அதை²கஷஷ்டிதமோ(அ)த்⁴யாய꞉
ப்ரத்³யும்நவிவாஹோ ருக்மிவத⁴ஶ்ச
வைஶம்பாயந உவாச
தத꞉ காலே வ்யதீதே து ருக்மீ மஹதி வீர்யவாந் |
து³ஹிது꞉ காரயாமாஸ ஸ்வயம்வரமரிந்த³ம꞉ ||2-61-1
தத்ராஹூதா ஹி ராஜாநோ ராஜபுத்ராஶ்ச ருக்மிணா |
ஸமாஜக்³முர்மஹாவீர்யா நாநாதி³க்³ப்⁴ய꞉ ஶ்ரியாந்விதா꞉ ||2-61-2
தத்ராஜகா³ம ப்ரத்³யும்ந꞉ குமாரைரபரைர்வ்ருத꞉ |
ஸா ஹி தம் சகமே கந்யா ஸ ச தாம் ஶுப⁴லோசநாம் ||2-61-3
ஶுபா⁴ங்கீ³ நாம வைத³ர்பீ⁴ காந்தித்³யுதிஸமந்விதா |
ப்ருதி²வ்யாமப⁴வத்க்²யாதா ருக்மிணஸ்தநயா ததா³ ||2-61-4
உபவிஷ்டேஷு ஸர்வேஷு பார்தி²வேஷு மஹாத்மஸு |
வைத³ர்பீ⁴ வரயாமாஸ ப்ரத்³யும்நமரிஸூத³நம் ||2-61-5
ஸ ஹி ஸர்வாஸ்த்ரகுஶல꞉ ஸிம்ஹஸம்ஹநநோ யுவா |
ரூபேநாப்ரதிமோ லோகே கேஶவஸ்யாத்மஜோ(அ)ப⁴வத் ||2-61-6
வயோரூபகு³ணோபேதா ராஜபுத்ரீ ச ஸாப⁴வத் |
நாராயணீ சந்த்³ரஸேநா ஜாதகாமா ச தம் ப்ரதி ||2-61-7
வ்ருத்தே ஸ்வயம்வரே ஜக்³மூ ராஜாந꞉ ஸ்வபுராணி தே |
உபாதா³ய ச வைத³ர்பீ⁴ம் ப்ரத்³யும்நோ த்³வாரகாம் யயௌ ||2-61-8
ரேமே ஸஹ தயா வீரோ த³மயந்த்யா நலோ யதா² |
ஸ தஸ்யாம் ஜநயாமாஸ தே³வக³ர்போ⁴பமம் ஸுதம் ||2-61-9
அநிருத்³த⁴மிதி க்²யாதம் கர்மணாப்ரதிமம் பு⁴வி |
த⁴நுர்வேதே³ ச வேதே³ ச நீதிஶாஸ்த்ரே ச பாரக³ம் ||2-61-10
அப⁴வத்ஸ யதா³ ராஜந்நநிருத்³தோ⁴ வயோ(அ)ந்வித꞉ |
ததா³ஸ்ய ருக்மிண꞉ பௌத்ரீம் ஶ்ரீமதீம் ருக்மஸந்நிபா⁴ம் |
பத்ந்யர்தே² வரயாமாஸ நாம்நா ருக்மவதீதி ஸா ||2-61-11
அநிருத்³த⁴ம் கு³ணைர்தா³தும் க்ருதபு³த்³தி⁴ர்ந்ருபஸ்தத꞉ |
ப்ரீத்யா ஹி ரௌக்மிணேயஸ்ய ருக்மிந்யாஶ்சாப்யுபக்³ரஹாத் ||2-61-12
விஸ்பர்த்³த⁴ந்நபி க்ருஷ்ணேந வைரம் த்யஜ்ய மஹாயஶா꞉ |
த³தா³மீத்யப்³ரவீத்³ராஜா ப்ரீதிமாஞ்ஜநமேஜய ||2-61-13
கேஶவ꞉ ஸஹ ருக்மிண்யா புத்ரை꞉ ஸங்கர்ஷணேந ச |
அந்யைஶ்ச வ்ருஷ்ணிபி⁴꞉ ஸார்த⁴ம் வித³ர்பா⁴ந்ஸப³லோ யயௌ ||2-61-14
ஸம்யுக்தா ஜ்ஞாதயஶ்சைவ ருக்மிண꞉ ஸுஹ்ருத³ஶ்ச யே |
ஆஹூதா ருக்மிணா தே(அ)பி தத்ராஜக்³முர்நராதி⁴பா꞉ ||2-61-15
ஶுபே⁴ திதௌ² மஹாராஜ நக்ஷத்ரே சாபி⁴பூஜிதே |
விவாஹ꞉ ஸோ(அ)நிருத்³த⁴ஸ்ய ப³பூ⁴வ பரமோத்ஸவ꞉ ||2-61-16
பாநௌ க்³ருஹீதே வைத³ர்ப்⁴யாஸ்த்வநிருத்³தே⁴ந தத்ர வை |
வைத்³ரப⁴யாத³வாநாம் ச ப³பூ⁴வ பரமோத்ஸவ꞉ ||2-61-17
ரேமிரே வ்ருஷ்ணயஸ்தத்ர பூஜ்யமாநா யதா²மரா꞉ |
அதா²ஶ்மகாநாமதி⁴போ வைணுதா³ரிருதா³ரதீ⁴꞉ ||2-61-18
அக்ஷ꞉ ஶ்ருதர்வா சாணூர꞉ க்ரத²ஶ்சைவாம்ஶுமாநபி |
ஜயத்ஸேந꞉ கலிங்கா³நாமதி⁴பஶ்ச மஹாப³ல꞉ ||2-61-19
பாண்ட்³யஶ்ச ந்ருபதி꞉ ஶ்ரீமாந்ருஷீகாதி⁴பதிஸ்ததா² |
ஏதே ஸம்மந்த்ர்ய ராஜாநோ தா³க்ஷிணாத்யா மஹர்த்³த⁴ய꞉ ||2-61-20
அபி⁴க³ம்யாப்³ருவந்த்ஸர்வே ருக்மிநம் ரஹஸி ப்ரபு⁴ம் |
ப⁴வாநக்ஷேஷு குஶலோ வயம் சாபி ரிரம்ஸவ꞉ |
ப்ரியத்³யூதஶ்ச ராமோ(அ)ஸாவக்ஷேஷ்வநிபுணோ(அ)பி ச ||2-61-21
தே ப⁴வந்தம் புரஸ்க்ருத்ய ஜேதுமிச்சா²ம தம் வயம் |
இத்யுக்தோ ரோசயாமாஸ ருக்மீ த்³யூதம் மஹாரத²꞉ ||2-61-22
தே ஶுபா⁴ம் காஞ்சநஸ்தம்பா⁴ம் குஸுமைர்பூ⁴ஷிதாஜிராம் |
ஸபா⁴மாவிவிஶுர்ஹ்ருஷ்டா꞉ ஸிக்தாம் சந்த³நவாரிணா ||2-61-23
தாம் ப்ரவிஶ்ய தத꞉ ஸர்வே ஶுப்⁴ரஸ்ரக³நுலேபநா꞉ |
ஸௌவர்ணேஷ்வாஸநேஶ்வாஸாம்சக்ரிரே விஜிகீ³ஷவ꞉ ||2-61-24
ஆஹூதோ ப³லதே³வஸ்து கிதவைரக்ஷகோவிதை³꞉ |
பா³ட³மித்யப்³ரவீத்³த்⁴ருஷ்ட꞉ ஸஹ தீ³வ்யாம பண்யதாம் ||2-61-25
நிக்ருத்யா விஜிகீ³ஷந்தோ தா³க்ஷிணாத்யா நராதி⁴பா꞉ |
மணிமுக்தா꞉ ஸுவர்ணம் ச தத்ராநிந்யு꞉ ஸஹஸ்ரஶ꞉ ||2-61-26
தத꞉ ப்ராவர்தத த்³யூதம் தேஷாம் ரதிவிநாஶநம் |
கலஹஸ்யாஸ்பத³ம் கோ⁴ரம் து³ர்மதீநாம் க்ஷயாவஹம் ||2-61-27
நிஷ்காணாம் ச ஸஹஸ்ராணி ஸுவர்நஸ்ய த³ஶாதி³த꞉ |
ருக்மிணா ஸஹ ஸம்பாதே ப³லதே³வோ க்³லஹம் த³தௌ³ ||2-61-28
தம் ஜிகா³ய ததோ ருக்மீ யதமாநம் மஹாப³லம் |
தாவதே³வாபரம் பூ⁴யோ ப³லதே³வம் ஜிகா³ய ஸ꞉ ||2-61-29
அஸக்ருஜ்ஜீயமாநஸ்து ருக்மிநா கேஶவாக்³ரஜ꞉ |
ஸுவர்ணகோடீர்ஜக்³ராஹ க்³லஹம் தஸ்ய மஹாத்மந꞉ || 2-61-30
ஜிதமித்யேவ ஹ்ரூஷ்டோ(அ)த² தமாஹ்வ்ருதிரபா⁴ஷத |
ஶ்லாக்⁴யமாநஶ்ச சிக்ஷேபா ப்ரஹஸந்முஸலாயுத⁴ம் ||2-61-31
அவித்³யோ து³ர்ப³ல꞉ ஶ்ரீமாந்ஹிர்ண்யமமிதம் மயா |
அஜேயோ ப³லதே³வோ(அ)யமக்ஷத்³யூதே பராஜித꞉ ||2-61-32
கலிங்க³ராஜஸ்தச்ச்²ருத்வா ப்ரஜஹாஸ ப்⁴ருஶம் ததா³ |
த³ந்தாந்ஸந்த³ர்ஶயந்ஹ்ரூஷ்டஸ்தத்ராக்ருத்³த்⁴யத்³த⁴லாயுத⁴꞉ ||2-61-33
ருக்மிணஸ்தத்³வச꞉ ஶ்ருத்வா பராஜயநிமித்தஜம் |
நிக்³ருஹ்யமாணஸ்தீக்ஷ்ணாபி⁴ர்வாக்³பி⁴ர்பீ⁴ஷ்மகஸூநுநா ||2-61-34
ரோஷமாஹாரயாமாஸ ஜிதரோஷோ(அ)பி த⁴ர்மவித் |
ஸம்க்ருத்³தோ⁴ த⁴ர்ஷணாம் ப்ராப்ய ரௌஹிணேயோ மஹாப³ல꞉ ||2-61-35
தை⁴ர்யாந்மந꞉ ஸந்நிதா⁴ய ததோ வசநமப்³ரவீத் |
த³ஶகோடிஸஹஸ்ராணி க்³லஹ ஏகோ மமாபர꞉ ||2-61-36
ஏநம் ஸம்பரிக்³ருஹ்ணீஷ்வ பாதயாக்ஷாந்நராதி⁴ப |
க்ருஷ்ணாக்ஷாம்ˮல்லோஹிதாக்ஷாம்ஶ்ச தே³ஶே(அ)ஸ்மிம்ஸ்த்வதி⁴பாம்ஸுலே ||2-61-37
இத்யேவமாஹ்வயாமாஸ ருக்மிணம் ரோஹிணீஸுத꞉ |
அநுக்த்வா வசநம் கிஞ்சித்³பா³ட⁴மித்யப்³ரவீத்புந꞉ ||2-61-38
அக்ஷாந்ருக்மீ ததோ ஹ்ருஷ்ட꞉ பாதயாமாஸ பார்தி²வ꞉ |
சாதுரக்ஷே து நிர்வ்ருத்தே நிர்ஜித꞉ ஸ நராதி⁴ப꞉ ||2-61-39
ப³லதே³வேந த⁴ர்மேண நேத்யுவாச ததோ ப³லம் |
தை⁴ர்யாந்மந꞉ ஸமாதா⁴ய ஸ ந கிஞ்சிது³வாச ஹ ||2-61-40
ப³லதே³வம் ததோ ருக்மீ மயா ஜிதமிதி ஸ்மயந் |
ப³லதே³வஸ்து தச்ச்²ருத்வா ஜிஹ்மம் வாக்யம் நராதி⁴ப꞉ ||2-61-41
பூ⁴ய꞉ க்ரோத⁴ஸமாவிஷ்டோ நோத்தரம் வ்யாஜஹார ஹ |
ததோ க³ம்பீ⁴ரநிர்கோ⁴ஷா வாகு³வாசாஶரீரிணீ ||2-61-42
ப³லதே³வஸ்ய தம் க்ரோத⁴ம் வர்த⁴யந்தீ மஹாத்மந꞉ |
ஸத்யமாஹ ப³ல꞉ ஶ்ரீமாந்த⁴ர்மேணைஷ பராஜித꞉ ||2-61-43
அநுக்த்வா வசநம் கிஞ்சித்ப்ராப்தோ ப⁴வதி கர்மணா |
மநஸா ஸமநுஜ்ஞாதம் தத்ஸ்யாதி³த்யவக³ம்யதாம் ||2-61-44
இதி ஶ்ருத்வா வசஸ்தத்²யமந்தரிக்ஷாத்ஸுபா⁴ஷிதம் |
ஸங்கர்ஷணஸ்ததோ²த்தா²ய ஸௌவர்ணேநோருணா ப³லீ ||2-61-45
ருக்மிண்யா ப்⁴ராதரம் ஜ்யேஷ்ட²ம் நிஜகா⁴ந மஹீதலே |
விவாதே³ குபிதோ ராம꞉ க்ஷேப்தாரம் கில ருக்மிணம் |
ஜகா⁴நாஷ்டாபதே³நைவ ப்ரமத்²ய யது³நந்த³ந꞉ ||2-61-46
ததோ(அ)பஸ்ருத்ய ஸங்க்ருத்³த⁴꞉ கலிங்கா³தி⁴பதேரபி |
த³ந்தாந்ப³ப⁴ஞ்ஜ ஸம்ரம்பா⁴து³ந்நநாத³ ச ஸிம்ஹவத் ||2-61-47
க²ட்³க³முத்³யம்ய தாந்ஸர்வாம்ஸ்த்ராஸயாமாஸ பார்தி²வாந் |
ஸ்தம்ப⁴ம் ஸபா⁴யா꞉ ஸௌவர்ணமுத்பாட்ய ப³லிநாம் வர꞉ ||2-61-48
க³ஜேந்த்³ர இவ தம் ஸ்தம்ப⁴ம் கர்ஷண்ஸங்கர்ஷணஸ்தத꞉ |
நிர்ஜகா³ம ஸபா⁴த்³வாராத்த்ராஸயாமாஸ கைஶிகாந் ||2-61-49
ருக்மிணம் நிக்ருதிப்ரஜ்ஞம் ஸ ஹத்வா யாத³வர்ஷப⁴꞉ |
வித்ராஸ்ய வித்³விஷ꞉ ஸர்வாந்ஸிம்ஹ꞉ க்ஷுத்³ரம்ருகா³நிவ ||2-61-50
ஜகா³ம ஶிபி³ரம் ராம꞉ ஸ்வயமேவ ஜநாவ்ருத꞉ |
ந்யவேத³யத்ஸ க்ருஷ்ணாய தத்ர ஸர்வம் யதா²ப⁴வத் ||2-61-51
நோவாச ஸ ததா³ க்ருஷ்ண꞉ கிஞ்சித்³ராமம் மஹாத்³யுதி꞉ |
நிக்³ருஹ்ய ச ததா³(ஆ)த்மாநம் க்ருச்ச்²ராத³ஶ்ரூண்யவர்தயத் || 2-61-52
ந ஹதோ வாஸுதே³வேந ய꞉ பூர்வம் பரவீரஹா |
ஜ்யேஷ்டோ² ப்⁴ராதாத² ருக்மிண்யா ருக்மிணீஸ்நேஹகாரணாத் ||2-61-53
ஸ ராமகரமுக்தேந நிஹதோ த்³யூதமண்ட³லே |
அஷ்டாபதே³ந ப³லவாந்ராஜா வஜ்ரத⁴ரோபம꞉ ||2-61-54
தஸ்மிந்ஹதே மஹாவீர்யே ந்ருபதௌ பீ⁴ஷ்மகாத்மஜே |
த்³ருமபா⁴ர்க³வதுல்யே வை த்³ருமபா⁴ர்க³வஶிக்ஷிதே ||2-61-55
க்ருதௌ ச யுத்³த⁴குஶலே நித்யயாஜிநி பாதிதே |
வ்ருஷ்ணயஶ்சாந்த⁴காஶ்சைவ ஸர்வே விமநஸோ(அ)ப⁴வந் ||2-61-56
வைஶம்பாயந உவாச
ருக்மிணீ ச மஹாபா⁴கா³ விலபந்த்யார்தயா கி³ரா |
விலபந்தீம் ததா² த்³ருஷ்ட்வா ஸாந்த்வயாமாஸ கேஶவ꞉ ||2-61-57
ஏதத்தே ஸர்வமாக்²யாதம் ருக்மிணோ நித⁴நம் யதா² |
வைரஸ்ய ச ஸமுத்தா²நம் வ்ருஷ்ணிபி⁴ர்ப⁴ரதர்ஷப⁴ ||2-61-58
வ்றிஷ்ணயோ(அ)பி மஹாராஜ த⁴நாந்யாதா³ய ஸர்வஶ꞉ |
ராமக்ருஷ்நௌ ஸமாஶ்ரித்ய யயுர்த்³வாரவதீம் ப்ரதி ||2-61-59
இதி ஶ்ரீமஹாபா⁴ரதே கி²லேஷு ஹரிவம்ஶே விஷ்ணுபர்வணி
ருக்மிவதோ⁴ நாமைகஷஷ்டிதமோ(அ)த்⁴யாய꞉
Converted to Tamil Script using Aksharamukha : Script Converter: http://aksharamukha.appspot.com/converter
Source: http://mahabharata-resources.org/harivamsa/vishnuparva/hv_2_61_mpr.html
##Harivamsha Maha Prava - Part 2 - Vishnu Parva
Chapter 61 - Pradyumna's marriage and Rukmi's Demise
Itranslated by K S Ramachandran,,
October 1, 2008
Note : (1) Sloka 18,line 2: mistake corrected - adhipo
(2) sloka 39, line 2 : is there a spelling mistake
here - nirjitaH sa ? Please check##
Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
---------------------------------------------------------------
athaikaShaShTitamo.adhyAyaH
pradyumnavivAho rukmivadhashcha
vaishampAyana uvAcha
tataH kAle vyatIte tu rukmI mahati vIryavAn |
duhituH kArayAmAsa svayaMvaramarindamaH ||2-61-1
tatrAhUtA hi rAjAno rAjaputrAshcha rukmiNA |
samAjagmurmahAvIryA nAnAdigbhyaH shriyAnvitAH ||2-61-2
tatrAjagAma pradyumnaH kumArairaparairvR^itaH |
sA hi taM chakame kanyA sa cha tAM shubhalochanAm ||2-61-3
shubhA~NgI nAma vaidarbhI kAntidyutisamanvitA |
pR^ithivyAmabhavatkhyAtA rukmiNastanayA tadA ||2-61-4
upaviShTeShu sarveShu pArthiveShu mahAtmasu |
vaidarbhI varayAmAsa pradyumnamarisUdanam ||2-61-5
sa hi sarvAstrakushalaH siMhasaMhanano yuvA |
rUpenApratimo loke keshavasyAtmajo.abhavat ||2-61-6
vayorUpaguNopetA rAjaputrI cha sAbhavat |
nArAyaNI chandrasenA jAtakAmA cha taM prati ||2-61-7
vR^itte svayaMvare jagmU rAjAnaH svapurANi te |
upAdAya cha vaidarbhIM pradyumno dvArakAM yayau ||2-61-8
reme saha tayA vIro damayantyA nalo yathA |
sa tasyAM janayAmAsa devagarbhopamaM sutam ||2-61-9
aniruddhamiti khyAtaM karmaNApratimaM bhuvi |
dhanurvede cha vede cha nItishAstre cha pAragam ||2-61-10
abhavatsa yadA rAjannaniruddho vayo.anvitaH |
tadAsya rukmiNaH pautrIM shrImatIM rukmasannibhAm |
patnyarthe varayAmAsa nAmnA rukmavatIti sA ||2-61-11
aniruddhaM guNairdAtuM kR^itabuddhirnR^ipastataH |
prItyA hi raukmiNeyasya rukminyAshchApyupagrahAt ||2-61-12
visparddhannapi kR^iShNena vairaM tyajya mahAyashAH |
dadAmItyabravIdrAjA prItimA~njanamejaya ||2-61-13
keshavaH saha rukmiNyA putraiH sa~NkarShaNena cha |
anyaishcha vR^iShNibhiH sArdhaM vidarbhAnsabalo yayau ||2-61-14
saMyuktA j~nAtayashchaiva rukmiNaH suhR^idashcha ye |
AhUtA rukmiNA te.api tatrAjagmurnarAdhipAH ||2-61-15
shubhe tithau mahArAja nakShatre chAbhipUjite |
vivAhaH so.aniruddhasya babhUva paramotsavaH ||2-61-16
pAnau gR^ihIte vaidarbhyAstvaniruddhena tatra vai |
vaidrabhayAdavAnAM cha babhUva paramotsavaH ||2-61-17
remire vR^iShNayastatra pUjyamAnA yathAmarAH |
athAshmakAnAmadhipo vaiNudArirudAradhIH ||2-61-18
akShaH shrutarvA chANUraH krathashchaivAMshumAnapi |
jayatsenaH kali~NgAnAmadhipashcha mahAbalaH ||2-61-19
pANDyashcha nR^ipatiH shrImAnR^iShIkAdhipatistathA |
ete saMmantrya rAjAno dAkShiNAtyA maharddhayaH ||2-61-20
abhigamyAbruvantsarve rukminaM rahasi prabhum |
bhavAnakSheShu kushalo vayaM chApi riraMsavaH |
priyadyUtashcha rAmo.asAvakSheShvanipuNo.api cha ||2-61-21
te bhavantaM puraskR^itya jetumichChAma taM vayam |
ityukto rochayAmAsa rukmI dyUtaM mahArathaH ||2-61-22
te shubhAM kA~nchanastambhAM kusumairbhUShitAjirAm |
sabhAmAvivishurhR^iShTAH siktAM chandanavAriNA ||2-61-23
tAM pravishya tataH sarve shubhrasraganulepanAH |
sauvarNeShvAsaneshvAsAMchakrire vijigIShavaH ||2-61-24
AhUto baladevastu kitavairakShakovidaiH |
bADamityabravIddhR^iShTaH saha dIvyAma paNyatAm ||2-61-25
nikR^ityA vijigIShanto dAkShiNAtyA narAdhipAH |
maNimuktAH suvarNaM cha tatrAninyuH sahasrashaH ||2-61-26
tataH prAvartata dyUtaM teShAM rativinAshanam |
kalahasyAspadaM ghoraM durmatInAM kShayAvaham ||2-61-27
niShkANAM cha sahasrANi suvarnasya dashAditaH |
rukmiNA saha saMpAte baladevo glahaM dadau ||2-61-28
taM jigAya tato rukmI yatamAnaM mahAbalam |
tAvadevAparaM bhUyo baladevaM jigAya saH ||2-61-29
asakR^ijjIyamAnastu rukminA keshavAgrajaH |
suvarNakoTIrjagrAha glahaM tasya mahAtmanaH || 2-61-30
jitamityeva hR^IShTo.atha tamAhvR^itirabhAShata |
shlAghyamAnashcha chikShepA prahasanmusalAyudham ||2-61-31
avidyo durbalaH shrImAnhirNyamamitaM mayA |
ajeyo baladevo.ayamakShadyUte parAjitaH ||2-61-32
kali~NgarAjastachChrutvA prajahAsa bhR^ishaM tadA |
dantAnsandarshayanhR^IShTastatrAkruddhyaddhalAyudhaH ||2-61-33
rukmiNastadvachaH shrutvA parAjayanimittajam |
nigR^ihyamANastIkShNAbhirvAgbhirbhIShmakasUnunA ||2-61-34
roShamAhArayAmAsa jitaroSho.api dharmavit |
saMkruddho dharShaNAM prApya rauhiNeyo mahAbalaH ||2-61-35
dhairyAnmanaH sannidhAya tato vachanamabravIt |
dashakoTisahasrANi glaha eko mamAparaH ||2-61-36
enaM samparigR^ihNIShva pAtayAkShAnnarAdhipa |
kR^iShNAkShA.NllohitAkShAMshcha deshe.asmiMstvadhipAMsule ||2-61-37
ityevamAhvayAmAsa rukmiNaM rohiNIsutaH |
anuktvA vachanaM ki~nchidbADhamityabravItpunaH ||2-61-38
akShAnrukmI tato hR^iShTaH pAtayAmAsa pArthivaH |
chAturakShe tu nirvR^itte nirjitaH sa narAdhipaH ||2-61-39
baladevena dharmeNa netyuvAcha tato balam |
dhairyAnmanaH samAdhAya sa na ki~nchiduvAcha ha ||2-61-40
baladevaM tato rukmI mayA jitamiti smayan |
baladevastu tachChrutvA jihmaM vAkyaM narAdhipaH ||2-61-41
bhUyaH krodhasamAviShTo nottaraM vyAjahAra ha |
tato gaMbhIranirghoShA vAguvAchAsharIriNI ||2-61-42
baladevasya taM krodhaM vardhayantI mahAtmanaH |
satyamAha balaH shrImAndharmeNaiSha parAjitaH ||2-61-43
anuktvA vachanaM ki~nchitprApto bhavati karmaNA |
manasA samanuj~nAtaM tatsyAdityavagamyatAm ||2-61-44
iti shrutvA vachastathyamantarikShAtsubhAShitam |
sa~NkarShaNastathotthAya sauvarNenoruNA balI ||2-61-45
rukmiNyA bhrAtaraM jyeShThaM nijaghAna mahItale |
vivAde kupito rAmaH kSheptAraM kila rukmiNam |
jaghAnAShTApadenaiva pramathya yadunandanaH ||2-61-46
tato.apasR^itya sa~NkruddhaH kali~NgAdhipaterapi |
dantAnbabha~nja saMrambhAdunnanAda cha simhavat ||2-61-47
khaDgamudyamya tAnsarvAMstrAsayAmAsa pArthivAn |
stambhaM sabhAyAH sauvarNamutpATya balinAM varaH ||2-61-48
gajendra iva taM stambhaM karShaNsa~NkarShaNastataH |
nirjagAma sabhAdvArAttrAsayAmAsa kaishikAn ||2-61-49
rukmiNaM nikR^itipraj~naM sa hatvA yAdavarShabhaH |
vitrAsya vidviShaH sarvAnsimhaH kShudramR^igAniva ||2-61-50
jagAma shibiraM rAmaH svayameva janAvR^itaH |
nyavedayatsa kR^iShNAya tatra sarvaM yathAbhavat ||2-61-51
novAcha sa tadA kR^iShNaH ki~nchidrAmaM mahAdyutiH |
nigR^ihya cha tadA.a.atmAnaM kR^ichChrAdashrUNyavartayat || 2-61-52
na hato vAsudevena yaH pUrvaM paravIrahA |
jyeShTho bhrAtAtha rukmiNyA rukmiNIsnehakAraNAt ||2-61-53
sa rAmakaramuktena nihato dyUtamaNDale |
aShTApadena balavAnrAjA vajradharopamaH ||2-61-54
tasminhate mahAvIrye nR^ipatau bhIShmakAtmaje |
drumabhArgavatulye vai drumabhArgavashikShite ||2-61-55
kR^itau cha yuddhakushale nityayAjini pAtite |
vR^iShNayashchAndhakAshchaiva sarve vimanaso.abhavan ||2-61-56
vaishampAyana uvAcha
rukmiNI cha mahAbhAgA vilapantyArtayA girA |
vilapantIM tathA dR^iShTvA sAntvayAmAsa keshavaH ||2-61-57
etatte sarvamAkhyAtaM rukmiNo nidhanaM yathA |
vairasya cha samutthAnaM vR^iShNibhirbharatarShabha ||2-61-58
vRiShNayo.api mahArAja dhanAnyAdAya sarvashaH |
rAmakR^iShnau samAshritya yayurdvAravatIM prati ||2-61-59
iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi
rukmivadho nAmaikaShaShTitamo.adhyAyaH
| Previous | | English M.M.Dutt | | Tamil Translation | | Next |