அத² ஷஷ்டிதமோ(அ)த்⁴யாய꞉
ருக்மிபராஜய꞉
வைஶம்பாயந உவாச
க்ருஷ்ணேந ஹ்ரியமாணாம் தாம் ருக்மீ ஶ்ருத்வா து ருக்மிணீம் |
ப்ரதிஜ்ஞாமகரோத்க்ருத்³த³꞉ ஸமக்ஷம் பீ⁴ஷ்மகஸ்ய ஹ ||2-60-1
[ ருக்ம்யுவாச ]
அஹத்வா யுதி⁴ கோ³விந்த³மநாநீய ச ருக்மிணீம் |
குண்டி³நம் ந ப்ரவேக்ஷ்யாமி ஸத்யமேதத்³ப்³ரவீம்யஹம் ||2-60-2
ஆஸ்தா²ய ஸ ரத²ம் வீர꞉ ஸமுத³க்³ராயுத⁴த்⁴வஜம் |
ஜவேந ப்ரயயௌ க்ருத்³தோ⁴ ப³லேந மஹதா வ்ருத꞉ ||2-60-3
தமந்வயுர்ந்ருபாஶ்சைவ த³க்ஷிணாபத²வர்திந꞉ |
க்ராதோ²(அ)ம்ஶுமாஞ்ச்²ருதர்வா ச வைணுதா³ரிஶ்ச வீர்யவாந் ||2-60-4
பீ⁴ஷ்மகஸ்ய ஸுதாஶ்சாந்யே ரதே²ந ரதி²நாம் வரா꞉ |
க்ரத²கைஶிகமுக்²யாஶ்ச ஸர்வ ஏவ மஹாரதா²꞉ ||2-60-5
தே க³த்வா தூ³ரமத்⁴வாநம் ஸரிதம் நர்மதா³மநு |
கோ³விந்த³ம் த³த்³ருஶு꞉ க்ருத்³தா⁴꞉ ஸஹைவ ப்ரியயா ஸ்தி²தம் ||2-60-6
அவஸ்தா²ப்ய ச தத்ஸைந்யம் ருக்மீ மத³ப³லாந்வித꞉ |
சிகீர்ஷுர்த்³வைரத²ம் யுத்³த⁴மப்⁴யயாந்மது⁴ஸூத³நம் ||2-60-7
ஸ விவ்யாத⁴ சது꞉ஷஷ்ட்யா கோ³விந்த³ம் நிஶிதை꞉ ஶரை꞉ |
தம் ப்ரத்யவித்⁴யத்ஸப்தத்யா பா³ணைர்யுதி⁴ ஜநார்த³ந꞉ ||2-60-8
பதமாநஸ்ய சிச்சே²த³ த்⁴வஜம் சாஸ்ய மஹாப³ல꞉ |
ஜஹார ச ஶிர꞉ காயாத்ஸாரதே²ஸ்தஸ்ய வீர்யவாந் ||2-60-9
தம் க்ருச்ச்²ரக³தமாஜ்ஞாய பரிவவ்ருர்ஜநார்த³நம் |
தா³க்ஷிணாத்யா ஜிகா⁴ம்ஸந்தோ ராஜாந꞉ ஸர்வ ஏவ ஹி ||2-60-10
தமம்ஶுமாந்மஹாபா³ஹுர்விவ்யாத⁴ த³ஶபி⁴꞉ ஶரை꞉ |
ஶ்ருதர்வா பஞ்சபி⁴꞉ க்ருத்³தோ⁴ வைணுதா³ரிஶ்ச ஸப்தபி⁴꞉ ||2-60-11
ததோ(அ)ம்ஶுமந்தம் கோ³விந்தோ³ பி³பே⁴தோ³ரஸி வீர்யவாந் |
நிஶஸாத³ ரதோ²பஸ்தே² வ்யதி²த꞉ ஸ நராதி⁴ப꞉ ||2-60-12
ஶ்ருதர்வணோ ஜகா⁴நாஶ்வாம்ஶ்சதுர்பி⁴ஶ்சதுர꞉ ஶரை꞉ |
வேணுதா³ரோர்த்⁴வஜம் சி²த்த்வா பு⁴ஜம் விவ்யாத⁴ த³க்ஷிணம் ||2-60-13
ததை²வ ச ஶ்ருதர்வாணம் ஶரைர்விவ்யாத⁴ பஞ்சபி⁴꞉ |
ஶிஶ்ரியே ஸ த்⁴வஜம் ஶாந்தோ ந்யஷீத³ச்ச வ்யதா²ந்வித꞉ ||2-60-14
முஞ்சந்த꞉ ஶரவர்ஷாணி வாஸுதே³வம் ததோ(அ)ப்⁴யயு꞉ |
க்ரத²கைஶிகமுக்²யாஶ்ச ஸர்வ ஏவ மஹாரதா²꞉ ||2-60-15
பா³ணாஇர்பா³ணாம்ஶ்ச சிச்சே²த³ தேஷாம் யுதி⁴ ஜநார்த³ந꞉ |
ஜகா⁴ந சைஷாம் ஸம்ரப்³த⁴꞉ பதமாநஶ்ச தாஞ்ச²ராந் ||2-60-16
புநராந்யாம்ஶ்சது꞉ஷஷ்ட்யா ஜகா⁴ந நிஶிதை꞉ ஶரை꞉ |
க்ருத்³தா⁴நாபததோ வீராநத்³ரிவத்ஸ மஹாப³ல꞉ ||2-60-17
வித்³ருதம் ஸ்வப³லம் த்³ருஷ்ட்வா ருக்மீ க்ரோத⁴வஶம்க³த꞉ |
பஞ்சபி⁴ர்நிஶிதைர்பா³ணைர்விவ்யாதோ⁴ரஸி கேஶவம் ||2-60-18
ஸாரதி²ம் சாஸ்ய விவ்யாத⁴ ஸாயகைர்நிஶிதைஸ்த்ரிபி⁴꞉ |
ஆஜகா⁴ந ஶரேணாஸ்ய த்⁴வஜம் ச நதபர்வணா ||2-60-19
கேஶவஸ்த்வரிதம் த்³ருஷ்ட்வா க்ருத்³தோ⁴ விவ்யாத⁴ மார்க³ணை꞉ |
த⁴நுஶ்சிச்சே²த³ சாப்யஸ்ய பதமாநஸ்ய ருக்மிண꞉ ||2-60-20
அதா²ந்யத்³த⁴நுராதா³ய ருக்மீ க்ருஷ்ணஜிகா⁴ம்ஸயா |
ப்ராது³ஶ்சகார சாந்யாநி தி³வ்யாந்யஸ்த்ராணி வீர்யவாந் ||2-60-21
அஸ்த்ரைரஸ்த்ராணீ ஸம்வார்ய தஸ்ய க்ருஷ்ணோ மஹாப³ல꞉ |
புநஶ்சிச்சே²த³ தச்சாபம் ரதி²நாம் ச த்ரிபி⁴꞉ ஶரை꞉ ||2-60-22
ஸ ச்சி²ந்நத⁴ந்வா விரதா²꞉ க²ட்³க³மாதா³ய சர்ம ச |
உத்பபாத ரதா²த்³வீரோ க³ருத்மாநிவ வீர்யவாந் ||2-60-23
தஸ்யாபி⁴பதத꞉ க²ட்³க³ம் சிச்சே²த³ யுதி⁴ கேஶவ꞉ |
நாராசைஶ்ச த்ரிபி⁴꞉ க்ருத்³தோ⁴ பி³பே⁴தை³நமதோ²ரஸி ||2-60-24
ஸ பபாத மஹாபா³ஹுர்வஸுதா⁴மநுநாத³யந் |
விஸம்ஜ்ஞோ மூர்ச்சி²தோ ராஜா வஜ்ரேணேவ மஹாஸுர꞉ ||2-60-25
தாம்ஶ்ச ராஜ்ஞ꞉ ஶரை꞉ ஸர்வாந்புநர்விவ்யாத⁴ மாத⁴வ꞉ |
ருக்மிணம் பதிதம் த்³ருஷ்ட்வா வ்யத்³ரவந்த நராதி⁴பா꞉ ||2-60-26
விசேஷ்டமாநம் தம் பூ⁴மௌ ப்⁴ராதரம் வீக்ஷ்ய ருக்மிணீ |
பாத³யோர்ந்யபதத்³விஷ்ணோர்ப்⁴ராதுர்ஜீவிதகாங்க்ஷிணீ ||2-60-27
தாமுத்தா²ப்ய பரிஷ்வஜ்ய ஸாந்த்வயாமாஸ கேஶவ꞉ |
அப⁴யம் ருக்மிணே த³த்த்வா ப்ரயயௌ ஸ்வபுரீம் தத꞉ ||2-60-28
வ்ருஷ்ணயோ(அ)பி ஜராஸம்த⁴ம் ப⁴ங்க்த்வா தாம்ஶ்சைவ பார்தி²வாந் |
ப்ரயயுர்த்³வாரகாம் ஹ்ருஷ்டா꞉ புரஸ்க்ருத்ய ஹலாயுத⁴ம் ||2-60-29
ப்ரயாதே புண்ட³ரீகாக்ஷே ஶ்ருதர்வாப்⁴யேத்ய ஸங்க³ரே |
ருக்மிணம் ரத²மாரோப்ய ப்ரயயௌ ஸ்வாம் புரீம் ப்ரதி ||2-60-30
அநாநீய ஸ்வஸாரம் து ருக்மீ மாநமதா³ந்வித꞉ |
ஹீநப்ரதிஜ்ஞோ நைச்ச²த்ஸ ப்ரவேஷ்டும் குண்டி³நம் புரம் ||2-60-31
வித³ர்பே⁴ஷு நிவாஸார்த²ம் நிர்மமே(அ)ந்யத்புரம் மஹத் |
தத்³போ⁴ஜகடமித்யேவ ப³பூ⁴வ பு⁴வி விஶ்ருதம் ||2-60-32
தத்ரௌஜஸா மஹாதேஜா த³க்ஷிணாம் தி³ஶமந்வகா³த் |
பீ⁴ஷ்மக꞉ குண்டி³நே சைவ ராஜோவாஸ மஹாபு⁴ஜ꞉ ||2-60-33 |
த்³வாரகாம் சாபி ஸம்ப்ராப்தே ராமே வ்ருஷ்ணிப³லாந்விதே |
ருக்மிண்யா꞉ கேஶவ꞉ பாணிம் ஜக்³ராஹ விதி⁴வத்ப்ரபு⁴꞉ ||2-60-34
தத꞉ ஸஹ தயா ரேமே ப்ரியயா ப்ரீயமாணயா |
ஸீதயேவ புரா ராம꞉ பௌலோம்யேவ புரந்த³ர꞉ ||2-60-35
ஸா ஹி தஸ்யாப⁴வஜ்ஜ்யேஷ்டா² பத்நீ க்ருஷ்ணஸ்ய பா⁴மிநீ |
பதிவ்ரதா கு³ணோபேதா ரூபஶீலகு³ணாந்விதா ||2-60-36
தஸ்யாமுத்பாத³யாமாஸ புத்ராந்த³ஶ மஹாரதா²ந் |
சாருதே³ஷ்ணம் ஸுதே³ஷ்ணம் ச ப்ரத்³யும்நம் ச மஹாப³லம் ||2-60-37
ஸுஷேணம் சாருகு³ப்தம் ச சாருபா³ஹும் ச வீர்யவாந் |
சாருவிந்த³ம் ஸுசாரும் ச ப⁴த்³ரசாரும் ததை²வ ச ||2-60-38
சரூம் ச ப³லிநாம் ஶ்ரேஷ்ட²ம் ஸுதாம் சாருமதீம் ததா² |
த⁴ர்மார்த²குஶலாஸ்தே து க்ருதாஸ்த்ரா யுத்³த⁴து³ர்மதா³꞉ ||2-60-39
மஹிஷீ꞉ ஸப்த கல்யாணீஸ்ததோ(அ)ந்யா மது⁴ஸூத³ந꞉ |
உபயேமே மஹாபா³ஹுர்கு³ணோபேதா꞉ குலோத்³ப⁴வா꞉ ||2-60-40
காலிந்தீ³ம் மித்ரவிந்தா³ம் ச ஸத்யாம் நாக்³நஜிதீமபி |
ஸுதாம் ஜாம்ப³வதஶ்சாபி ரோஹிணீம் காமரூபிணீம் ||2-60-41
மத்³ரராஜஸுதாம் சாபி ஸுஶீலாம் ஶுப⁴லோசநாம் |
ஸாத்ராஜிதீம் ஸத்யபா⁴மாம் லக்ஶ்மணாம் சாருஹாஸிநீம் ||2-60-42
ஶைப்³யஸ்ய ச ஸுதாம் தந்வீம் ரூபேணாப்ஸரஸோபமாம் |
ஸ்த்ரீஸஹஸ்ராணி சாந்யாநி ஷோட³ஶாதுலவிக்ரம꞉ ||2-60-43
உபயேமே ஹ்ருஷீகேஶ꞉ ஸர்வா பே⁴ஜே ஸ தா꞉ ஸமம் |
பரார்த்⁴யவஸ்த்ராப⁴ரணா꞉ காமை꞉ ஸர்வை꞉ ஸுகோ²சிதா꞉ |
ஜஜ்ஞிரே தாஸு புத்ராஶ்ச தஸ்ய வீரா꞉ ஸஹஸ்ரஶ꞉ ||2-60-44
ஶாஸ்த்ரார்த²குஶலா꞉ ஸர்வே ப³லவந்தோ மஹாரதா²꞉ |
யஜ்வாந꞉ புண்யகர்மாணோ மஹாபா⁴கா³ மஹாப³லா꞉ ||2-60-45
இதி ஶ்ரீமஹாபா⁴ரதே கி²லேஷு ஹரிவம்ஶே விஷ்ணுபர்வணி
ருக்மிணீஹரணம் நாம ஷஷ்டிதமோ(அ)த்⁴யாய꞉
Converted to Tamil Script using Aksharamukha : Script Converter: http://aksharamukha.appspot.com/converter
Source: http://mahabharata-resources.org/harivamsa/vishnuparva/hv_2_60_mpr.html
##Harivamsha Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva
Chapter 60 - Rukmi Defeated
Itranslated by K S Ramachandran, ramachandran_ksr@yahoo.ca,
September 29, 2008
Note : sloka 18, line 1 :Only rukmI, not rukmIH##
Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
---------------------------------------------------------------
atha ShaShTitamo.adhyAyaH
rukmiparAjayaH
vaishampAyana uvAcha
kR^iShNena hriyamANAM tAM rukmI shrutvA tu rukmiNIm |
pratij~nAmakarotkruddaH samakShaM bhIShmakasya ha ||2-60-1
[ rukmyuvAcha ]
ahatvA yudhi govindamanAnIya cha rukmiNIm |
kuNDinaM na pravekShyAmi satyametadbravImyaham ||2-60-2
AsthAya sa rathaM vIraH samudagrAyudhadhvajam |
javena prayayau kruddho balena mahatA vR^itaH ||2-60-3
tamanvayurnR^ipAshchaiva dakShiNApathavartinaH |
krAtho.aMshumA~nChrutarvA cha vaiNudArishcha vIryavAn ||2-60-4
bhIShmakasya sutAshchAnye rathena rathinAM varAH |
krathakaishikamukhyAshcha sarva eva mahArathAH ||2-60-5
te gatvA dUramadhvAnaM saritaM narmadAmanu |
govindaM dadR^ishuH kruddhAH sahaiva priyayA sthitam ||2-60-6
avasthApya cha tatsainyaM rukmI madabalAnvitaH |
chikIrShurdvairathaM yuddhamabhyayAnmadhusUdanam ||2-60-7
sa vivyAdha chatuHShaShTyA govindaM nishitaiH sharaiH |
taM pratyavidhyatsaptatyA bANairyudhi janArdanaH ||2-60-8
patamAnasya chichCheda dhvajaM chAsya mahAbalaH |
jahAra cha shiraH kAyAtsArathestasya vIryavAn ||2-60-9
taM kR^ichChragatamAj~nAya parivavrurjanArdanam |
dAkShiNAtyA jighAMsanto rAjAnaH sarva eva hi ||2-60-10
tamaMshumAnmahAbAhurvivyAdha dashabhiH sharaiH |
shrutarvA pa~nchabhiH kruddho vaiNudArishcha saptabhiH ||2-60-11
tato.aMshumantaM govindo bibhedorasi vIryavAn |
nishasAda rathopasthe vyathitaH sa narAdhipaH ||2-60-12
shrutarvaNo jaghAnAshvAMshchaturbhishchaturaH sharaiH |
veNudArordhvajaM ChittvA bhujaM vivyAdha dakShiNam ||2-60-13
tathaiva cha shrutarvANaM sharairvivyAdha pa~nchabhiH |
shishriye sa dhvajaM shAnto nyaShIdachcha vyathAnvitaH ||2-60-14
mu~nchantaH sharavarShANi vAsudevaM tato.abhyayuH |
krathakaishikamukhyAshcha sarva eva mahArathAH ||2-60-15
bANAirbANAMshcha chichCheda teShAM yudhi janArdanaH |
jaghAna chaiShAM saMrabdhaH patamAnashcha tA~nCharAn ||2-60-16
punarAnyAMshchatuHShaShTyA jaghAna nishitaiH sharaiH |
kruddhAnApatato vIrAnadrivatsa mahAbalaH ||2-60-17
vidrutaM svabalaM dR^iShTvA rukmI krodhavashaMgataH |
pa~nchabhirnishitairbANairvivyAdhorasi keshavam ||2-60-18
sArathiM chAsya vivyAdha sAyakairnishitaistribhiH |
AjaghAna shareNAsya dhvajaM cha nataparvaNA ||2-60-19
keshavastvaritaM dR^iShTvA kruddho vivyAdha mArgaNaiH |
dhanushchichCheda chApyasya patamAnasya rukmiNaH ||2-60-20
athAnyaddhanurAdAya rukmI kR^iShNajighAMsayA |
prAdushchakAra chAnyAni divyAnyastrANi vIryavAn ||2-60-21
astrairastrANI saMvArya tasya kR^iShNo mahAbalaH |
punashchichCheda tachchApaM rathinAM cha tribhiH sharaiH ||2-60-22
sa chChinnadhanvA virathAH khaDgamAdAya charma cha |
utpapAta rathAdvIro garutmAniva vIryavAn ||2-60-23
tasyAbhipatataH khaDgaM chichCheda yudhi keshavaH |
nArAchaishcha tribhiH kruddho bibhedainamathorasi ||2-60-24
sa papAta mahAbAhurvasudhAmanunAdayan |
visaMj~no mUrchChito rAjA vajreNeva mahAsuraH ||2-60-25
tAMshcha rAj~naH sharaiH sarvAnpunarvivyAdha mAdhavaH |
rukmiNaM patitaM dR^iShTvA vyadravanta narAdhipAH ||2-60-26
vicheShTamAnaM taM bhUmau bhrAtaraM vIkShya rukmiNI |
pAdayornyapatadviShNorbhrAturjIvitakA~NkShiNI ||2-60-27
tAmutthApya pariShvajya sAntvayAmAsa keshavaH |
abhayaM rukmiNe dattvA prayayau svapurIM tataH ||2-60-28
vR^iShNayo.api jarAsaMdhaM bha~NktvA tAMshchaiva pArthivAn |
prayayurdvArakAM hR^iShTAH puraskR^itya halAyudham ||2-60-29
prayAte puNDarIkAkShe shrutarvAbhyetya sa~Ngare |
rukmiNaM rathamAropya prayayau svAM purIM prati ||2-60-30
anAnIya svasAraM tu rukmI mAnamadAnvitaH |
hInapratij~no naichChatsa praveShTuM kuNDinaM puram ||2-60-31
vidarbheShu nivAsArthaM nirmame.anyatpuraM mahat |
tadbhojakaTamityeva babhUva bhuvi vishrutam ||2-60-32
tatraujasA mahAtejA dakShiNAM dishamanvagAt |
bhIShmakaH kuNDine chaiva rAjovAsa mahAbhujaH ||2-60-33 |
dvArakAM chApi saMprApte rAme vR^iShNibalAnvite |
rukmiNyAH keshavaH pANiM jagrAha vidhivatprabhuH ||2-60-34
tataH saha tayA reme priyayA prIyamANayA |
sItayeva purA rAmaH paulomyeva purandaraH ||2-60-35
sA hi tasyAbhavajjyeShThA patnI kR^iShNasya bhAminI |
pativratA guNopetA rUpashIlaguNAnvitA ||2-60-36
tasyAmutpAdayAmAsa putrAndasha mahArathAn |
chArudeShNaM sudeShNaM cha pradyumnaM cha mahAbalam ||2-60-37
suSheNaM chAruguptaM cha chArubAhuM cha vIryavAn |
chAruvindaM suchAruM cha bhadrachAruM tathaiva cha ||2-60-38
charUM cha balinAM shreShThaM sutAM chArumatIM tathA |
dharmArthakushalAste tu kR^itAstrA yuddhadurmadAH ||2-60-39
mahiShIH sapta kalyANIstato.anyA madhusUdanaH |
upayeme mahAbAhurguNopetAH kulodbhavAH ||2-60-40
kAlindIM mitravindAM cha satyAM nAgnajitImapi |
sutAM jAmbavatashchApi rohiNIM kAmarUpiNIm ||2-60-41
madrarAjasutAM chApi sushIlAM shubhalochanAm |
sAtrAjitIM satyabhAmAM lakshmaNAM chAruhAsinIm ||2-60-42
shaibyasya cha sutAM tanvIM rUpeNApsarasopamAm |
strIsahasrANi chAnyAni ShoDashAtulavikramaH ||2-60-43
upayeme hR^iShIkeshaH sarvA bheje sa tAH samam |
parArdhyavastrAbharaNAH kAmaiH sarvaiH sukhochitAH |
jaj~nire tAsu putrAshcha tasya vIrAH sahasrashaH ||2-60-44
shAstrArthakushalAH sarve balavanto mahArathAH |
yajvAnaH puNyakarmANo mahAbhAgA mahAbalAH ||2-60-45
iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi
rukmiNIharaNaM nAma ShaShTitamo.adhyAyaH
| Previous | | English M.M.Dutt | | Tamil Translation | | Next |