்யபர்வணி
பௌஷ்கரே ஷோட³ஷோ²(அ)த்⁴யாய꞉
Converted to Tamil Script using Aksharamukha : Script Converter: http://aksharamukha.appspot.com/converter
Source: http://mahabharata-resources.org/harivamsa/bhavishyaparva/hv_3_016_mpr.html
##Harivamsha Maha Puranam - Part 3 - Bhavishya Parva
Chapter 3-16 Sankhya yoga Explained
Itranslated by G. Schaufelberger schaufel@wanadoo.fr
September 5, 2008##
Proof-read by K S Rmachandran, ramachandran_ksr @ yahoo.ca.
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
----------------------------------------------------------------
atha ShoDasho.adhyAyaH
sA~NkhyayogavichAraH
vaishampAyana uvAcha
shR^iNuShvaikamanA rAjanpa~nchendriyasamAhitaH |
kathAM kathayato rAjannirvikAreNa chetasA ||3-16-1
brahmasambandhasambaddhamabaddhaM karmabhirnR^ipa |
purastAdbrahma saMpannaM brahmaNo yadadakShiNam ||3-16-2
avyaktaM kAraNaM yattannityaM sadasadAtmakam |
niShkalaH puruShastasmAtsaMbabhUvAtmayonijaH ||3-16-3
divyo divyena vapuShA sarvabhUtapatirvibhuH |
achintyashchAvyayashchaiva yugAnAM prabhavo.avyayaH ||3-16-4
abhUtashchApyajAtashcha sarvatra samatAM gataH |
avyaktAtparamaM yattannArAyaNavido viduH ||3-16-5
sarvataH pANipAdaM taM sarvato.akShishiromukham |
sarvataH shrutimalloke sarvamAvR^itya tiShThati ||3-16-6
asatashcha satashchaiva vij~neyaM tatra kAraNam |
avyakto vyaktarUpasthashcharannapi na dR^ishyate ||3-16-7
vikArapuruSho.avyakto hyarUpI rUpamAshritaH |
charatyachintyaH sarveShu gUDho.agniriva dAruShu ||3-16-8
bhUtabhavyodbhavo nAthaH parameShThI prajApatiH |
prabhuH sarvasya lokasya nAma chAsyeti tattvataH ||3-16-9
apadAttu pado jAtastasmAnnArAyaNo.abhavat |
avyakto vyaktimApanno brahmayogena kAmataH ||3-16-10
brahmabhAve cha taM viddhi sa shabdaM labdhavAnprabhuH |
prabhuH sarvasya lokasya sthAvarasyetarasya cha ||3-16-11
ahaM tviti sa hovAcha prajAH srakShyAmi bhArata |
prabhavaH sarvabhUtAnAM yasya tanturimAH prajAH ||3-16-12
svAbhAvAjjAyate sarvaM svabhAvAchcha tathAbhavat |
aha~NkAraH svabhAvAchcha tathA sarvamidaM jagat ||3-16-13
sarvavyApI nirAlambo hyagrAhyo.atha jayo dhruvaH |
evaM brahmamayo jyotirbrahmashabdena shabditaH ||3-16-14
avyakto vyaktimApannaH pa~nchabhiH kratulakShaNaiH |
dhArayanbrahmaNo vyaktaM vividhaM chintitaM tvaran ||3-16-15
atha mUrtiM samAdAya svabhAvAdbrahmachoditaH |
sasarja salilaM brahma yena sarvamidaM tatam ||3-16-16
vAyuM pUrvamatho dR^iShTvA yo dhAturdhAtR^isattamaH |
dhAraNAddhAtR^ishabdaM cha labhate lokasaMj~nitam ||3-16-17
tadetadvAyusaMbhUtaM kR^itsnaM jagadabhUtpurA |
etaddevairatikrAntaM pUrvameva sarasvati ||3-16-18
pR^ithaktvaM gamitaM toyaM pR^ithivIshabdamichChatA |
ghanatvAchcha dravatvAchcha nikhilenopalabhyate ||3-16-19
phalatvAtsIdamAnA cha salile salilodbhavaH |
vyAjahAra shubhaM vANIM samantAtpUrayanniva ||3-16-20
urdhvo.ahaM sthAtumichChAmi saMsIdAbhyuddharasva mAm |
gambIre toyavivare mUrtivikShobhitAntaram ||3-16-21
tato mUrtidharA devI sarvabhUtaprarohiNI |
yathAyogena saMbhUtA sarvatra viShayaiShiNI ||3-16-22
shrutvA cha gaditaM tasyA giraM tAM cha subhAShitAm |
varAharUpamAsthAya nipapAta mahArNave ||3-16-23
uddhR^itya so.avaniM toyAtkR^itvA karma suduShkaram |
samAdhau pralayaM gatvA pralIno na cha dR^ishyate ||3-16-24
yattadbrahmamayaM jyotirAkAshamiti saMj~nitam |
tatra brahmA samudbhUtaH sarvabhUtapitAmahaH ||3-16-25
adyApi manasA dhAtrA dhAryate sarvayoginA |
j~nAnayogena sUkShmeNa prajAnAM hitakAmyayA ||3-16-26
bhittvA tu pR^ithivImadhyamupayAti samudbhavam |
tapanastUrdhvamAtiShThanrashmibhiH sa hasanniva ||3-16-27
tasya maNDalamadhyAttu niHsR^itaM somamaNDalam |
sa sanAtanajo brahmA saumyaM somatvamanvagAt ||3-16-28
somamaNDalaparyantAtpavanaH samajAyata |
tadakSharamayaM jyotistejobhirabhivarddhayan ||3-16-29
sa tu yogamayAjj~nAnAtsvabhAvAdbrahmasaMbhavAt |
sR^ijate puruShaM divyaM brahmayoniM sanAtanam ||3-16-30
dravaM yatsalilaM tasya ghanaM yatpR^ithivI bhavat |
ChidraM yachcha tadAkAshaM jyotiryachchakShureva tat ||3-16-31
vAyunA spandate chainaM sa~NghAtAjjyotisaMbhavaH |
puruShAtpuruSho bhAvaH pa~nchabhUtamayo mahAn ||3-16-32
bhUtAtmA vai same tasmiMstasmindehaH sanAtanaH |
guhAyAM nihitaM j~nAnaM yogAdyaj~naH sanAtanaH ||3-16-33
tapanasyaiva tadrUpaM yo.agnirvasati dehinAm |
sharIre nityasho yukte dhAtubhiH saha sa~NgataH ||3-16-34
svabhAvAtkShayamAyAnti svabhAvAdbhayameti cha |
svabhAvAdvindate shAntiM svabhAvAchcha na vindati ||3-16-35
indriyairatimUDhAtmA mohito brahmaNaH pade |
saMbhavaM nidhanaM chaiva karmabhiH pratipadyate ||3-16-36
yAvattadbrahmaviShayaM nopayAti ha tattvataH |
tAvatsaMsAramApnoti saMbhavAMshcha punaH punaH ||3-16-37
indriyairvyatirikto vai yadA bhavati yogavit |
tadA brahmatvamApannaH pralayAgre pratiShThati ||3-16-38
pratiShiddhamamuM lokaM brahmavAn sa bhavatyuta |
na cha rAgavyayairyAti na cha sajjati karhichit ||3-16-39
AgatiM cha gatiM chaiva nidhanaM saMbhavaM tathA |
bhUtebhyo vetti sarvaj~naH parAM siddhimupAgataH ||3-16-40
Atmano gatayashchaiva tathA viShayagochare |
purastAtkarmanirvR^itteH pade brahmA pratiShThitaH ||3-16-41
chittagranthIMshcha manasA rundhyAtpUrvAshcha yAtanAH |
bhidyamAnAH pralobhena vAyubhinnamivArNavam ||3-16-42
pachyate hR^idayaM nIlaM parebhyo j~nAnachakShuShA |
brahmaproktamivAtmA vai vimukto dehabandhanAt ||3-16-43
sR^ijedapi paraM lokaM saMharedapi vidyayA |
tejomUrtirivAviddhamIha lokaM cha saMsR^ijet ||3-16-44
tiryagyonau gatAMshchaiva karmabhirniyamopamaiH |
tAnyapi pratimuchyeta brahmayuktena chetasA ||3-16-45
akSharaM cha kSharaM chaiva yogakarmAbhividyate |
na kSharaM vidyate tatra yadbrahma karmabhirdhruvam ||3-16-46
iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe bhaviShyaparvaNi
pauShkare ShoDasho.adhyAyaH
| Previous | | English M.M.Dutt | | Tamil Translation | | Next |