அத² ஸப்தபஞ்சாஶத்தமோ(அ)த்⁴யாய꞉
காலயவநவத⁴꞉
ஜநமேஜய உவாச
ப⁴க³வஞ்ச்²ரோதுமிச்சா²மி விஸ்தரேண மஹாத்மந꞉ |
சரிதம் வாஸுதே³வஸ்ய யது³ஶ்ரேஷ்ட²ஸ்ய தீ⁴மத꞉ |2-57-1
கிமர்த²ம் ச பரித்யஜ்ய மது²ராம் மது⁴ஸூத³ந꞉ |
மத்⁴யதே³ஶஸ்ய ககுத³ம் தா⁴ம லக்ஷ்ம்யாஶ்ச கேவலம் ||2-57-2
ஶ்ருஞ்க³ம் ப்ருதி²வ்யா꞉ ஸ்வாலக்ஷ்யம் ப்ரபூ⁴தத⁴நதா⁴ந்யவத் |
ஆர்யாட்⁴யஜலபூ⁴யிஷ்ட²மதி⁴ஷ்டா²நவரோத்தமம் ||2-57-3
அயுத்³தே⁴நைவ தா³ஶார்ஹஸ்த்யக்தவாந்த்³விஜஸத்தம |
ஸ காலயவந்ஶசாபி க்ருஷ்ணே கிம் ப்ரத்யபத்³யத ||2-57-4
த்³வாரகாம் ச ஸமாஸாத்³ய வாரிது³ர்கா³ம் ஜநார்த³ந꞉ |
கிம் சகார மஹாபா³ஹுர்மஹாயோகீ³ மஹாதபா꞉ ||2-57-5
கிம்வீர்யா꞉ காலயவந꞉ கேந ஜாதஶ்ச வீர்யவாந் |
யமஸஹ்யம் ஸமாலக்ஷ்ய வ்யபயாதோ ஜநார்த³ந꞉ ||2-57-6
வைஶம்பாயந உவாச
வ்ருஷ்ணீநாமந்த⁴காநாம் ச கு³ருர்கா³ர்க்³யோ மஹாமநா꞉ |
ப்³ரஹ்மசாரீ புரா பூ⁴த்வா ந ஸ்ம தா³ராந்ஸ விந்த³தி ||2-57-7
ததா² ஹி வர்தமாநம் தமூர்த்⁴வரேதஸமவ்யயம் |
ஶ்யாலோ(அ)பி⁴ஶஸ்தவாந்கா³ர்க்³யமபுமாநிதி ராஜநி ||2-57-8
ஸோ(அ)பி⁴ஶஸ்தாஸ்ததா³ ராஜந்நக³ரே த்வஜிதம் ஜயே |
அலிப்ஸம்ஸ்து ஸ்த்ரியம் சைவ தபஸ்தேபே ஸுதா³ருணம் ||2-57-9
ததோ த்³வாத³ஶவர்ஷாணி ஸோ(அ)யஶ்சூர்ணமப⁴க்ஷயத் |
ஆராத⁴யந்மஹாதே³வமசிந்த்யம் ஶூலபாணிநம் ||2-57-10
ருத்³ரஸ்தஸ்மை வரம் ப்ராதா³த்ஸமர்த²ம் யுதி⁴ நிக்³ரஹே |
வ்ருஷ்ணீநாமந்த⁴காநாம் ச ஸர்வதேஜோமயம் ஸுதம் ||2-57-11
தத꞉ ஶுஶ்ராவ தம் ராஜா யவநாதி⁴பதிர்வரம் |
புத்ரப்ரஸவஜம் தை³வாத³புத்ர꞉ புத்ரகாமிதா ||2-57-12
ஸ ந்ருபஸ்தமுபாநாய்ய ஸாந்த்வயித்வா த்³விஜோத்தமம் |
தம் கோ⁴ஷமத்⁴யே யவநோ கோ³பஸ்த்ரீஷு ஸமாஸ்ருஜத் ||2-57-13
கோ³பாலீ த்வப்ஸராஸ்தத்ர கோ³பஸ்த்ரீவேஷதா⁴ரிணீ |
தா⁴ரயாமாஸ கா³ர்க்³யஸ்ய க³ர்ப⁴ம் து³ர்த⁴ரமச்யுதம் ||2-57-14
மாநுஷ்யாம் கா³ர்க்³யபா⁴ர்யாயாம் நியோகா³ச்சூ²லபாணிந꞉ |
ஸ காலயவநோ நாம ஜஜ்ஞே ஶூரோ மஹாப³ல꞉ ||2-57-15
அபுத்ரஸ்யாத² ராஜ்ஞஸ்து வவ்ருதே⁴(அ)ந்த꞉புரே ஶிஶு꞉ |
தஸ்மிந்நுபரதே ராஜந்ஸ காலயவநோ ந்ருப꞉ ||2-57-16
யுத்³தா⁴பி⁴காமோ ந்ற்^பதி꞉ பர்யப்ருச்ச²த்³த்³விஜோத்தமாந் |
வ்ருஷ்ண்யந்த⁴ககுலம் தஸ்ய நாரதே³ந நிவேதி³தம் ||2-57-17
ஜ்ஞாத்வா து வரதா³நம் தந்நாரதா³ந்மது⁴ஸூத³ந꞉ |
உபப்ரைக்ஷத தேஜஸ்வீ வர்த்³த⁴ந்தம் யவநேஷு தம் ||2-57-18
ஸம்ருத்³தோ⁴ ஹி யதா³ ராஜா யவநாநாம் மஹாப³ல꞉ |
தத ஏவம் ந்ருபா ம்லேச்சா²꞉ ஸம்ஶ்ரித்யாநுயயுஸ்ததா³ ||2-57-19
ஶகாஸ்துஷாரா த³ரதா³꞉ பாரதா³꞉ ஸ்ருங்க³லா꞉ க²ஸா꞉ |
பஹ்லவா꞉ ஶதஶஶ்சாந்யே ம்லேச்சா² ஹைமவதாஸ்ததா² ||2-57-20
ஸ தை꞉ பரிவ்ருதோ ராஜா த³ஸ்யுபி⁴꞉ ஶலபை⁴ரிவ |
நாநாவேஷாயுதை⁴ர்பீ⁴மைர்மது²ராமப்⁴யவர்தத ||2-57-21
க³ஜவாஜிக²ரோஷ்ட்ராணாமயுதைரர்பு³தை³ரபி |
ப்ருதி²வீ கம்பயாமாஸ ஸைந்யேந மஹதா வ்ருத꞉ ||2-57-22
ரேணுநா ஸூர்யமார்க³ம் து ஸமவச்சா²த்³ய பார்தி²வ꞉ |
மூத்ரேண ஶக்ருதா சைவ ஸைந்யேந ஸம்ஸ்ருஜே நதீ³ம் ||2-57-23
அஶ்வோஷ்ட்ரஶக்ருதாம் ராஶேர்நிஸ்ஸ்ருதேதி ஜநாதி⁴ப |
ததோ(அ)ஶ்வஶக்ருதி³த்யேவம் நாம நத்³யா ப³பூ⁴வ ஹ ||2-57-24
தத்ஸைந்யம் மஹதா³யாத்³வை ஶ்ருத்வா வ்ருஷ்ண்யந்த⁴காக்³ரணீ꞉ |
வஸுதே³வ꞉ ஸமாநாய்ய ஜ்ஞாதீநித³முவாச ஹ ||2-57-25
இத³ம் ஸமுத்தி²தம் கோ⁴ரம் வ்ருஷ்ண்யந்த⁴கப⁴வம் மஹத் |
அவத்⁴யஶ்சாபி ந꞉ ஶத்ருர்வரதா³நாத்பிநாகிந꞉ ||2-57-26
ஸாமாத³யோ(அ)ப்⁴யுபாயாஶ்ச விஹிதாஸ்தஸ்ய ஸர்வஶ꞉ |
மத்தோ மத³ப³லாப்⁴யாம் து யுத்³த⁴மேவ சிகீர்ஷதி ||2-57-27
ஏதாவாநிஹ வாஸஶ்ச கதி²தோ நாரதே³ந மே |
ஏதாவதி ச வக்தவ்யம் ஸாமைவ பரமம் மதம் ||2-57-28
ஜராஸம்த⁴ஶ்ச நோ ராஜா நித்யமேவ ந ம்ருஷ்யதே |
ததா²ந்யே ப்ருதி²வீபாலா வ்ருஷ்ணிசக்ரப்ரதாபிதா꞉ ||2-57-29
கேசித்கம்ஸவதா⁴ச்சாபி விரக்தாஸ்தத்³க³தா ந்ருபா꞉ |
ஸமாஶ்ருத்ய ஜராஸம்த⁴மஸ்மாநிச்ச²ந்தி பா³தி⁴தும் ||2-57-30
ப³ஹவோ ஜ்ஞாதயஶ்சைவ யதூ³நாம் நிஹதா ந்ருபை꞉ |
வர்த்³தி⁴தும் நைவ ஶக்ஷ்யாம புரே(அ)ஸ்மிந்நிதி கேஶவ꞉ ||2-57-31
அபயாநே மதிம் க்ருத்வா தூ³தம் தஸ்மை ஸஸர்ஜ ஹ |
தத꞉ கும்பே⁴ மஹாஸர்பம் பி⁴ந்நாஞ்ஜநசயோபமம் ||2-57-32
கோ⁴ரமாஶீவிஷம் க்ருஷ்ணம் க்ருஷ்ண꞉ ப்ராக்ஷேபயத்ததா³ |
ததஸ்தம் முத்³ரயித்வா து ஸ்வேந தூ³தேந ஹாரயத் ||2-57-33
நித³ர்ஶநார்த²ம் கோ³விந்தோ³ பீ⁴ஷயாமாஸ தம் ந்ருபம் |
ஸ தூ³த꞉ காலயவநே த³ர்ஶயாமாஸ தம் க⁴டம் ||2-57-34
காலஸர்போபம꞉ க்ருஷ்ண இத்யுக்த்வா ப⁴ரதர்ஷப⁴ |
தத்காலயவநோ பு³த்³த்⁴வா த்ராஸநம் யாத³வை꞉ க்ருதம் ||2-57-35
பிபீலிகாநாம் சண்டா³நாம் பூரயாமாஸ தம் க⁴டம் |
ஸ ஸர்போ ப³ஹுபி⁴ஸ்தீக்ஷ்ணை꞉ ஸர்வதஸ்தை꞉ பிபீலிகை꞉ ||2-57-36
ப⁴க்ஷ்யமாண꞉ கிலாங்கே³ஷு ப⁴ஸ்மீபூ⁴தோ(அ)ப⁴வத்ததா³ |
தம் முத்³ரயித்வா து க⁴டம் ததை²வ யவநாதி⁴ப꞉ |
ப்ரேஷயாமாஸ க்ருஷ்ணாய பா³ஹுல்யமுபவர்ணயந் ||2-57-37
வாஸுதே³வஸ்து தம் த்³ருஷ்ட்வா யோக³ம் விஹதமாத்மந꞉ |
உத்ஸ்ருஜ்ய மது²ராமாஶு த்³வாரகாமபி⁴ஜக்³மிவாந் ||2-57-38
வைரஸ்யாந்தம் விதி⁴த்ஸம்ஸ்து வாஸுதே³வோ மஹாயஶா꞉ |
நிவேஶ்ய த்³வாரகாம் ராஜந்வ்ருஷ்ணீநாஶ்வாஸ்ய சைவ ஹ ||2-57-39
பதா³தி꞉ புருஷவ்யாக்⁴ரோ பா³ஹுப்ரஹரணஸ்ததா³ |
ஆஜகா³ம மஹாவீர்யோ மது²ராம் மது⁴ஸூத³ந꞉ ||2-57-40
தம் த்³ருஷ்ட்வா நிர்யயௌ ஹ்ருஷ்ட꞉ ஸ காலயவநோ ருஷா |
ப்ரேக்ஷாபூர்வம் ச க்ருஷ்ணோ(அ)பி நிஶ்சகர்ஷ மஹாப³ல꞉ ||2-57-41
அதா²ந்வக³ச்ச²த்³கோ³விந்த³ம் ஜிக்⁴ருக்ஷுர்யவநேஶ்வர꞉ |
ந சைநமஶகத்³ராஜா க்³ரஹீதும் யோக³த⁴ர்மிணம் ||2-57-42
மாந்தா⁴துஸ்து ஸுதோ ராஜா முசுகுந்தோ³ மஹாயஶா꞉ |
புரா தே³வாஸுரே யுத்³தே⁴ க்ருதகர்மா மஹாப³ல꞉ ||2-57-43
வரேண ச²ந்தி³தோ தே³வைர்நித்³ராமேவ க்³ருஹீதவாந் |
ஶ்ராந்தஸ்ய தஸ்ய வாகே³வம் ததா³ ப்ராது³ரபூ⁴த்கில ||2-57-44
ப்ரஸுப்தம் போ³த⁴யேத்³யோ மாம் தம் த³ஹேயமஹம் ஸுரா꞉ |
சக்ஷுஷா க்ரோத⁴தீ³ப்தேந ஏவமாஹ புந꞉ புந꞉ ||2-57-45
ஏவமஸ்த்விதி தம் ஶக்ர உவாச த்ரிதி³வை꞉ ஸஹ |
ஸ ஸுரைரப்⁴யநுஜ்ஞாதோ ஹ்யத்³ரிராஜமுபாக³மத் ||2-57-46
ஸ பர்வதகு³ஹாம் காம்சித்ப்ரவிஶ்ய ஶ்ரமகர்ஶித꞉ |
ஸுஷ்வாப காலமேதம் வை யாவத்க்ருஷ்ணஸ்ய த³ர்ஶநம் ||2-57-47
தத்ஸர்வம் வாஸுதே³வாய நாரதே³ந நிவேதி³தம் |
வரதா³நம் ச தே³வேப்⁴யஸ்தேஜஸ்தஸ்ய ச பூ⁴பதே꞉ ||2-57-48
க்ருஷ்ணோ(அ)நுக³ம்யமாநஶ்ச தேந ம்லேச்சே²ந ஶத்ருணா |
தாம் கு³ஹாம் முசுகுந்த³ஸ்ய ப்ரவிவேஶ விநீதவத் ||2-57-49
ஶிர꞉ஸ்தா²நே து ராஜர்ஷேர்முசுகுந்த³ஸ்ய கேஶவ꞉ |
ஸம்த³ர்ஶநபத²ம் த்யக்த்வா தஸ்தௌ² பு³த்³தி⁴மதாம் வர꞉ ||2-57-50
அநுப்ரவிஶ்ய யவநோ த³த³ர்ஶ ப்ருதி²வீபதிம் |
ஸ தம் ஸுப்தம் க்ருதாந்தாப⁴மாஸஸாத³ ஸுது³ர்மதி꞉ ||2-57-51
வாஸுதே³வம் து தம் மத்வா க⁴ட்டயாமாஸ பார்தி²வம் |
பாதே³நாத்மவிநாஶாய ஶலப⁴꞉ பாவகம் யதா² ||2-57-52
முசுகுந்த³ஸ்து ராஜர்ஷி꞉ பாத³ஸ்பர்ஶப்ரபோ³தி⁴த꞉ |
நித்³ராச்சே²தே³ந சுக்ரோத⁴ பாத³ஸ்பர்ஶேந தேந ச ||2-57-53
ஸம்ஸ்ம்ருத்ய ஸ வரம் ஶக்ராத³வைக்ஷத தமக்³ரத꞉ |
ஸ த்³ருஷ்டமாத்ர꞉ க்ரோதே⁴ந ஸம்ப்ரஜஜ்வால ஸர்வஶ꞉ ||2-57-54
த³தா³ஹ பாவகஸ்தம் து ஶுஷ்கம் வ்ருக்ஷமிவாஶநி꞉ |
க்ஷணேந காலயவநம் நேத்ரதேஜோவிநிர்க³த꞉ ||2-57-55
தம் வாஸுதே³வ꞉ ஶ்ரீமந்தம் சிரகு³ப்தம் நராதி⁴பம் |
க்ருதகார்யோ(அ)ப்³ரவீத்³தீ⁴மாநித³ம் வசநமுத்தமம் ||2-57-56
ராஜம்ஶ்சிரப்ரஸுப்தோ(அ)ஸி கதி²தோ நாரதே³ந மே |
க்ருதம் மே ஸுமஹத்கார்யம் ஸ்வஸ்தி தே(அ)ஸ்து வ்ரஜாம்யஹம் ||2-57-57
வாஸுதே³வமுபாலக்ஷ்ய ராஜா ஹ்ரஸ்வம் ப்ரமாணத꞉ |
பரிஷ்க்ருதம் யுக³ம் மேநே காலேந மஹதா ததா³ ||2-57-58
உவாச ராஜா கோ³விந்த³ம் கோ ப⁴வாந்கிமிஹாக³த꞉ |
கஶ்ச கால꞉ ப்ரஸுப்தஸ்ய யதி³ ஜாநாஸி கத்²யதாம் ||2-57-59
ஶ்ரீக்ருஷ்ண உவாச
ஸோமவம்ஶோத்³ப⁴வோ ராஜா யயாதிர்நாம நாஹுஷ꞉ |
தஸ்ய புத்ரோ யது³ர்ஜ்யேஷ்ட²ஶ்சத்வாரோ(அ)ந்யே யவீயஸ꞉ ||2-57-60
யது³வம்ஶாத்ஸமுத்பந்நம் வஸுதே³வாத்மஜம் விபோ⁴ |
வாஸுதே³வம் விஜாநீஹி ந்ருபதே த்வாமிஹாக³தம் ||2-57-61
த்ரேதாயுகே³ ப்ரஸுப்தோ(அ)ஸி விதி³தோ மே(அ)ஸி நாரதா³த் |
இத³ம் கலியுக³ம் வித்³தி⁴ கிமந்யத்கரவாணி தே ||2-57-62
மம ஶத்ருஸ்த்வயா த³க்³தோ⁴ தே³வத³த்தவரோ ந்ருப |
அவத்⁴யோ யோ மயா ஸங்க்²யே ப⁴வேத்³வர்ஷஶதைரபி ||2-57-63
வைஶம்பாயந உவாச
இத்யுக்த꞉ ஸ து க்ருஷ்ணேந நிர்ஜகா³ம கு³ஹாமுகா²த் |
அந்வீயமாந꞉ க்ருஷ்ணேந க்ருதகார்யேண தீ⁴மதா ||2-57-64
ததோ த³த³ர்ஶ ப்ருதி²வீமாவ்ருதாம் ஹ்ரஸ்வகைர்நரை꞉ |
ஸ்வல்போத்ஸாஹைரல்பப³லைரல்பவீர்யபராக்ரமை꞉ |
பரேணாதி⁴ஷ்டி²தம் சைவ ராஜ்யம் கேவலமாத்மந꞉ |2-57-65
ப்ரீத்யா விஸ்ருஜ்ய கோ³விந்த³ம் ப்ரவிவேஶ மஹத்³வநம் |
ஹிமவந்தமகா³த்³ராஜா தபஸே த்⁴ருதமாநஸ꞉ ||2-57-66
தத꞉ ஸ தப ஆஸ்தா²ய விநிர்முச்ய கலேவரம் |
ஆருரோஹ தி³வம் ராஜா கர்மபி⁴꞉ ஸ்வைர்ஜிதாஶுபை⁴꞉ ||2-57-67
வாஸுதே³வோ(அ)பி த⁴ர்மாத்மா உபாயேந மஹாமநா꞉ |
கா⁴தயித்வா(ஆ)த்மந꞉ ஶத்ரும் தத்ஸைந்யம் ப்ரத்யபத்³யத ||2-57-68
ப்ரபூ⁴தரத²ஹஸ்த்யஶ்வவர்மஶஸ்த்ராயுத⁴த்⁴வஜம் |
ஆதா³யோபயயௌ தீ⁴மாந்ஸ ஸைந்யம் நிஹதேஶ்வரம் ||2-57-69
நிவேத³யாமாஸ ததோ நராதி⁴பே தது³க்³ரஸேநே ப்ரதிபூர்ணமாநஸ꞉ |
ஜநார்த³நோ த்³வாரவதீம் ச தாம் புரீமஶோப⁴யத்தேந த⁴நேந பூ⁴ரிணா ||2-57-70
இதி ஶ்ரீமஹாபா⁴ரதே கி²லேஷு ஹரிவம்ஶே விஷ்ணுபர்வணி
காலயவநவதே⁴ ஸப்தபஞ்சாஶத்தமோ(அ)த்⁴யாய꞉
Converted to Tamil Script using Aksharamukha : Script Converter: http://aksharamukha.appspot.com/converter
Source: http://mahabharata-resources.org/harivamsa/vishnuparva/hv_2_57_mpr.html
##Harivamsha Maha Puranam - Part 2- Vishnu Parva
Chapter 57 - Kalayavana's Death
Itranslated by K S Ramachandran, ramachandran_ksr @ yahoo.ca,
September 19, 2008
Note : Sloka 62, line 2 : Was it really kalaiyuga then? Even
draupadIsvayamvaram had not taken place at that time!
Please check.##
Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
---------------------------------------------------------------
atha saptapa~nchAshattamo.adhyAyaH
kAlayavanavadhaH
janamejaya uvAcha
bhagava~nChrotumichChAmi vistareNa mahAtmanaH |
charitaM vAsudevasya yadushreShThasya dhImataH |2-57-1
kimarthaM cha parityajya mathurAM madhusUdanaH |
madhyadeshasya kakudaM dhAma lakShmyAshcha kevalam ||2-57-2
shR^i~ngaM pR^ithivyAH svAlakShyaM prabhUtadhanadhAnyavat |
AryADhyajalabhUyiShThamadhiShThAnavarottamam ||2-57-3
ayuddhenaiva dAshArhastyaktavAndvijasattama |
sa kAlayavanshachApi kR^iShNe kiM pratyapadyata ||2-57-4
dvArakAM cha samAsAdya vAridurgAM janArdanaH |
kiM chakAra mahAbAhurmahAyogI mahAtapAH ||2-57-5
kiMvIryAH kAlayavanaH kena jAtashcha vIryavAn |
yamasahyaM samAlakShya vyapayAto janArdanaH ||2-57-6
vaishampAyana uvAcha
vR^iShNInAmandhakAnAM cha gururgArgyo mahAmanAH |
brahmachArI purA bhUtvA na sma dArAnsa vindati ||2-57-7
tathA hi vartamAnaM tamUrdhvaretasamavyayam |
shyAlo.abhishastavAngArgyamapumAniti rAjani ||2-57-8
so.abhishastAstadA rAjannagare tvajitaM jaye |
alipsaMstu striyaM chaiva tapastepe sudAruNam ||2-57-9
tato dvAdashavarShANi so.ayashchUrNamabhakShayat |
ArAdhayanmahAdevamachintyaM shUlapANinam ||2-57-10
rudrastasmai varaM prAdAtsamarthaM yudhi nigrahe |
vR^iShNInAmandhakAnAM cha sarvatejomayaM sutam ||2-57-11
tataH shushrAva taM rAjA yavanAdhipatirvaram |
putraprasavajaM daivAdaputraH putrakAmitA ||2-57-12
sa nR^ipastamupAnAyya sAntvayitvA dvijottamam |
taM ghoShamadhye yavano gopastrIShu samAsR^ijat ||2-57-13
gopAlI tvapsarAstatra gopastrIveShadhAriNI |
dhArayAmAsa gArgyasya garbhaM durdharamachyutam ||2-57-14
mAnuShyAM gArgyabhAryAyAM niyogAchChUlapANinaH |
sa kAlayavano nAma jaj~ne shUro mahAbalaH ||2-57-15
aputrasyAtha rAj~nastu vavR^idhe.antaHpure shishuH |
tasminnuparate rAjansa kAlayavano nR^ipaH ||2-57-16
yuddhAbhikAmo nR^patiH paryapR^ichChaddvijottamAn |
vR^iShNyandhakakulaM tasya nAradena niveditam ||2-57-17
j~nAtvA tu varadAnaM tannAradAnmadhusUdanaH |
upapraikShata tejasvI varddhantaM yavaneShu tam ||2-57-18
samR^iddho hi yadA rAjA yavanAnAM mahAbalaH |
tata evaM nR^ipA mlechChAH saMshrityAnuyayustadA ||2-57-19
shakAstuShArA daradAH pAradAH sR^i~NgalAH khasAH |
pahlavAH shatashashchAnye mlechChA haimavatAstathA ||2-57-20
sa taiH parivR^ito rAjA dasyubhiH shalabhairiva |
nAnAveShAyudhairbhImairmathurAmabhyavartata ||2-57-21
gajavAjikharoShTrANAmayutairarbudairapi |
pR^ithivI kampayAmAsa sainyena mahatA vR^itaH ||2-57-22
reNunA sUryamArgaM tu samavachChAdya pArthivaH |
mUtreNa shakR^itA chaiva sainyena saMsR^ije nadIm ||2-57-23
ashvoShTrashakR^itAM rAshernissR^iteti janAdhipa |
tato.ashvashakR^idityevaM nAma nadyA babhUva ha ||2-57-24
tatsainyaM mahadAyAdvai shrutvA vR^iShNyandhakAgraNIH |
vasudevaH samAnAyya j~nAtInidamuvAcha ha ||2-57-25
idaM samutthitaM ghoraM vR^iShNyandhakabhavaM mahat |
avadhyashchApi naH shatrurvaradAnAtpinAkinaH ||2-57-26
sAmAdayo.abhyupAyAshcha vihitAstasya sarvashaH |
matto madabalAbhyAM tu yuddhameva chikIrShati ||2-57-27
etAvAniha vAsashcha kathito nAradena me |
etAvati cha vaktavyaM sAmaiva paramaM matam ||2-57-28
jarAsaMdhashcha no rAjA nityameva na mR^iShyate |
tathAnye pR^ithivIpAlA vR^iShNichakrapratApitAH ||2-57-29
kechitkaMsavadhAchchApi viraktAstadgatA nR^ipAH |
samAshR^itya jarAsaMdhamasmAnichChanti bAdhitum ||2-57-30
bahavo j~nAtayashchaiva yadUnAM nihatA nR^ipaiH |
varddhituM naiva shakShyAma pure.asminniti keshavaH ||2-57-31
apayAne matiM kR^itvA dUtaM tasmai sasarja ha |
tataH kumbhe mahAsarpaM bhinnA~njanachayopamam ||2-57-32
ghoramAshIviShaM kR^iShNaM kR^iShNaH prAkShepayattadA |
tatastaM mudrayitvA tu svena dUtena hArayat ||2-57-33
nidarshanArthaM govindo bhIShayAmAsa taM nR^ipam |
sa dUtaH kAlayavane darshayAmAsa taM ghaTam ||2-57-34
kAlasarpopamaH kR^iShNa ityuktvA bharatarShabha |
tatkAlayavano buddhvA trAsanaM yAdavaiH kR^itam ||2-57-35
pipIlikAnAM chaNDAnAM pUrayAmAsa taM ghaTaM |
sa sarpo bahubhistIkShNaiH sarvatastaiH pipIlikaiH ||2-57-36
bhakShyamANaH kilA~NgeShu bhasmIbhUto.abhavattadA |
taM mudrayitvA tu ghaTaM tathaiva yavanAdhipaH |
preShayAmAsa kR^iShNAya bAhulyamupavarNayan ||2-57-37
vAsudevastu taM dR^iShTvA yogaM vihatamAtmanaH |
utsR^ijya mathurAmAshu dvArakAmabhijagmivAn ||2-57-38
vairasyAntaM vidhitsaMstu vAsudevo mahAyashAH |
niveshya dvArakAM rAjanvR^iShNInAshvAsya chaiva ha ||2-57-39
padAtiH puruShavyAghro bAhupraharaNastadA |
AjagAma mahAvIryo mathurAM madhusUdanaH ||2-57-40
taM dR^iShTvA niryayau hR^iShTaH sa kAlayavano ruShA |
prekShApUrvaM cha kR^iShNo.api nishchakarSha mahAbalaH ||2-57-41
athAnvagachChadgovindaM jighR^ikShuryavaneshvaraH |
na chainamashakadrAjA grahItuM yogadharmiNam ||2-57-42
mAndhAtustu suto rAjA muchukundo mahAyashAH |
purA devAsure yuddhe kR^itakarmA mahAbalaH ||2-57-43
vareNa Chandito devairnidrAmeva gR^ihItavAn |
shrAntasya tasya vAgevaM tadA prAdurabhUtkila ||2-57-44
prasuptaM bodhayedyo mAM taM daheyamahaM surAH |
chakShuShA krodhadIptena evamAha punaH punaH ||2-57-45
evamastviti taM shakra uvAcha tridivaiH saha |
sa surairabhyanuj~nAto hyadrirAjamupAgamat ||2-57-46
sa parvataguhAM kAMchitpravishya shramakarshitaH |
suShvApa kAlametaM vai yAvatkR^iShNasya darshanam ||2-57-47
tatsarvaM vAsudevAya nAradena niveditam |
varadAnaM cha devebhyastejastasya cha bhUpateH ||2-57-48
kR^iShNo.anugamyamAnashcha tena mlechChena shatruNA |
tAM guhAM muchukundasya pravivesha vinItavat ||2-57-49
shiraHsthAne tu rAjarShermuchukundasya keshavaH |
saMdarshanapathaM tyaktvA tasthau buddhimatAM varaH ||2-57-50
anupravishya yavano dadarsha pR^ithivIpatim |
sa taM suptaM kR^itAntAbhamAsasAda sudurmatiH ||2-57-51
vAsudevaM tu taM matvA ghaTTayAmAsa pArthivam |
pAdenAtmavinAshAya shalabhaH pAvakaM yathA ||2-57-52
muchukundastu rAjarShiH pAdasparshaprabodhitaH |
nidrAchChedena chukrodha pAdasparshena tena cha ||2-57-53
saMsmR^itya sa varaM shakrAdavaikShata tamagrataH |
sa dR^iShTamAtraH krodhena saMprajajvAla sarvashaH ||2-57-54
dadAha pAvakastaM tu shuShkaM vR^ikShamivAshaniH |
kShaNena kAlayavanaM netratejovinirgataH ||2-57-55
taM vAsudevaH shrImantaM chiraguptaM narAdhipam |
kR^itakAryo.abravIddhImAnidaM vachanamuttamam ||2-57-56
rAjaMshchiraprasupto.asi kathito nAradena me |
kR^itaM me sumahatkAryaM svasti te.astu vrajAmyaham ||2-57-57
vAsudevamupAlakShya rAjA hrasvaM pramANataH |
pariShkR^itaM yugaM mene kAlena mahatA tadA ||2-57-58
uvAcha rAjA govindaM ko bhavAnkimihAgataH |
kashcha kAlaH prasuptasya yadi jAnAsi kathyatAm ||2-57-59
shrIkR^iShNa uvAcha
somavaMshodbhavo rAjA yayAtirnAma nAhuShaH |
tasya putro yadurjyeShThashchatvAro.anye yavIyasaH ||2-57-60
yaduvaMshAtsamutpannaM vasudevAtmajaM vibho |
vAsudevaM vijAnIhi nR^ipate tvAmihAgatam ||2-57-61
tretAyuge prasupto.asi vidito me.asi nAradAt |
idaM kaliyugaM viddhi kimanyatkaravANi te ||2-57-62
mama shatrustvayA dagdho devadattavaro nR^ipa |
avadhyo yo mayA sa~Nkhye bhavedvarShashatairapi ||2-57-63
vaishampAyana uvAcha
ityuktaH sa tu kR^iShNena nirjagAma guhAmukhAt |
anvIyamAnaH kR^iShNena kR^itakAryeNa dhImatA ||2-57-64
tato dadarsha pR^ithivImAvR^itAM hrasvakairnaraiH |
svalpotsAhairalpabalairalpavIryaparAkramaiH |
pareNAdhiShThitaM chaiva rAjyaM kevalamAtmanaH |2-57-65
prItyA visR^ijya govindaM pravivesha mahadvanam |
himavantamagAdrAjA tapase dhR^itamAnasaH ||2-57-66
tataH sa tapa AsthAya vinirmuchya kalevaram |
Aruroha divaM rAjA karmabhiH svairjitAshubhaiH ||2-57-67
vAsudevo.api dharmAtmA upAyena mahAmanAH |
ghAtayitvA.a.atmanaH shatruM tatsainyaM pratyapadyata ||2-57-68
prabhUtarathahastyashvavarmashastrAyudhadhvajam |
AdAyopayayau dhImAnsa sainyaM nihateshvaram ||2-57-69
nivedayAmAsa tato narAdhipe tadugrasene pratipUrNamAnasaH |
janArdano dvAravatIM cha tAM purImashobhayattena dhanena bhUriNA ||2-57-70
iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi
kAlayavanavadhe saptapa~nchAshattamo.adhyAyaH
| Previous | | English M.M.Dutt | | Tamil Translation | | Next |