அத² ஷோட³ஷோ²(அ)த்⁴யாய꞉
ஷ²ரத்³வர்ணனம்
வைஸ²ம்பாயன உவாச
கோ³பவ்ருத்³த⁴ஸ்ய வசனம் ஷ்²ருத்வா ஷ²க்ரபரிக்³ரஹே |
ப்ரபா⁴வஜ்ஞோ(அ)பி ஷ²க்ரஸ்ய வாக்யம் தா³மோத³ரோ(அ)ப்³ரவீத் ||2-16-1
வனம் வனசரா கோ³பா꞉ ஸதா³ கோ³த⁴னஜீவின꞉ |
கா³வோ(அ)ஸ்மத்³தை³வதம் வித்³தி⁴ கி³ரயஷ்²ச வனானி ச ||2-16-2
கர்ஷுகாணாம் க்ருஷிர்வ்ருத்தி꞉ பண்யம் விபணிஜீவினாம் |
கா³வோ(அ)ஸ்மாகம் பரா வ்ருத்திரேதத்த்ரைவித்³யமுச்யதே ||2-16-3
வித்³யயா யோ யதா² யுக்தஸ்தஸ்ய ஸா தை³வதம் பரம் |
ஸைவ பூஜ்யார்சனீயா ச ஸைவ தஸ்யோபகாரிணீ |
யோ(அ)ன்யஸ்ய ப²லமஷ்²னான꞉ கரோத்யன்யஸ்ய ஸத்க்ரியாம் ||2-16-4
த்³வாவனர்தௌ² ஸ லப⁴தே ப்ரேத்ய சேஹ ச மானவ꞉ |
க்ருஷ்யந்தா ப்ரதி²தா ஸீமா ஸீமாந்தம் ஷ்²ரூயதே வனம் |2-16-5
வனாந்தா கி³ரய꞉ ஸர்வே ஸா சாஸ்மாகம் க³திர்த்⁴ருவா |
ஷ்²ரூயந்தே கி³ரயஷ்²சாபி வனே(அ)ஸ்மின்காமரூபிண꞉ |
ப்ரவிஷ்²ய தாஸ்தாஸ்தனவோ ரமந்தே ஸ்வேஷு ஸானுஷு ||2-16-6
பூ⁴த்வா கேஸரிண꞉ ஸிம்ஹா வ்யாக்⁴ராஷ்²ச நகி²னாம் வரா꞉ |
வனானி ஸ்வானி ரக்ஷந்தி த்ராஸயந்தோ வனச்சி²த³꞉ ||2-16-7
யதா³ சைஷாம் விகுர்வந்தி தே வனாலயஜீவின꞉ |
க்⁴னந்தி தானேவ து³ர்வ்ருத்தான்பௌருஷாதே³ன கர்மணா ||2-16-8
மந்த்ரயஜ்ஞபரா விப்ரா꞉ ஸீதாயஜ்ஞாஷ்²ச கர்ஷுகா꞉ |
கி³ரியஜ்ஙாஸ்ததா² கோ³பா இஜ்யோ(அ)ஸ்மாபி⁴ர்கி³ரிர்வனே ||2-16-9
தன்மஹ்யம் ரோசதே கோ³பா கி³ரியஜ்ஞ꞉ ப்ரவர்ததாம் |
கர்ம க்ருத்வா ஸுக²ஸ்தா²னே பாத³பேஷ்வத² வா கி³ரௌ ||2-16-10
தத்ர ஹத்வா பஷூ²ன்மேத்⁴யான்விதத்யாயதனே ஷு²பே⁴ |
ஸர்வகோ⁴ஷஸ்ய ஸந்தோ³ஹ꞉ க்ரியதாம் கிம் விசார்யதே ||2-16-11
தம் ஷ²ரத்குஸுமாபீடா³꞉ பரிவார்ய ப்ரத³க்ஷிணம் |
கா³வோ கி³ரிவரம் ஸர்வாஸ்ததோ யாந்து புனர்வ்ரஜம் ||2-16-12
ப்ராப்தா கிலேயம் ஹி க³வாம் ஸ்வாது³தோயத்ருணா கு³ணை꞉ |
ஷ²ரத்ப்ரமுதி³தா ரம்யா க³தமேக⁴ஜலாஷ²யா ||2-16-13
ப்ரியகை꞉ புஷ்பிதைர்கௌ³ரம் ஷ்²யாமம் பா³ணஸனை꞉ க்வசித் |
கடோ²ரத்ருணமாபா⁴தி நிர்மயூரருதம் வனம் ||2-16-14
விஜலா விமலா வ்யோம்னி விப³லாகா விவித்³யுத꞉ |
விவர்த⁴ன்தே ஜலத⁴ரா வித³ன்தா இவ குஞ்ஜரா꞉ ||2-16-15
படுனா மேக⁴னாதே³ன நவதோயானுகர்ஷிணா |
பர்ணோத்கரக⁴னா꞉ ஸர்வே ப்ரஸாத³ம் யாந்தி பாத³பா꞉ ||2-16-16
ஸிதவர்ணாம்பு³தோ³ஷ்ணீஷம் ஹம்ஸசாமரவீஜிதம் |
பூர்ணசந்த்³ராமலச்ச²த்ரம் ஸாபி⁴ஷேகமிவாம்ப³ரம் |2-16-17
ஹம்ஸை꞉ ப்ரஹஸிதானீவ ஸமுத்க்ர்^இஷ்டானி ஸாரஸை꞉ |
ஸர்வாணி தனுதாம் யாந்தி ஜலானி ஜலத³க்ஷயே ||2-16-18
சக்ரவாகஸ்தனதடா꞉ புலினஷ்²ரோணிமண்ட³லா꞉ |
ஹம்ஸலக்ஷணஹாஸின்ய꞉ பதிம் யாந்தி ஸமுத்³ரகா³꞉க்³ ||2-16-19
குமுதோ³த்பு²ல்லமுத³கம் தாராபி⁴ஷ்²சித்ரமம்ப³ரம் |
ஸமமப்⁴யுத்ஸ்மயந்தீவ ஷ²ர்வரீஷ்விதரேதரம் ||2-16-20
மத்தக்ரௌஞ்சாவகு⁴ஷ்டேஷு கமலாபக்வபாண்டு³ஷு |
நிர்விஷ்டரமணீயேஷு வனேஷு ரமதே மன꞉ ||2-16-21
புஷ்கரிண்யஸ்தடா³கா³னி வாப்யஷ்²ச விகசோத்பலா꞉ |
கேதா³ரா꞉ ஸரிதஷ்²சைவ ஸராம்ஸி ச ஷ்²ரியாஜ்வலன் ||2-16-22
பங்கஜானி ச தாம்ராணி ததா²ன்யானி ஸிதான்யபி |
உத்பலானி ச நீலானி பே⁴ஜிரே வாரிஜாம் ஷ்²ரியம் ||2-16-23
மத³ம் ஜஹு꞉ ஸிதாபாங்கா³ மந்த³ம் வவ்ருதி⁴ரே(அ)னிலா꞉ |
அப⁴வத்³வ்யப்⁴ரமாகாஷ²மபூ⁴ச்ச நிப்⁴ருதோ(அ)ர்ணவ꞉ ||2-16-24
ருதுபர்யாயஷி²தி²லைர்வ்ருத்தன்ருத்யஸமுஜ்ஜி²தை꞉ |
மயூராங்க³ருஹைர்பூ⁴மிர்ப³ஹுனேத்ரேவ லக்ஷ்யதே ||2-16-25
ஸ்வபங்கமலினைஸ்தீரை꞉ காஷ²புஷ்பலதாகுலை꞉ |
ஹம்ஸஸாரஸவின்யாஸைர்யமுனா பா⁴தி ஷோ²ப⁴னா ||2-16-26
கலமாபாகரம்யேஷு கேதா³ரேஷு ஜனேஷு ச |
ஸஸ்யாதா³ ஜலஜாதா³ஷ்²ச மத்தா விருருவு꞉ க²கா³꞉ ||2-16-27
ஸிஷிசுர்யானி ஜலதா³ ஜலேன ஜலதா³க³மே |
தானி ஸஸ்யானி பா³லானி கடி²னத்வம் க³தானி வை ||2-16-28
த்யக்த்வா மேக⁴மயம் வாஸ꞉ ஷ²ரத்³கு³ணவிதீ³பித꞉ |
ஏஷ வை விமலே வ்யோம்னி ஹ்ருஷ்டோ வஸதி சந்த்³ரமா꞉ ||2-16-29
க்ஷீரிண்யோ த்³விகு³ணம் கா³வ꞉ ப்ரமத்தா த்³விகு³ணம் வ்ருஷா꞉ |
வனானாம் த்³விகு³ணா லக்ஷ்மீ꞉ ஸஸ்யைர்கு³ணவதீ மஹீ ||2-16-30
ஜ்யோதீம்ஷி க⁴னமுக்தானி பத்³மவந்தி ஜலானி ச |
மனாம்ஸி ச மனுஷ்யாணாம் ப்ரஸாத³முபயாந்தி வை ||2-16-31
அஸ்ருஜத்ஸவிதா வ்யோம்னி நிர்முக்தோ ஜலதை³ர்ப்⁴ருஷ²ம் |
ஷ²ரத்ப்ரஜ்வலிதம் தேஜஸ்தீக்ஷ்ணரஷ்²மிர்விஷோ²ஷயன் ||2-16-32
நீராஜயித்வா ஸைன்யானி ப்ரயாந்தி விஜிகீ³ஷவ꞉ |
அன்யோன்யராஷ்ட்ராபி⁴முகா²꞉ பார்தி²வா꞉ ப்ருதி²வீக்ஷித꞉ ||2-16-33
ப³ன்து⁴ஜீவாபி⁴தாம்ராஸு ப³த்³த⁴பங்கவதீஷு ச |
மனஸ்திஷ்ட²தி கான்டாஸு சித்ராஸு வனராஜிஷு ||2-16-34
வனேஷு ச விராஜந்தே பாத³பா வனஷோ²பி⁴ன꞉ |
ஷ்²ரஸனா꞉ ஸப்தபர்ணாஷ்²ச கோவிதா³ராஷ்²ச புஷ்பிதா꞉ ||22-16-35
இஷுஸாஹ்வா நிகும்பா⁴ஷ்²ச ப்ரியகா꞉ ஸ்வர்ணகாஸ்ததா² |
ஸ்ருமரா꞉ பேசுகாஷ்²சைவ கேதக்யஷ்²ச ஸமந்தத꞉ ||2-16-36
வ்ரஜேஷு ச விஷே²ஷேண க³ர்க³ரோத்³கா³ரஹாஸிஷு |
ஷ²ரத்ப்ரகாஷ²யோஷேவ கோ³ஷ்டே²ஷ்வடதி ரூபிணீ ||2-16-37
நூனம் த்ரித³ஷ²பூ⁴யிஷ்ட²ம் மேக⁴காலஸுகோ²ஷிதம் |
பதத்ரிகேதனம் தே³வம் போ³த⁴யந்தி தி³வௌகஸ꞉ ||2-16-38
ஷ²ரத்³யேவம் ஸுஸஸ்யாயாம் ப்ராப்தாயாம் ப்ராவ்ருஷ꞉ க்ஷயே |
நீலசந்த்³ரார்கவர்ணைஷ்²ச ரசிதம் ப³ஹுபி⁴ர்த்³விஜை꞉ ||2-16-39
ப²லை꞉ ப்ரவாலைஷ்²ச க⁴னமிந்த்³ரசாபக⁴னோபமம் |
ப⁴வனாகாரவிடபம் லதாபரமமண்டி³தம் ||2-16-40
விஷா²லமூலாவனதம் பவனாபோ⁴க³மண்டி³தம் |
அர்சயாமோ கி³ரிம் தே³வம் கா³ஷ்²சைவ ச விஷே²ஷத꞉ ||2-16-41
ஸாவதம்ஸைர்விஷாணைஷ்²ச ப³ர்ஹாபீடை³ஷ்²ச த³ம்ஷி²தை꞉ |
க⁴ண்டாபி⁴ஷ்²ச ப்ரலம்பா³பி⁴꞉ புஷ்பை꞉ ஷா²ரதி³கைஸ்ததா² ||2-16-42
ஷி²வாய கா³வ꞉ பூஜ்யந்தாம் கி³ரியஜ்ஞ꞉ ப்ரவர்த்யதாம் |
பூஜ்யதாம் த்ரித³ஷை²꞉ ஷ²க்ரோ கி³ரிரஸ்மாபி⁴ரிஜ்யதாம் ||2-16-43
காரயிஷ்யாமி கோ³யஜ்ஞம் ப³லாத³பி ந ஸம்ஷ²ய꞉ |
யத்³யஸ்தி மயி வ꞉ ப்ரீதிர்யதி³ வா ஸுஹ்ருதோ³ வயம் ||2-16-44
கா³வோ ஹி பூஜ்யா꞉ ஸததம் ஸர்வேஷாம் நாத்ர ஸம்ஷ²ய꞉ |
யதி³ ஸாம்னா ப⁴வேத்ப்ரீதிர்ப⁴வதாம் வைப⁴வாய ச |
ஏதன்மம வசஸ்தத்²யம் க்ரியதாமவிசாரிதம் ||2-16-45
இதி ஷ்²ரீமஹாபா⁴ரதே கி²லேஷு ஹரிவம்ஷே² விஷ்ணுபர்வணி
ஷ²ரத்³வர்ணனே ஷோ²ட³ஷோ²(அ)த்⁴யாய꞉
Converted to Tamil Script using Aksharamukha : Script Converter: http://aksharamukha.appspot.com/converter
Source: http://mahabharata-resources.org/harivamsa/vishnuparva/hv_2_16_mpr.html
##Harivamsha Maha Puranam - Part 2 - ViShnu Parva
chapter 16 - Description of Rainy Season
itranslated by K S Ramachandran,
ramachandran_ksr@yahoo.ca, May 15, 2008
Note: verse 35, line 2 - the group of trees referred to here may be ashanAH
too
##
Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
----------------------------------------------------------------
atha ShoDasho.adhyAyaH
sharadvarNanam
vaishampAyana uvAcha
gopavR^iddhasya vachanam shrutvA shakraparigrahe |
prabhAvaj~no.api shakrasya vAkyaM dAmodaro.abravIt ||2-16-1
vanaM vanacharA gopAH sadA godhanajIvinaH |
gAvo.asmaddaivataM viddhi girayashcha vanAni cha ||2-16-2
karShukANAM kR^iShirvR^ittiH paNyaM vipaNijIvinAm |
gAvo.asmAkaM parA vR^ittiretattraividyamuchyate ||2-16-3
vidyayA yo yathA yuktastasya sA daivataM param |
saiva pUjyArchanIyA cha saiva tasyopakAriNI |
yo.anyasya phalamashnAnaH karotyanyasya satkriyAm ||2-16-4
dvAvanarthau sa labhate pretya cheha cha mAnavaH |
kR^iShyantA prathitA sImA sImAntaM shrUyate vanam |2-16-5
vanAntA girayaH sarve sA chAsmAkaM gatirdhruvA |
shrUyante girayashchApi vane.asminkAmarUpiNaH |
pravishya tAstAstanavo ramante sveShu sAnuShu ||2-16-6
bhUtvA kesariNaH simhA vyAghrAshcha nakhinAm varAH |
vanAni svAni rakShanti trAsayanto vanachChidaH ||2-16-7
yadA chaiShAM vikurvanti te vanAlayajIvinaH |
ghnanti tAneva durvR^ittAnpauruShAdena karmaNA ||2-16-8
mantrayaj~naparA viprAH sItAyaj~nAshcha karShukAH |
giriyaj~NAstathA gopA ijyo.asmAbhirgirirvane ||2-16-9
tanmahyaM rochate gopA giriyaj~naH pravartatAm |
karma kR^itvA sukhasthAne pAdapeShvatha vA girau ||2-16-10
tatra hatvA pashUnmedhyAnvitatyAyatane shubhe |
sarvaghoShasya saMdohaH kriyatAM kiM vichAryate ||2-16-11
taM sharatkusumApIDAH parivArya pradakShiNam |
gAvo girivaraM sarvAstato yAntu punarvrajam ||2-16-12
prAptA kileyaM hi gavAM svAdutoyatR^iNA guNaiH |
sharatpramuditA ramyA gatameghajalAshayA ||2-16-13
priyakaiH puShpitairgauraM shyAmaM bANasanaiH kvachit |
kaThoratR^iNamAbhAti nirmayUrarutaM vanam ||2-16-14
vijalA vimalA vyomni vibalAkA vividyutaH |
vivardhante jaladharA vidantA iva ku~njarAH ||2-16-15
paTunA meghanAdena navatoyAnukarShiNA |
parNotkaraghanAH sarve prasAdaM yAnti pAdapAH ||2-16-16
sitavarNAmbudoShNIShaM haMsachAmaravIjitam |
pUrNachandrAmalachChatraM sAbhiShekamivAmbaram |2-16-17
haMsaiH prahasitAnIva samutkr^iShTAni sArasaiH |
sarvANi tanutAM yAnti jalAni jaladakShaye ||2-16-18
chakravAkastanataTAH pulinashroNimaNDalAH |
haMsalakShaNahAsinyaH patiM yAnti samudragAHg ||2-16-19
kumudotphullamudakaM tArAbhishchitramambaram |
samamabhyutsmayantIva sharvarIShvitaretaram ||2-16-20
mattakrau~nchAvaghuShTeShu kamalApakvapANDuShu |
nirviShTaramaNIyeShu vaneShu ramate manaH ||2-16-21
puShkariNyastaDAgAni vApyashcha vikachotpalAH |
kedArAH saritashchaiva sarAMsi cha shriyAjvalan ||2-16-22
pa~NkajAni cha tAmrANi tathAnyAni sitAnyapi |
utpalAni cha nIlAni bhejire vArijAM shriyam ||2-16-23
madaM jahuH sitApA~NgA mandaM vavR^idhire.anilAH |
abhavadvyabhramAkAshamabhUchcha nibhR^ito.arNavaH ||2-16-24
R^ituparyAyashithilairvR^ittanR^ityasamujjhitaiH |
mayUrA~NgaruhairbhUmirbahunetreva lakShyate ||2-16-25
svapa~NkamalinaistIraiH kAshapuShpalatAkulaiH |
haMsasArasavinyAsairyamunA bhAti shobhanA ||2-16-26
kalamApAkaramyeShu kedAreShu janeShu cha |
sasyAdA jalajAdAshcha mattA viruruvuH khagAH ||2-16-27
siShichuryAni jaladA jalena jaladAgame |
tAni sasyAni bAlAni kaThinatvaM gatAni vai ||2-16-28
tyaktvA meghamayaM vAsaH sharadguNavidIpitaH |
eSha vai vimale vyomni hR^iShTo vasati chandramAH ||2-16-29
kShIriNyo dviguNaM gAvaH pramattA dviguNaM vR^iShAH |
vanAnAM dviguNA lakShmIH sasyairguNavatI mahI ||2-16-30
jyotIMShi ghanamuktAni padmavanti jalAni cha |
manAMsi cha manuShyANAM prasAdamupayAnti vai ||2-16-31
asR^ijatsavitA vyomni nirmukto jaladairbhR^isham |
sharatprajvalitaM tejastIkShNarashmirvishoShayan ||2-16-32
nIrAjayitvA sainyAni prayAnti vijigIShavaH |
anyonyarAShTrAbhimukhAH pArthivAH pR^ithivIkShitaH ||2-16-33
bandhujIvAbhitAmrAsu baddhapa~NkavatIShu cha |
manastiShThati kAnTAsu chitrAsu vanarAjiShu ||2-16-34
vaneShu cha virAjante pAdapA vanashobhinaH |
shrasanAH saptaparNAshcha kovidArAshcha puShpitAH ||22-16-35
iShusAhvA nikumbhAshcha priyakAH svarNakAstathA |
sR^imarAH pechukAshchaiva ketakyashcha samantataH ||2-16-36
vrajeShu cha visheSheNa gargarodgArahAsiShu |
sharatprakAshayoSheva goShTheShvaTati rUpiNI ||2-16-37
nUnaM tridashabhUyiShThaM meghakAlasukhoShitam |
patatriketanaM devaM bodhayanti divaukasaH ||2-16-38
sharadyevaM susasyAyAM prAptAyAM prAvR^iShaH kShaye |
nIlachandrArkavarNaishcha rachitaM bahubhirdvijaiH ||2-16-39
phalaiH pravAlaishcha ghanamindrachApaghanopamam |
bhavanAkAraviTapaM latAparamamaNDitam ||2-16-40
vishAlamUlAvanataM pavanAbhogamaNDitam |
archayAmo giriM devaM gAshchaiva cha visheShataH ||2-16-41
sAvataMsairviShANaishcha barhApIDaishcha daMshitaiH |
ghaNTAbhishcha pralambAbhiH puShpaiH shAradikaistathA ||2-16-42
shivAya gAvaH pUjyantAM giriyaj~naH pravartyatAm |
pUjyatAM tridashaiH shakro girirasmAbhirijyatAm ||2-16-43
kArayiShyAmi goyaj~naM balAdapi na saMshayaH |
yadyasti mayi vaH prItiryadi vA suhR^ido vayam ||2-16-44
gAvo hi pUjyAH satataM sarveShAM nAtra saMshayaH |
yadi sAmnA bhavetprItirbhavatAM vaibhavAya cha |
etanmama vachastathyaM kriyatAmavichAritam ||2-16-45
iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi
sharadvarNane shoDasho.adhyAyaH
| Previous | | English M.M.Dutt | | Tamil Translation | | Next |