விம்ஸோ²(அ)த்⁴யாய꞉
பூஜனீயோபாக்²யானம் - சடகாக்²யானம்
மார்கண்டே³ய உவாச
தஸ்மின்னந்தர்ஹிதே தே³வே வசனாத்தஸ்ய வை ப்ரபோ⁴꞉ |
சக்ஷுர்தி³வ்யம் ஸவிஜ்ஞானம் ப்ராது³ராஸீத்ததா³ மம | 1-20-1
ததோ(அ)ஹம் தானபஸ்²யம் வை ப்³ராஹ்மணான் கௌஸி²காத்மஜான் |
ஆபகே³ய குருக்ஷேத்ரே யானுவாச விபு⁴ர்மம || 1-20-2
ப்³ரஹ்மத³த்தோ(அ)ப⁴வத்³ராஜா யஸ்தேஷாம் ஸப்தமோ த்³விஜ꞉ |
பித்ருவர்தீதி விக்²யாதோ நாம்னா ஸீ²லேன கர்மணா || 1-20-3
ஸு²கஸ்ய கன்யா க்ருத்வீ தம் ஜனயாமாஸ பார்தி²வம் |
அணுஹாத்பார்தி²வஸ்²ரேஷ்டா²த்காம்பில்யே நக³ரோத்தமே || 1-20-4
பீ⁴ஷ்ம உவாச
யதோ²வாச மஹாபா⁴கோ³ மார்கண்டே³யோ மஹாதபா꞉ |
தஸ்ய வம்ஸ²மஹம் ராஜன்கீர்தயிஷ்யாமி தச்ச்²ரூணு || 1-20-5
யுதி⁴ஷ்டி²ர உவாச
அணுஹ꞉ கஸ்ய வை புத்ர꞉ கஸ்மின்காலே ப³பூ⁴வ ஹ |
ராஜா த⁴ர்மப்⁴ருதாம் ஸ்²ரேஷ்டோ² யஸ்ய புத்ரோ மஹாயஸா²꞉ || 1-20-6
ப்³ரஹ்மத³த்தோ நரபதி꞉ கிம்வீர்ய꞉ ஸ ப³பூ⁴வ ஹ |
கத²ம் ச ஸப்தமஸ்தேஷாம் ஸ ப³பூ⁴வ நராதி⁴ப꞉ || 1-20-7
ந ஹ்யல்பவீர்யாய ஸு²கோ ப⁴க³வாம்ˮல்லோகபூஜித꞉ |
கன்யாம் ப்ராதா³த்³யத்³யோகா³த்மா க்ருத்வீம் கீர்திமதீம் ப்ரபு⁴꞉ || 1-20-8
ஏததி³ச்சா²ம்யஹம் ஸ்²ரோதும் விஸ்தரேண மஹாத்³யுதே |
ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய சரிதம் தத்³ப⁴வான்வக்க்துமர்ஹதி || 1-20-9
யதா² ச வர்தமானாஸ்தே ஸம்ஸாரே ச த்³விஜாதய꞉ |
மார்கண்டே³யேன கதி²தாஸ்தத்³ப⁴வான்ப்ரப்³ரவீது மே || 1-20-10
பீ⁴ஷ்ம உவாச
ப்ரதீபஸ்ய து ராஜர்ஷேஸ்துல்யகாலோ நராதி⁴ப |
பிதாமஹஸ்ய மே ராஜன்ப³பூ⁴வேதி மயா ஸ்²ருதம் || 1-20-11
ப்³ரஹ்மத³த்தோ மஹாபா⁴கோ³ யோகீ³ ராஜர்ஷிஸத்தம꞉ |
ருதஜ்ஞ꞉ ஸர்வபூ⁴தானாம் ஸர்வபூ⁴தஹிதே ரத꞉ || 1-20-12
ஸகா²(ஆ)ஸ கா³லவோ யஸ்ய யோகா³சார்யோ மஹாயஸா²꞉ |
ஸி²க்ஷாமுத்பாத்³ய தபஸா க்ரமோ யேன ப்ரவர்தித꞉|
கண்ட³ரீகஸ்²ச யோகா³த்மா தஸ்யைவ ஸசிவோ மஹான் || 1-20-13
ஜாத்யந்தரேஷு ஸர்வேஷு ஸகா²ய꞉ ஸர்வ ஏவ தே |
ஸப்தஜாதிஷு ஸப்தைஅவ ப³பூ⁴வுரமிதௌஜஸ꞉ |
யதோ²வாச மஹாபா⁴கோ³ மார்கண்டே³யோ மஹாதபா꞉ || 1-20-14
தஸ்ய வம்ஸ²மஹம் ராஜன்கீர்தயிஷ்யாமி தச்ச்²ருணு |
ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய பௌராணாம் பௌரவஸ்ய மஹாத்மன꞉ || 1-20-15
ப்³ருஹத்க்ஷத்ரஸ்ய தா³யாத³꞉ ஸுஹோத்ரோ நாம தா⁴ர்மிக꞉ |
ஸுஹோத்ரஸ்யாபி தா³யாதோ³ ஹஸ்தீ நாம ப³பூ⁴வ ஹ || 1-20-16
தேனேத³ம் நிர்மிதம் பூர்வம் ஹஸ்தினாபுரமுத்தமம் |
ஹஸ்தினஸ்²சாபி தா³யாதா³ஸ்த்ரய꞉ பரமதா⁴ர்மிகா꞉ || 1-20-17
அஜமீடோ⁴ த்³விமீட⁴ஸ்²ச புருமீட⁴ஸ்ததை²வ ச |
அஜமீட⁴ஸ்ய தூ⁴மின்யாம் ஜஜ்ஞே ப்³ருஹதி³ஷுர்ன்ருப |
ப்³ருஹத்³த⁴னுர்ப்³ருஹதி³ஷோ꞉ புத்ரஸ்தஸ்ய மஹாயஸா²꞉ || 1-20-18
ப்³ருஹத்³த⁴ர்மேதி விக்²யாதோ ராஜா பரமதா⁴ர்மிக꞉ |
ஸத்யஜித்தனயஸ்தஸ்ய விஸ்²வஜித்தஸ்ய சாத்மஜ꞉ || 1-20-19
புத்ரோ விஸ்²வஜிதஸ்²சாபி ஸேனஜித்ப்ருதி²வீபதி꞉ |
புத்ரா꞉ ஸேனஜிதஸ்²சாஸம்ஸ்²சத்வாரோ லோகவிஸ்²ருதா꞉ || 1-20-20
ருசிர꞉ ஸ்²வேதகேதுஸ்²ச மஹிம்னாரஸ்ததை²வ ச |
வத்ஸஸ்²சாவந்தகோ ராஜா யஸ்யைதே பரிவத்ஸகா꞉ || 1-20-21
ருசிரஸ்ய து தா³யாத³꞉ ப்ருது²ஸேனோ மஹாயஸா²꞉ |
ப்ருது²ஸேனஸ்ய பாரஸ்து பாரான்னீபஸ்து ஜஜ்ஞிவான் || 1-20-22
நீபஸ்யைகஸ²தம் தாத புத்ராணாமமிதௌஜஸாம் |
மஹாரதா²னாம் ராஜேந்த்³ர ஸூ²ராணாம் பா³ஹுஸா²லினாம் |
நீபா இதி ஸமாக்²யாதா ராஜான꞉ ஸர்வ ஏவ தே || 1-20-23
தேஷாம் வம்ஸ²கரோ ராஜா நீபானாம் கிர்திவர்த⁴ன꞉ |
காம்பில்யே ஸமரோ நாம ஸசேஷ்டஸமரோ(அ)ப⁴வத் || 1-20-24
ஸமரஸ்ய பர꞉ பார꞉ ஸத³ஸ்²வ இதி தே த்ரய꞉ |
புத்ரா꞉ பரமத⁴ர்மஜ்ஞா꞉ பரபுத்ர꞉ ப்ருது²ர்ப³பௌ⁴ || 1-20-25
ப்ருதோ²ஸ்து ஸுக்ருதோ நாம ஸுக்ருதேனேஹ கர்மணா |
ஜஜ்ஞே ஸர்வகு³ணோபேதோ விப்⁴ராஜஸ்தஸ்ய சாத்மஜ꞉ || 1-20-26
விப்⁴ராஜஸ்ய து புத்ரோ(அ)பூ⁴த³ணுஹோ நாம பார்தி²வ꞉ |
ப³பௌ⁴ ஸு²கஸ்ய ஜாமாதா க்ருத்வீப⁴ர்தா மஹாயஸா²꞉ || 1-20-27
புத்ரோ(அ)ணுஹஸ்ய ராஜர்ஷிர்ப்³ரஹ்மத³த்தோ(அ)ப⁴வத்ப்ரபு⁴꞉ |
யோகா³த்மா தஸ்ய தனயோ விஷ்வக்ஸேன꞉ பரந்தப꞉ || 1-20-28
விப்⁴ராஜ꞉ புனராயாத꞉ ஸ்வக்ருதேனேஹ கர்மணா |
ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய புத்ரோ(அ)ன்ய꞉ ஸர்வஸேன இதி ஸ்²ருத꞉ || 1-20-29
சக்ஷுஷீ த்யஸ்ய நிர்பி⁴ன்னே பக்ஷிண்யா பூஜனீயயா |
ஸுசிரோஷிதயா ராஜன்ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய வேஸ்²மனி || 1-20-30
ஆதா²ஸ்ய புத்ரஸ்த்வபரோ ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய ஜஜ்ஞிவான் |
விஷ்வக்ஸேன இதி க்²யாதோ மஹாப³லபராக்ரம꞉ || 1-20-31
விஷ்வக்ஸேனஸ்ய புத்ரோ(அ)பூ⁴த்³த³ண்ட³ஸேனோ மஹீபதி꞉ |
ப⁴ல்லாடோ(அ)ஸ்ய குமாரோ(அ)பூ⁴த்³ராதே⁴யேன ஹத꞉ புரா || 1-20-32
த³ண்ட³ஸேனாத்மஜ꞉ ஸூ²ரோ மஹாத்மா குலவர்த⁴ன꞉ |
ப⁴ல்லாடபுத்ரோ து³ர்பு³த்³தி⁴ரப⁴வச்ச யுதி⁴ஷ்டி²ர || 1-20-33
ஸ தேஷாமப⁴வத்³ராஜா நீபானாமந்தக்ருன்ன்ருப |
உக்³ராயுதே⁴ன யஸ்யார்தே² ஸர்வே நீபா வினாஸி²தா꞉ || 1-20-34
உக்³ராயுதோ⁴ மதோ³த்ஸிக்தோ மயா வினிஹதோ யுதி⁴ |
த³ர்பான்விதோ த³ர்பருசி꞉ ஸததம் சானயே ரத꞉ || 1-20-35
யுதி⁴ஷ்டி²ர உவாச
ஊக்³ராயுத⁴꞉ கஸ்ய ஸுத꞉ கஸ்மின்வம்ஸே²(அ)த² ஜஜ்ஞிவான் |
கிமர்த²ம் சைவ ப⁴வதா நிஹதஸ்தத்³ப்³ரவீஹி மே || 1-20-36
பீ⁴ஷ்ம உவாச
அஜமீட⁴ஸ்ய தா³யாதோ³ வித்³வான்ராஜா யவினர꞉ |
த்⁴ருதிமாம்ஸ்தஸ்ய புத்ரஸ்து தஸ்ய ஸத்யத்⁴ருதி꞉ ஸுத꞉ || 1-20-37
ஜஜ்ஞே ஸத்யத்⁴ருதே꞉ புத்ரோ த்⁴ருட⁴னேமி꞉ ப்ரதாபவான் |
த்⁴ருட⁴னேமிஸுதஸ்²சாபி ஸுத⁴ர்மா நாம பார்தி²வ꞉ || 1-20-38
ஆஸீத்ஸுத⁴ர்மண꞉ புத்ர꞉ ஸார்வபௌ⁴ம꞉ ப்ரஜேஸ்²வர꞉ |
ஸார்வபௌ⁴ம இதி க்²யாத꞉ ப்ருதி²வ்யாமேகராட்³விபு⁴꞉ || 1-20-39
தஸ்யான்வவாயே மஹதி மஹான்பௌரவனந்த³ன |
மஹதஸ்²சாபி புத்ரஸ்து ராஜா ருக்மரத²꞉ ஸ்ம்ருத꞉ || 1-20-40
புத்ரோ ருக்மரத²ஸ்யாபி ஸுபார்ஸ்²வோ நாம பார்தி²வ꞉ |
ஸுபார்ஸ்²வதனயஸ்²சாபி ஸுமதிர்னாம தா⁴ர்மிக꞉ || 1-20-41
ஸுமதேரபி த⁴ர்மாத்மா ஸன்னதிர்னாம வீர்யவான் |
தஸ்ய வை ஸன்னதே꞉ புத்ர꞉ க்ருதோ நாம மஹாப³ல꞉ || 1-20-42
ஸி²ஷ்யோ ஹிரண்யனாப⁴ஸ்ய கௌஸ²லஸ்ய மஹாத்மன꞉ |
சதுர்விம்ஸ²திதா⁴ தேன ஸப்ராச்யா꞉ ஸாமஸம்ஹிதா꞉ || 1-20-43
ஸ்ம்ருதாஸ்தே ப்ராச்யஸாமான꞉ கார்தயோ நாம ஸாமகா³꞉ |
கார்திருக்³ராயுத⁴꞉ ஸோ(அ)த² வீர꞉ பௌரவனந்த³ன꞉ || 1-20-44
ப³பூ⁴வ யேன விக்ரம்ய ப்ருஷதஸ்ய பிதாமஹ꞉ |
நீபோ நாம மஹதேஜா꞉ பாஞ்சாலாதி⁴பதிர்ஹத꞉ || 1-20-45
உக்³ராயுத⁴ஸ்ய தா³யாத³꞉ க்ஷேம்யோ நாம மஹாயஸா²꞉ |
க்ஷேம்யாத்ஸுவீரோ ந்ருபதி꞉ ஸுவீராத்து ந்ருபஞ்ஜய꞉ || 1-20-46
ந்ருபஞ்ஜயாத்³ப³ஹுரத² இத்யேதே பௌரவா꞉ ஸ்ம்ருதா꞉ |
ஸ சாப்யுக்³ராயுத⁴ஸ்தாத து³ர்பு³த்³தி⁴ரப⁴வத்ததா³ || 1-20-47
ப்ரவ்ருத்³த⁴சக்ரோ ப³லவான்னீபாந்தகரணோ மஹான் |
ஸ த³ர்பபூர்ணோ ஹத்வா(ஆ)ஜௌ நீபானந்யாம்ஸ்²ச பார்தி²வான் || 1-20-48
பிதர்யுபரதே மஹ்யம் ஸ்²ராவயாமாஸ கில்பி³ஷம் |
மாமமாத்யை꞉ பரிவ்ருதம் ஸ²யானம் த⁴ரணீதலே || 1-20-49
உக்³ராயுத⁴ஸ்ய ராஜேந்த்³ர தூ³தோ(அ)ப்⁴யேத்ய வசோ(அ)ப்³ரவீத் |
அத்³ய த்வம் ஜனநீம் பீ⁴ஷ்ம க³ந்த⁴காலீம் யஸ²ஸ்வினீம் |
ஸ்த்ரீரத்னம் மம பா⁴ர்யார்தே² ப்ரயச்ச² குருபுங்க³வ || 1-20-50
ஏவம் ராஜ்யம் ச தே ஸ்பீ²தம் த⁴னானி ச ந ஸம்ஸ²ய꞉ |
ப்ரதா³ஸ்யாமி யதா²காமமஹம் வை ரத்னபா⁴க்³பு⁴வி || 1-20 -51
மம ப்ரஜ்வலிதம் சக்ரம் நிஸ²ம்யேத³ம் ஸுது³ர்ஜயம் |
ஸ²த்ரவோ வித்³ரவந்த்யாஜௌ த³ர்ஸ²னாதே³வ பா⁴ரத || 1-20-52
ராஷ்ட்ரஸ்யேச்ச²ஸி சேத்ஸ்வஸ்தி ப்ராணானாம் வா குலஸ்ய வா |
ஸா²ஸனே மம திஷ்ட²ஸ்வ ந ஹி தே ஸா²ந்திரன்யதா² || 1-20-53
அத⁴꞉ ப்ரஸ்தாரஸ²யனே ஸ²யானஸ்தேன சோதி³த꞉ |
தூ³தாந்தர்ஹிதமேதத்³வை வாக்யமக்³னிஸி²கோ²பமம் || 1-20-54
ததோ(அ)ஹம் தஸ்ய து³ர்பு³த்³தே⁴ர்விஜ்ஞாய மதமச்யுத |
ஆஜ்ஞாபயம் வை ஸங்க்³ராமே ஸேனாத்⁴யக்ஷாம்ஸ்²ச ஸர்வஸ²꞉ || 1-20-55
விcஇத்ரவீர்யம் பா³லம் ச மது³பாஸ்²ரயமேவ ச |
த்³ருஷ்ட்வா க்ரோத⁴பரீதாத்மா யுத்³தா⁴யைவ மனோ த³தே⁴ || 1-20-56
நிக்³ருஹீதஸ்ததா³ஹம் தை꞉ ஸசிவைர்மந்த்ரகோவிதை³꞉ |
ருத்வித்³பி⁴ர்வேத³கல்பைஸ்²ச ஸுஹ்ருத்³பி⁴ஸ்²சார்த²த³ர்ஸி²பி⁴꞉ || 1-20-57
ஸ்னிக்³தை⁴ஸ்²ச ஸா²ஸ்த்ரவித்³பி⁴ஸ்²ச ஸம்யுக³ஸ்ய நிவர்தனே |
காரணம் ஸ்²ராவிதஸ்²சாஸ்மி யுக்தரூபம் ததா³னக⁴ || 1-20-58
மந்த்ரிண ஊசு꞉
ப்ரவ்ருத்தசக்ர꞉ பாபோ(அ)ஸௌ த்வம் சாஸௌ²சக³த꞉ ப்ரபோ⁴ |
ந சைஷ ப்ரத²ம꞉ கல்போ யுத்³த⁴ம் நாம கதா³சன || 1-20-59
தே வயம் ஸாமபூர்வம் வை தா³னம் பே⁴த³ம் ததை²வ ச |
ப்ரயோக்ஷ்யாமஸ்தத꞉ ஸு²த்³தோ⁴ தை³வதான்யபி⁴வாத்³ய ச || 1-20-60
க்ருதஸ்வஸ்த்யயனோ விப்ரைர்ஹுத்வாக்³னீனர்ச்ய ச த்³விஜான் |
ப்³ராஹ்மணைரப்⁴யனுஜ்ஞாத꞉ ப்ரயாஸ்யஸி ஜயாய வை || 1-20-61
அஸ்த்ராணி ச ப்ரயோஜ்யானி ந ப்ரவேஸ்²யஸ்²ச ஸங்க³ர꞉ |
ஆஸௌ²சே வர்தமானே து வ்ருத்³தா⁴னாமிதி ஸா²ஸனம் || 1-20-62
ஸாமதா³னாதி³பி⁴꞉ பூர்ணமபி பே⁴தே³ன வா தத꞉ |
தாம் ஹனிஷ்யஸி விக்ரம்ய ஸ²ம்ப³ரம் மக⁴வானிவ || 1-20-63
ப்ராஜ்ஞானாம் வசனம் காலே வ்ருத்³தா⁴னாம் ச விஸே²ஷத꞉ |
ஸ்²ரோதவ்யமிதி தச்ச்²ருத்வா நிவ்ருத்தோ(அ)ஸ்மி நராதி⁴ப || 1-20-64
ததஸ்தை꞉ ஸங்க்ரம꞉ ஸர்வ꞉ ப்ரயுக்த꞉ ஸா²ஸ்த்ரகோவிதை³꞉ |
தஸ்மின்காலே குருஸ்²ரேஷ்ட² கர்ம சாரப்³த⁴முத்தமம் || 1-20-65
ஸ ஸாமாதி³பி⁴ரேவாதா³வுபாயை꞉ ப்ராஜ்ஞசிந்திதை꞉
அனுனீயமானோ து³ர்பு³த்³தி⁴ரனுனேதும் ந ஸ²க்யதே || 1-20-66
ப்ரவ்ருத்தம் தஸ்ய தச்சக்ரமத⁴ர்மனிரதஸ்ய வை |
பரதா³ராபி⁴லாஷேண ஸத்³யஸ்தாத நிவர்திதம் || 1-20-67
ந த்வஹம் தஸ்ய ஜானே தன்னிவ்ருத்தம் சக்ரமுத்தமம் |
ஹதம் ஸ்வகர்மணா தம் து பூர்வம் ஸத்³பி⁴ஸ்²ச நிந்தி³தம்|| 1-20-68
க்ருதஸௌ²ச꞉ ஸ²ரீ சாபீ ரதீ² நிஷ்க்ரம்ய வை புராத் |
க்ருதஸ்வஸ்த்யயனோ விப்ரை꞉ ப்ராயோத⁴யமஹம் ரிபும் || 1-20-69
தத꞉ ஸம்ஸர்க³மாக³ம்ய ப³லேனாஸ்த்ரப³லேன ச |
த்ர்யஹமுன்மத்தவத்³யுத்³த⁴ம் தே³வாஸுரமிவாப⁴வத் || 1-20-70
ஸ மயாஸ்த்ரப்ரதாபேன நிர்த³க்³தோ⁴ ரணமூர்த⁴னி |
பபாடாபி⁴முக²꞉ ஸூ²ரஸ்த்யக்த்வா ப்ராணானரிந்த³ம || 1-20-71
ஏதஸ்மின்னந்தரே தாத காம்பில்யே ப்ருஷதோ(அ)ப்⁴யயாத் |
ஹதே நீபேஸ்²வரே சைவ ஹதே சோக்³ராயுதே⁴ ந்ருபே || 1-29-72
ஆஹிச்ச²த்ரம் ஸ்வகம் ராஜயம் பித்ர்யம் ப்ராப மஹாத்³யுதி꞉ |
த்³ருபத³ஸ்ய பிதா ராஜன்மமைவானுமதே ததா³ || 1-20-73
ததோ(அ)ர்ஜுனேன தரஸா நிர்ஜித்ய த்³ருபத³ம் ரணே |
ஆஹிச்ச²த்ரம் ஸகாம்பில்யம் த்³ரோணாயாதா²பவர்ஜிதம் || 1-20-74
ப்ரதிக்³ருஹ்ய ததோ த்³ரோண உப⁴யம் ஜயதாம் வர꞉ |
காம்பில்யம் த்³ருபதா³யைவ ப்ராயச்ச²த்³விதி³தம் தவ || 1-20-75
ஏஷ தே த்³ருபத³ஸ்யாதௌ³ ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய சைவ ஹ |
வம்ஸ²꞉ கார்த்ஸ்யேன வை ப்ரோக்தோ நீபஸ்யோக்³ராயுத⁴ஸ்ய ச || 1-20-76
யுதி⁴ஷ்டி²ர உவாச
கிமர்த²ம் ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய பூஜனீயா ஸ²குந்திகா |
அந்த⁴ம் சகார கா³ங்கே³ய ஜ்யேஷ்ட²ம் புத்ரம் புரா விபோ⁴ || 1-20-77
சிரோஷிதா க்³ருஹே சாபி கிமர்த²ம் சைவ யஸ்ய ஸா |
சகார விப்ரியமித³ம் தஸ்ய ராஜ்ஞோ மஹாத்மன꞉ || 1-20-78
பூஜனீயா சகாராஸௌ கிம் ஸக்²யம் தேன சைவ ஹ |
ஏதன்மே ஸம்ஸ²யம் சி²ந்தி⁴ ஸர்வமுக்த்வா யதா²தத²ம் || 1-20-79
பீ⁴ஷ்ம உவாச
ஸ்²ருணு ஸர்வம் மஹாராஜ யதா²வ்ருத்தமபூ⁴த்புரா |
ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய ப⁴வனே தன்னிபோ³த⁴ யுதி⁴ஷ்டி²ர || 1-20-80
காசிச்ச²குந்திகா ராஜன்ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய வை ஸகீ² |
ஸி²திபக்ஷா ஸோ²ணஸி²ரா꞉ ஸி²திப்ருஷ்டா² ஸி²தோத³ரீ || 1-20-81
ஸகீ² ஸா ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய ஸுத்³ருட⁴ம் ப³த்³த⁴ஸௌஹ்ருதா³ |
தஸ்யா꞉ குலாயமப⁴வத்³கே³ஹே தஸ்ய நரோத்தம || 1-20-82
ஸா ஸதா³ஹனி நிர்க³த்ய தஸ்ய ராஜ்ஞோ க்³ருஹோத்தமாத் |
சசாராம்போ⁴தி⁴தீரேஷு பல்வலேஷு ஸரஸ்ஸு ச || 1-20-83
நதீ³பர்வதகுஞ்ஜேஷு வனேஷூபவனேஷு ச |
ப்ரபு²ல்லேஷு தடா³கே³ஷு கல்ஹாரேஷு ஸுக³ந்தி⁴ஷு || 1-20-84
குமுதோ³த்பலகிஞ்ஜல்கஸுரபீ⁴க்ருதவாயுஷு |
ஹம்ஸஸாரஸஃக்³ஹுஷ்டேஷு காரண்ட³வருதேஷு ச || 1-20-85
சரித்வா தேஷு ஸா ராஜன்னிஸி² காம்பில்யமாக³மத் |
ந்ருபதேர்ப⁴வனம் ப்ராப்ய ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய தீ⁴மத꞉ || 1-20-86
ராஜ்ஞா தேன ஸதா³ ராஜன் கதா²யோக³ம் சகார ஸா |
ஆஸ்²சர்யாணி ச த்³ருஷ்டானி யானி வ்ருத்தானி கானிசித் || 1-20-87
சரித்வா விவிதா⁴ந்தே³ஸா²ன்கத²யாமாஸ ஸா நிஸி² |
கதா³சித்தஸ்ய ந்ருபதேர்ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய கௌரவ || 1-20-88
புத்ரோ(அ)பூ⁴த்³ராஜஸா²ர்தூ³ல ஸர்வஸேனேதி விஸ்²ருத꞉ |
பூஜனீயா(அ)த² ஸா தஸ்மின்ப்ராஸூதாண்ட³மதா²பி ச || 1-20-89
தஸ்மின்னீடே³ புரா ஹ்யேகம் தத்கில ப்ராஸ்பு²டத்ததா³ |
ஸ்பு²டிதோ மாம்ஸபிண்ட³ஸ்து பா³ஹுபாதா³ஸ்யஸம்யுத꞉ || 1-20-90
ப³ப்⁴ருவக்த்ரஸ்²சக்Sஉர்ஹீனோ ப³பூ⁴வ ப்ருதி²வீபதே |
சக்ஷுஷ்மானப்யபூ⁴த்பஸ்²சாதீ³ஷத்பக்ஷோத்தி²தஸ்²ச ஹ || 1-20-91
அத² ஸா பூஜனீயா வை ராஜபுத்ரஸ்வபுத்ரயோ꞉ |
துல்யஸ்னேஹாத்ப்ரீதிமதீ தி³வஸே தி³வஸே(அ)ப⁴வத் || 1-20-92
ஆஜஹார ஸதா³ ஸாயம் சஞ்ச்வாம்ருதப²லத்³வயம் |
அம்ருதாஸ்வாத³ஸத்³ருஸ²ம் ஸர்வஸேனதனூஜயோ꞉ || 1-20-93
ஸ பா³லோ ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய பூஜனீயாஸுதஸ்²ச ஹ |
தே ப²லே ப⁴க்ஷயித்வா ச ப்ருது²கௌ ப்ரீதமானஸௌ || 1-20-94
அபூ⁴தாம் நித்யமேவேஹ கா²தே³தாம் தௌ ச தே ப²லே |
தஸ்யாம் க³தாயாமத² ச பூஜன்யாம் வை ஸதா³ஹனி || 1-20-95
ஸி²ஸு²னா சடகேனாத² தா⁴த்ரீ தம் து ஸி²ஸு²ம் ந்ருப |
தேன ப்ரக்ரீட³யாமாஸ ப்³ரஹ்மத³த்தாத்மஜம் ஸதா³ || 1-20-96
நீடா³த்தமாக்ருஷ்ய ததா³ பூஜனீயா க்ருதா தத꞉ |
க்ரீட³தா ராஜபுத்ரேண கதா³சிச்சடக꞉ ஸ து || 1-20-97
நிக்³ருஹீத꞉ கந்த⁴ராயாம் ஸி²ஸு²னா த்³ருட⁴முஷ்டினா |
து³ர்ப⁴ங்க³முஷ்டினா ராஜன்னஸூன்ஸத்³யஸ்த்வஜீஜஹத் || 1-20-98
தம் து பஞ்சத்வமாபன்னம் வ்யாத்தாஸ்யம் பா³லகா⁴திதம் |
கத²ஞ்சின்மோசிதம் த்³ருஷ்த்வா ந்ருபதிர்து³꞉கி²தோ(அ)ப⁴வத் 1-20-99
தா⁴த்ரீம் தஸ்ய ஜக³ர்ஹே தாம் ததா³(அ)ஸ்²ருபரமோ ந்ருப꞉ |
தஸ்தௌ² ஸோ²கான்விதோ ராஜஞ்சோ²சம்ஸ்தம் சடகம் ததா³ || 1-20-100
பூஜனீயாபி தத்காலே க்³ருஹீத்வா து ப²லத்³வயம் |
ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய ப⁴வனமாஜகா³ம வனேசரீ || 1-20-101
அதா²பஸ்²யத்தமாக³ம்ய க்³ருஹே தஸ்மின்னராதி⁴ப |
பஞ்சபூ⁴தபரித்யக்தம் ஸோ²ச்யம் தம் ஸ்வதனூத்³ப⁴வம் || 1-20-102
முமோஹ த்³ருஷ்ட்வா தம் புத்ரம் புன்꞉ ஸஞ்ஜ்ஞாஅமதா²லப⁴த் |
லப்³த⁴ஸஞ்ஜ்ஞா ச Sஆ ராஜன்விலலாப தபஸ்வினீ || 1-20-103
பூஜனீயோவாச |
ந து த்வமாக³தாம் புத்ர வாஸ²ந்தீம் பரிஸர்பஸி |
குர்வம்ஸ்²சாடுஸஹஸ்ராணி அவ்யக்தகலயா கி³ரா || 1-20-104
வ்யாதி³தாஸ்ய꞉ க்ஷுதா⁴ர்தஸ்²ச பீதேனாஸ்யேன புத்ரக |
ஸோ²ணேன தாலுனா புத்ர கத²மத்³ய ந ஸர்பஸி || 1-20-105
பக்ஷாப்⁴யாம் த்வாம் பரிஷ்வஜ்ய நனு வாஸா²மி சாப்யஹம் |
சிசீகூசீதி வாஸ²ந்தம் த்வாமத்³ய ந ஸ்²ருணோமி கிம் || 1-20-106
மனோரதோ² யஸ்து மம பஸ்²யேயம் புத்ரகம் கதா³ |
வ்யாத்தாஸ்யம் வாரி யாசந்தம் ஸ்பு²ரத்பக்ஷம் மமாக்³ரத꞉ || 1-20-107
ஸ மே மனோரதோ² ப⁴க்³னஸ்த்வயி பஞ்சத்வமாக³தே |
விலப்யைவம் ப³ஹுவித⁴ம் ராஜானமத² ஸாப்³ரவீத் || 1-20-108
நனு மூர்தா⁴பி⁴ஷிக்தஸ்த்வம் த⁴ர்மம் வேத்ஸி ஸனாதனம் |
அத்³ய கஸ்மான்மம ஸுதம் தா⁴த்ர்யா கா⁴திதவானஸி || 1-20-109
தவ புத்ரேண சாக்ருஷ்ய க்ஷத்ரியாத⁴ம ஸ²ம்ஸ மே |
ந ச நூனம் ஸ்²ருதா தே(அ)பூ⁴தி³யதி³யமாங்கீ³ரஸீ ஸ்²ருதி꞉ || 1-20-110
ஸ²ரணாக³த꞉ க்ஷுதா⁴ர்தஸ்²ச ஸ²த்ருபி⁴ஸ்²சாப்⁴யுபத்³ருத꞉
சிரோஷிதஸ்²ச ஸ்வக்³ருஹே பாதவ்ய꞉ ஸர்வதா³ ப⁴வேத் || 1-20-111**
அபாலயன்னரோ யாதி கும்பீ⁴பாகமஸம்ஸ²யம் |
கத²மஸ்ய ஹவிர்தே³வா க்³ருஹ்ணந்தி பிதர꞉ ஸ்வதா⁴ம் || 1-20-112
ஏவமுக்த்வா மஹாராஜ த³ஸ²த⁴ர்மக³தா ஸதீ |
ஸோ²கார்தா தஸ்ய பா³லஸ்ய சக்ஷுஷீ நிர்பி³பே⁴த³ ஸா || 1-20113
கராப்⁴யாம் ராஜபுத்ரஸ்ய ததஸ்தச்சக்ஷுரஸ்பு²டத் |
க்ருத்வா சாந்த⁴ம் ந்ருபஸுதமுத்பபாத ததோ(அ)ம்ப³ரம் || 1-20-114
அத² ராஜா ஸுதம் த்³ரூஷ்ட்வா பூஜனீயாமுவாச ஹ |
விஸோ²கா ப⁴வ கல்யாணி க்ருதம் தே பீ⁴ரு ஸோ²ப⁴னம் || 1-20-115
க³தஸோ²கா நிவர்தஸ்வ அஜர்யம் ஸக்²யமஸ்து தே |
புரேவ வஸ ப⁴த்³ரம் தே நிவர்தஸ்வ ரமஸ்வ ச || 1-20-116
புத்ரபீடோ³த்³ப⁴வஸ்²சாபி ந கோப꞉ பரமஸ்த்வயி |
மமாஸ்தி ஸகி² ப⁴த்³ரம் தே கர்தவ்யம் ச க்ருதம் த்வயா || 1-20-117
பூஜனீயோவாச
ஆத்மௌபம்யேன ஜானாமி புத்ரஸ்னேஹம் தவாப்யஹம் |
ந சாஹம் வஸ்துமிச்சா²மி தவ புத்ரமசக்ஷுஷம் |
க்ருத்வா வை ராஜஸா²ர்தூ³ல த்வத்³க்³ருஹே க்ருதகில்பி³ஷா || 1-20-118
கா³தா²ஸ்²சாப்யுஸ²னோ கீ³தா இமா꞉ ஸ்²ருணு மயேரிதா꞉ |
குமித்ரம் ச குதே³ஸ²ம் ச குராஜானம் குஸௌஹ்ருத³ம் |
குபுத்ரம் ச குபா⁴ர்யாம் ச தூ³ரத꞉ பரிவர்ஜயேத் || 1-20-119
குமித்ரே ஸௌஹ்ருத³ம் நாஸ்தி குபா⁴ர்யாயாம் குதோ ரதி꞉ |
குத꞉ பிண்ட³꞉ குபுத்ரே வை நாஸ்தி ஸத்யம் குராஜனி || 1-20-120
குஸௌஹ்ருதே³ க்வ விஸ்²வாஸ꞉ குதே³ஸே² ந து ஜீவ்யதே |
குராஜனி ப⁴யம் நித்யம் குபுத்ரே ஸர்வதோ(அ)ஸுக²ம் || 1-20-121
அபகாரிணி விஸ்ரம்ப⁴ம் ய꞉ கரோதி நராத⁴ம꞉ |
அனாதோ² து³ர்ப³லோ யத்³வன்ன சிரம் ஸ து ஜீவதி || 1-20-122
ந விஸ்²வஸேத³விஸ்²வஸ்தே விஸ்²வஸ்தே நாதிவிஸ்²வஸேத் |
விஸ்²வாஸாத்³ப⁴யமுத்பன்னம் மூலான்யபி நிக்ருந்ததி || 1-20-123
ராஜஸேவிSஉ விஸ்²வாஸம் க³ர்ப⁴ஸங்கரிதேஷு ச |
ய꞉ கரோதி நரோ மூடோ⁴ ந சிரம் ஸ து ஜீவதி || 1-20-124
அப்யுன்னதிம் ப்ராப்ய ந்ரூபாத்ப்ராவார꞉ கீடகோ யதா² |
ஸ வினஸ்²யத்யஸந்தே³ஹமாஹைவமுஸ²னா ந்ருப || 1-20-125
அபி மார்த³வபா⁴வேன கா³த்ரம் ஸம்லீய பு³த்³தி⁴மான் |
அரிம் நாஸ²யதே நித்யம் யதா² வல்லிர்மஹாத்³ருமம் || 1-20-126
ம்ருது³ரார்த்³ர꞉ க்ருஸோ² பூ⁴த்வா ஸ²னை꞉ ஸம்லீயதே ரிபு꞉ |
வல்மீக இவ வ்ருக்ஷஸ்ய பஸ்²சான்மூலானி க்ருந்ததி || 1-20-127
அத்³ரோஹஸமயம் க்ருத்வா முனீனாமக்³ரதோ ஹரி꞉ |
ஜகா⁴ன நமுசிம் பஸ்²சாத³பாம் பே²னேன பார்தி²வ || 1-20-128
ஸுப்தம் மத்தம் ப்ரமத்தம் வ கா⁴தயந்தி ரிபும் நரா꞉ |
விஷேண வ்ஹ்னினா வா(அ)பி ஸ²ஸ்த்ரேணாப்யத² மாயயா || 1-20-129
ந ச ஸே²ஷம் ப்ரகுர்வந்தி புனர்வைரப⁴யான்னரா꞉ |
கா⁴தயந்தி ஸமூலம் ஹி ஸ்²ருத்வேமாமுபமாம் ந்ருப || 1-20-130
ஸ²த்ருஸே²ஷம்ருணாச்சே²ஷம் ஸே²ஷமக்³னேஸ்²ச பூ⁴மிப |
புனர்வர்தே⁴த ஸம்பூ⁴ய தஸ்மாச்சே²ஷம் ந ஸே²ஷயேத் || 1-20-131
ஹஸதே ஜல்பதே வைரீ ஏகபாத்ரே பு⁴னக்தி ச |
ஏகாஸனம் சாரோஹதி ஸ்மரதே தச்ச கில்பி³ஷம் || 1-20-132
க்ருத்வா ஸம்ப³ந்த⁴கம் சாபி விஸ்²வஸேச்ச²த்ருணா ந ஹி |
புலோமானம் ஜகா⁴னாஜௌ ஜாமாதா ஸஞ்ஸ²தக்ரது꞉ || 1-20-133
நிதா⁴ய மனஸா வைரம் ப்ரியம் வக்தீஹ யோ நர꞉ |
உபஸர்பேன்ன தம் ப்ராஜ்ஞ꞉ குரங்க³ இவ லுப்³த⁴கம் || 1-20-134
ந சாஸன்னே நிவஸ்தவ்யம் ஸவைரே வர்தி⁴தே ரிபௌ |
பாதயேத்தம் ஸமூலம் ஹி நதீ³ரய இவ த்³ருமம் || 1-20-135
அமித்ராது³ன்னதிம் ப்ராப்ய நோன்னதோ(அ)ஸ்மீதி விஸ்²வஸேத் |
தஸ்மாத்ப்ராப்யோன்னதிம் நஸ்²யேத்ப்ராவார இவ கீடக꞉ || 1-20-136
இத்யேதா ஹ்யுஸ²னோகீ³தா கா³தா² தா⁴ர்யா விபஸ்²சிதா |
குர்வதா சாத்மரக்ஷாம் வை நரேண ப்ருதி²வீபதே || 1-20-137
மயா ஸகில்பி³ஷம் துப்⁴யம் ப்ரயுக்தமதிதா³ருணம் |
புத்ரமந்த⁴ம் ப்ரகுர்வந்த்யா தஸ்மான்னோ விஸ்²வஸே த்வயி || 1-20-138
ஏவமுக்த்வா ப்ரது³த்³ராவ ததா³(ஆ)காஸ²ம் பதங்கி³னீ |
இத்யேதத்தே மயாக்²யாதம் புராபூ⁴தமித³ம் ந்ருப || 1-20-139
ப்³ரஹ்மத³த்தஸ்ய ராஜேந்த்³ர யத்³வ்ருத்தம் பூஜனீயயா |
ஸ்²ராத்³த⁴ம் ச ப்ருச்ச²ஸே யன்மாம் யுதி⁴ஷ்டி²ர மஹாமதே || 1-20-140
அதஸ்தே வர்தயிஷ்யே(அ)ஹமிதிஹாஸம் புராதனம் |
கீ³தம் ஸனத்குமாரேண மார்கண்டே³யாய ப்ருச்ச²தே || 1-20-141
ஸ்²ராத்³த⁴ஸ்ய ப²லமுத்³தி³ஸ்²ய நியதம் ஸுக்ருதஸ்ய ச |
தன்னிபோ³த⁴ மஹாராஜ ஸப்தஜாதிஷு பா⁴ரத || 1-20-142
ஸகா³லவஸ்ய சரிதம் கண்ட³ரீகஸ்ய சைவ ஹி |
ப்³ரஹ்மத³த்தத்ருதீயானாம் யோகி³னாம் ப்³ரஹ்மசாரிணாம் || 1-20-143
இதி ஸ்²ரீமஹாபா⁴ரதே கி²லேஷு ஹரிவம்ஸே² ஹரிவம்ஸ²பர்வணி
பூஜனீயோபாக்²யானே சடகாக்²யம் நாம விம்ஸோ²(அ)த்⁴யாய꞉
Converted to Tamil Script using Aksharamukha : Script Converter: http://aksharamukha.appspot.com/converter
Source: http://mahabharata-resources.org/harivamsa/hv_1_20_mpr.html
## Harivamsha mahapuranam - part 1 - Harivamsha Parva
Chapter 20 - Pitrukalpa - 4 - Pujaniyopakhyanam
Itranslated and proofread by K S Ramachandran
ramachandran_ksr@yahoo.ca, May 11, 2007
##
Further proof-read by Gilles Schaufelberger, schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath, harindranath_a @ yahoo.com
---------------------------------------------------------------------
viMsho.adhyAyaH
pUjanIyopAkhyAnam
chaTakAkhyAnam
mArkaNDeya uvAcha
tasminnantarhite deve vachanAttasya vai prabhoH |
chakShurdivyaM savij~nAnaM prAdurAsIttadA mama | 1-20-1
tato.ahaM tAnapashyaM vai brAhmaNAn kaushikAtmajAn |
Apageya kurukShetre yAnuvAcha vibhurmama || 1-20-2
brahmadatto.abhavadrAjA yasteShAM saptamo dvijaH |
pitR^ivartIti vikhyAto nAmnA shIlena karmaNA || 1-20-3
shukasya kanyA kR^itvI taM janayAmAsa pArthivam |
aNuhAtpArthivashreShThAtkAmpilye nagarottame || 1-20-4
bhIShma uvAcha
yathovAcha mahAbhAgo mArkaNDeyo mahAtapAH |
tasya vaMshamahaM rAjankIrtayiShyAmi tachChR^INu || 1-20-5
yudhiShThira uvAcha
aNuhaH kasya vai putraH kasminkAle babhUva ha |
rAjA dharmabhR^itAM shreShTho yasya putro mahAyashAH || 1-20-6
brahmadatto narapatiH kiMvIryaH sa babhUva ha |
kathaM cha saptamasteShAM sa babhUva narAdhipaH || 1-20-7
na hyalpavIryAya shuko bhagavA.NllokapUjitaH |
kanyAM prAdAdyadyogAtmA kR^itvIM kIrtimatIM prabhuH || 1-20-8
etadichChAmyahaM shrotuM vistareNa mahAdyute |
brahmadattasya charitaM tadbhavAnvakktumarhati || 1-20-9
yathA cha vartamAnAste saMsAre cha dvijAtayaH |
mArkaNDeyena kathitAstadbhavAnprabravItu me || 1-20-10
bhIShma uvAcha
pratIpasya tu rAjarShestulyakAlo narAdhipa |
pitAmahasya me rAjanbabhUveti mayA shrutam || 1-20-11
brahmadatto mahAbhAgo yogI rAjarShisattamaH |
rutaj~naH sarvabhUtAnAM sarvabhUtahite rataH || 1-20-12
sakhA.a.asa gAlavo yasya yogAchAryo mahAyashAH |
shikShAmutpAdya tapasA kramo yena pravartitaH|
kaNDarIkashcha yogAtmA tasyaiva sachivo mahAn || 1-20-13
jAtyantareShu sarveShu sakhAyaH sarva eva te |
saptajAtiShu saptaiava babhUvuramitaujasaH |
yathovAcha mahAbhAgo mArkaNDeyo mahAtapAH || 1-20-14
tasya vaMshamahaM rAjankIrtayiShyAmi tachChR^iNu |
brahmadattasya paurANAM pauravasya mahAtmanaH || 1-20-15
bR^ihatkShatrasya dAyAdaH suhotro nAma dhArmikaH |
suhotrasyApi dAyAdo hastI nAma babhUva ha || 1-20-16
tenedaM nirmitaM pUrvaM hastinApuramuttamam |
hastinashchApi dAyAdAstrayaH paramadhArmikAH || 1-20-17
ajamIDho dvimIDhashcha purumIDhastathaiva cha |
ajamIDhasya dhUminyAM jaj~ne bR^ihadiShurnR^ipa |
bR^ihaddhanurbR^ihadiShoH putrastasya mahAyashAH || 1-20-18
bR^ihaddharmeti vikhyAto rAjA paramadhArmikaH |
satyajittanayastasya vishvajittasya chAtmajaH || 1-20-19
putro vishvajitashchApi senajitpR^ithivIpatiH |
putrAH senajitashchAsaMshchatvAro lokavishrutAH || 1-20-20
ruchiraH shvetaketushcha mahimnArastathaiva cha |
vatsashchAvantako rAjA yasyaite parivatsakAH || 1-20-21
ruchirasya tu dAyAdaH pR^ithuseno mahAyashAH |
pR^ithusenasya pArastu pArAnnIpastu jaj~nivAn || 1-20-22
nIpasyaikashataM tAta putrANAmamitaujasAm |
mahArathAnAM rAjendra shUrANAM bAhushAlinAm |
nIpA iti samAkhyAtA rAjAnaH sarva eva te || 1-20-23
teShAM vaMshakaro rAjA nIpAnAM kirtivardhanaH |
kAMpilye samaro nAma sacheShTasamaro.abhavat || 1-20-24
samarasya paraH pAraH sadashva iti te trayaH |
putrAH paramadharmaj~nAH paraputraH pR^ithurbabhau || 1-20-25
pR^ithostu sukR^ito nAma sukR^iteneha karmaNA |
jaj~ne sarvaguNopeto vibhrAjastasya chAtmajaH || 1-20-26
vibhrAjasya tu putro.abhUdaNuho nAma pArthivaH |
babhau shukasya jAmAtA kR^itvIbhartA mahAyashAH || 1-20-27
putro.aNuhasya rAjarShirbrahmadatto.abhavatprabhuH |
yogAtmA tasya tanayo viShvaksenaH paraMtapaH || 1-20-28
vibhrAjaH punarAyAtaH svakR^iteneha karmaNA |
brahmadattasya putro.anyaH sarvasena iti shrutaH || 1-20-29
chakShuShI tyasya nirbhinne pakShiNyA pUjanIyayA |
suchiroShitayA rAjanbrahmadattasya veshmani || 1-20-30
AthAsya putrastvaparo brahmadattasya jaj~nivAn |
viShvaksena iti khyAto mahAbalaparAkramaH || 1-20-31
viShvaksenasya putro.abhUddaNDaseno mahIpatiH |
bhallATo.asya kumAro.abhUdrAdheyena hataH purA || 1-20-32
daNDasenAtmajaH shUro mahAtmA kulavardhanaH |
bhallATaputro durbuddhirabhavachcha yudhiShThira || 1-20-33
sa teShAmabhavadrAjA nIpAnAmantakR^innR^ipa |
ugrAyudhena yasyArthe sarve nIpA vinAshitAH || 1-20-34
ugrAyudho madotsikto mayA vinihato yudhi |
darpAnvito darparuchiH satataM chAnaye rataH || 1-20-35
yudhiShThira uvAcha
UgrAyudhaH kasya sutaH kasminvaMshe.atha jaj~nivAn |
kimarthaM chaiva bhavatA nihatastadbravIhi me || 1-20-36
bhIShma uvAcha
ajamIDhasya dAyAdo vidvAnrAjA yavinaraH |
dhR^itimAMstasya putrastu tasya satyadhR^itiH sutaH || 1-20-37
jaj~ne satyadhR^iteH putro dhR^iDhanemiH pratApavAn |
dhR^iDhanemisutashchApi sudharmA nAma pArthivaH || 1-20-38
AsItsudharmaNaH putraH sArvabhaumaH prajeshvaraH |
sArvabhauma iti khyAtaH pR^ithivyAmekarADvibhuH || 1-20-39
tasyAnvavAye mahati mahAnpauravanandana |
mahatashchApi putrastu rAjA rukmarathaH smR^itaH || 1-20-40
putro rukmarathasyApi supArshvo nAma pArthivaH |
supArshvatanayashchApi sumatirnAma dhArmikaH || 1-20-41
sumaterapi dharmAtmA sannatirnAma vIryavAn |
tasya vai sannateH putraH kR^ito nAma mahAbalaH || 1-20-42
shiShyo hiraNyanAbhasya kaushalasya mahAtmanaH |
chaturviMshatidhA tena saprAchyAH sAmasaMhitAH || 1-20-43
smR^itAste prAchyasAmAnaH kArtayo nAma sAmagAH |
kArtirugrAyudhaH so.atha vIraH pauravanandanaH || 1-20-44
babhUva yena vikramya pR^iShatasya pitAmahaH |
nIpo nAma mahatejAH pA~nchAlAdhipatirhataH || 1-20-45
ugrAyudhasya dAyAdaH kShemyo nAma mahAyashAH |
kShemyAtsuvIro nR^ipatiH suvIrAttu nR^ipa~njayaH || 1-20-46
nR^ipa~njayAdbahuratha ityete pauravAH smR^itAH |
sa chApyugrAyudhastAta durbuddhirabhavattadA || 1-20-47
pravR^iddhachakro balavAnnIpAntakaraNo mahAn |
sa darpapUrNo hatvA.a.ajau nIpAnanyAMshcha pArthivAn || 1-20-48
pitaryuparate mahyaM shrAvayAmAsa kilbiSham |
mAmamAtyaiH parivR^itaM shayAnaM dharaNItale || 1-20-49
ugrAyudhasya rAjendra dUto.abhyetya vacho.abravIt |
adya tvaM jananIM bhIShma gandhakAlIM yashasvinIm |
strIratnaM mama bhAryArthe prayachCha kurupu~Ngava || 1-20-50
evaM rAjyaM cha te sphItaM dhanAni cha na saMshayaH |
pradAsyAmi yathAkAmamahaM vai ratnabhAgbhuvi || 1-20 -51
mama prajvalitaM chakraM nishamyedaM sudurjayam |
shatravo vidravantyAjau darshanAdeva bhArata || 1-20-52
rAShTrasyechChasi chetsvasti prANAnAM vA kulasya vA |
shAsane mama tiShThasva na hi te shAntiranyathA || 1-20-53
adhaH prastArashayane shayAnastena choditaH |
dUtAntarhitametadvai vAkyamagnishikhopamam || 1-20-54
tato.ahaM tasya durbuddhervij~nAya matamachyuta |
Aj~nApayaM vai saMgrAme senAdhyakShAMshcha sarvashaH || 1-20-55
vicitravIryaM bAlaM cha madupAshrayameva cha |
dR^iShTvA krodhaparItAtmA yuddhAyaiva mano dadhe || 1-20-56
nigR^ihItastadAhaM taiH sachivairmantrakovidaiH |
R^itvidbhirvedakalpaishcha suhR^idbhishchArthadarshibhiH || 1-20-57
snigdhaishcha shAstravidbhishcha saMyugasya nivartane |
kAraNaM shrAvitashchAsmi yuktarUpaM tadAnagha || 1-20-58
mantriNa UchuH
pravR^ittachakraH pApo.asau tvaM chAshauchagataH prabho |
na chaiSha prathamaH kalpo yuddhaM nAma kadAchana || 1-20-59
te vayaM sAmapUrvaM vai dAnaM bhedaM tathaiva cha |
prayokShyAmastataH shuddho daivatAnyabhivAdya cha || 1-20-60
kR^itasvastyayano viprairhutvAgnInarchya cha dvijAn |
brAhmaNairabhyanuj~nAtaH prayAsyasi jayAya vai || 1-20-61
astrANi cha prayojyAni na praveshyashcha sa~NgaraH |
Ashauche vartamAne tu vR^iddhAnAmiti shAsanam || 1-20-62
sAmadAnAdibhiH pUrNamapi bhedena vA tataH |
tAM haniShyasi vikramya shambaraM maghavAniva || 1-20-63
prAj~nAnAM vachanaM kAle vR^iddhAnAM cha visheShataH |
shrotavyamiti tachChrutvA nivR^itto.asmi narAdhipa || 1-20-64
tatastaiH saMkramaH sarvaH prayuktaH shAstrakovidaiH |
tasminkAle kurushreShTha karma chArabdhamuttamam || 1-20-65
sa sAmAdibhirevAdAvupAyaiH prAj~nachintitaiH
anunIyamAno durbuddhiranunetuM na shakyate || 1-20-66
pravR^ittaM tasya tachchakramadharmaniratasya vai |
paradArAbhilASheNa sadyastAta nivartitam || 1-20-67
na tvahaM tasya jAne tannivR^ittaM chakramuttamam |
hataM svakarmaNA taM tu pUrvaM sadbhishcha ninditam|| 1-20-68
kR^itashauchaH sharI chApI rathI niShkramya vai purAt |
kR^itasvastyayano vipraiH prAyodhayamahaM ripum || 1-20-69
tataH saMsargamAgamya balenAstrabalena cha |
tryahamunmattavadyuddhaM devAsuramivAbhavat || 1-20-70
sa mayAstrapratApena nirdagdho raNamUrdhani |
papATAbhimukhaH shUrastyaktvA prANAnarindama || 1-20-71
etasminnantare tAta kAmpilye pR^iShato.abhyayAt |
hate nIpeshvare chaiva hate chogrAyudhe nR^ipe || 1-29-72
AhichChatraM svakaM rAjayaM pitryaM prApa mahAdyutiH |
drupadasya pitA rAjanmamaivAnumate tadA || 1-20-73
tato.arjunena tarasA nirjitya drupadaM raNe |
AhichChatraM sakAmpilyaM droNAyAthApavarjitam || 1-20-74
pratigR^ihya tato droNa ubhayaM jayatAM varaH |
kAmpilyaM drupadAyaiva prAyachChadviditaM tava || 1-20-75
eSha te drupadasyAdau brahmadattasya chaiva ha |
vaMshaH kArtsyena vai prokto nIpasyogrAyudhasya cha || 1-20-76
yudhiShThira uvAcha
kimarthaM brahmadattasya pUjanIyA shakuntikA |
andhaM chakAra gA~Ngeya jyeShThaM putraM purA vibho || 1-20-77
chiroShitA gR^ihe chApi kimarthaM chaiva yasya sA |
chakAra vipriyamidaM tasya rAj~no mahAtmanaH || 1-20-78
pUjanIyA chakArAsau kiM sakhyaM tena chaiva ha |
etanme saMshayaM Chindhi sarvamuktvA yathAtatham || 1-20-79
bhIShma uvAcha
shR^iNu sarvaM mahArAja yathAvR^ittamabhUtpurA |
brahmadattasya bhavane tannibodha yudhiShThira || 1-20-80
kAchichChakuntikA rAjanbrahmadattasya vai sakhI |
shitipakShA shoNashirAH shitipR^iShThA shitodarI || 1-20-81
sakhI sA brahmadattasya sudR^iDhaM baddhasauhR^idA |
tasyAH kulAyamabhavadgehe tasya narottama || 1-20-82
sA sadAhani nirgatya tasya rAj~no gR^ihottamAt |
chachArAmbhodhitIreShu palvaleShu sarassu cha || 1-20-83
nadIparvataku~njeShu vaneShUpavaneShu cha |
praphulleShu taDAgeShu kalhAreShu sugandhiShu || 1-20-84
kumudotpalaki~njalkasurabhIkR^itavAyuShu |
haMsasArasaGhuShTeShu kAraNDavaruteShu cha || 1-20-85
charitvA teShu sA rAjannishi kAmpilyamAgamat |
nR^ipaterbhavanaM prApya brahmadattasya dhImataH || 1-20-86
rAj~nA tena sadA rAjan kathAyogaM chakAra sA |
AshcharyANi cha dR^iShTAni yAni vR^ittAni kAnichit || 1-20-87
charitvA vividhAndeshAnkathayAmAsa sA nishi |
kadAchittasya nR^ipaterbrahmadattasya kaurava || 1-20-88
putro.abhUdrAjashArdUla sarvaseneti vishrutaH |
pUjanIyA.atha sA tasminprAsUtANDamathApi cha || 1-20-89
tasminnIDe purA hyekaM tatkila prAsphuTattadA |
sphuTito mAMsapiNDastu bAhupAdAsyasaMyutaH || 1-20-90
babhruvaktrashchakSurhIno babhUva pR^ithivIpate |
chakShuShmAnapyabhUtpashchAdIShatpakShotthitashcha ha || 1-20-91
atha sA pUjanIyA vai rAjaputrasvaputrayoH |
tulyasnehAtprItimatI divase divase.abhavat || 1-20-92
AjahAra sadA sAyaM cha~nchvAmR^itaphaladvayam |
amR^itAsvAdasadR^ishaM sarvasenatanUjayoH || 1-20-93
sa bAlo brahmadattasya pUjanIyAsutashcha ha |
te phale bhakShayitvA cha pR^ithukau prItamAnasau || 1-20-94
abhUtAM nityameveha khAdetAM tau cha te phale |
tasyAM gatAyAmatha cha pUjanyAM vai sadAhani || 1-20-95
shishunA chaTakenAtha dhAtrI taM tu shishuM nR^ipa |
tena prakrIDayAmAsa brahmadattAtmajaM sadA || 1-20-96
nIDAttamAkR^iShya tadA pUjanIyA kR^itA tataH |
krIDatA rAjaputreNa kadAchichchaTakaH sa tu || 1-20-97
nigR^ihItaH kandharAyAM shishunA dR^iDhamuShTinA |
durbha~NgamuShTinA rAjannasUnsadyastvajIjahat || 1-20-98
taM tu pa~nchatvamApannaM vyAttAsyaM bAlaghAtitam |
kathaMchinmochitaM dR^iShtvA nR^ipatirduHkhito.abhavat 1-20-99
dhAtrIM tasya jagarhe tAM tadA.ashruparamo nR^ipaH |
tasthau shokAnvito rAja~nChochaMstaM chaTakaM tadA || 1-20-100
pUjanIyApi tatkAle gR^ihItvA tu phaladvayam |
brahmadattasya bhavanamAjagAma vanecharI || 1-20-101
athApashyattamAgamya gR^ihe tasminnarAdhipa |
pa~nchabhUtaparityaktaM shochyaM taM svatanUdbhavam || 1-20-102
mumoha dR^iShTvA taM putraM punH saMj~nAamathAlabhat |
labdhasaMj~nA cha SA rAjanvilalApa tapasvinI || 1-20-103
pUjanIyovAcha |
na tu tvamAgatAM putra vAshantIM parisarpasi |
kurvaMshchATusahasrANi avyaktakalayA girA || 1-20-104
vyAditAsyaH kShudhArtashcha pItenAsyena putraka |
shoNena tAlunA putra kathamadya na sarpasi || 1-20-105
pakShAbhyAM tvAM pariShvajya nanu vAshAmi chApyaham |
chichIkUchIti vAshantaM tvAmadya na shR^iNomi kim || 1-20-106
manoratho yastu mama pashyeyaM putrakaM kadA |
vyAttAsyaM vAri yAchantaM sphuratpakShaM mamAgrataH || 1-20-107
sa me manoratho bhagnastvayi pa~nchatvamAgate |
vilapyaivaM bahuvidhaM rAjAnamatha sAbravIt || 1-20-108
nanu mUrdhAbhiShiktastvaM dharmaM vetsi sanAtanam |
adya kasmAnmama sutaM dhAtryA ghAtitavAnasi || 1-20-109
tava putreNa chAkR^iShya kShatriyAdhama shaMsa me |
na cha nUnaM shrutA te.abhUdiyadiyamA~NgIrasI shrutiH || 1-20-110
sharaNAgataH kShudhArtashcha shatrubhishchAbhyupadrutaH
chiroShitashcha svagR^ihe pAtavyaH sarvadA bhavet || 1-20-111**
apAlayannaro yAti kuMbhIpAkamasaMshayam |
kathamasya havirdevA gR^ihNanti pitaraH svadhAm || 1-20-112
evamuktvA mahArAja dashadharmagatA satI |
shokArtA tasya bAlasya chakShuShI nirbibheda sA || 1-20113
karAbhyAM rAjaputrasya tatastachchakShurasphuTat |
kR^itvA chAndhaM nR^ipasutamutpapAta tato.ambaram || 1-20-114
atha rAjA sutaM dR^IShTvA pUjanIyAmuvAcha ha |
vishokA bhava kalyANi kR^itaM te bhIru shobhanam || 1-20-115
gatashokA nivartasva ajaryaM sakhyamastu te |
pureva vasa bhadraM te nivartasva ramasva cha || 1-20-116
putrapIDodbhavashchApi na kopaH paramastvayi |
mamAsti sakhi bhadraM te kartavyaM cha kR^itaM tvayA || 1-20-117
pUjanIyovAcha
Atmaupamyena jAnAmi putrasnehaM tavApyaham |
na chAhaM vastumichChAmi tava putramachakShuSham |
kR^itvA vai rAjashArdUla tvadgR^ihe kR^itakilbiShA || 1-20-118
gAthAshchApyushano gItA imAH shR^iNu mayeritAH |
kumitraM cha kudeshaM cha kurAjAnaM kusauhR^idam |
kuputraM cha kubhAryAM cha dUrataH parivarjayet || 1-20-119
kumitre sauhR^idaM nAsti kubhAryAyAM kuto ratiH |
kutaH piNDaH kuputre vai nAsti satyaM kurAjani || 1-20-120
kusauhR^ide kva vishvAsaH kudeshe na tu jIvyate |
kurAjani bhayaM nityaM kuputre sarvato.asukham || 1-20-121
apakAriNi visraMbhaM yaH karoti narAdhamaH |
anAtho durbalo yadvanna chiraM sa tu jIvati || 1-20-122
na vishvasedavishvaste vishvaste nAtivishvaset |
vishvAsAdbhayamutpannaM mUlAnyapi nikR^intati || 1-20-123
rAjaseviSu vishvAsaM garbhasaMkariteShu cha |
yaH karoti naro mUDho na chiraM sa tu jIvati || 1-20-124
apyunnatiM prApya nR^IpAtprAvAraH kITako yathA |
sa vinashyatyasaMdehamAhaivamushanA nR^ipa || 1-20-125
api mArdavabhAvena gAtraM saMlIya buddhimAn |
ariM nAshayate nityaM yathA vallirmahAdrumam || 1-20-126
mR^idurArdraH kR^isho bhUtvA shanaiH saMlIyate ripuH |
valmIka iva vR^ikShasya pashchAnmUlAni kR^intati || 1-20-127
adrohasamayaM kR^itvA munInAmagrato hariH |
jaghAna namuchiM pashchAdapAM phenena pArthiva || 1-20-128
suptaM mattaM pramattaM va ghAtayanti ripuM narAH |
viSheNa vhninA vA.api shastreNApyatha mAyayA || 1-20-129
na cha sheShaM prakurvanti punarvairabhayAnnarAH |
ghAtayanti samUlaM hi shrutvemAmupamAM nR^ipa || 1-20-130
shatrusheShamR^iNAchCheShaM sheShamagneshcha bhUmipa |
punarvardheta sambhUya tasmAchCheShaM na sheShayet || 1-20-131
hasate jalpate vairI ekapAtre bhunakti cha |
ekAsanaM chArohati smarate tachcha kilbiSham || 1-20-132
kR^itvA sambandhakaM chApi vishvasechChatruNA na hi |
pulomAnaM jaghAnAjau jAmAtA sa~nshatakratuH || 1-20-133
nidhAya manasA vairaM priyaM vaktIha yo naraH |
upasarpenna taM prAj~naH kura~Nga iva lubdhakam || 1-20-134
na chAsanne nivastavyaM savaire vardhite ripau |
pAtayettaM samUlaM hi nadIraya iva drumam || 1-20-135
amitrAdunnatiM prApya nonnato.asmIti vishvaset |
tasmAtprApyonnatiM nashyetprAvAra iva kITakaH || 1-20-136
ityetA hyushanogItA gAthA dhAryA vipashchitA |
kurvatA chAtmarakShAM vai nareNa pR^ithivIpate || 1-20-137
mayA sakilbiShaM tubhyaM prayuktamatidAruNam |
putramandhaM prakurvantyA tasmAnno vishvase tvayi || 1-20-138
evamuktvA pradudrAva tadA.a.akAshaM pata~NginI |
ityetatte mayAkhyAtaM purAbhUtamidaM nR^ipa || 1-20-139
brahmadattasya rAjendra yadvR^ittaM pUjanIyayA |
shrAddhaM cha pR^ichChase yanmAM yudhiShThira mahAmate || 1-20-140
ataste vartayiShye.ahamitihAsaM purAtanam |
gItaM sanatkumAreNa mArkaNDeyAya pR^ichChate || 1-20-141
shrAddhasya phalamuddishya niyataM sukR^itasya cha |
tannibodha mahArAja saptajAtiShu bhArata || 1-20-142
sagAlavasya charitaM kaNDarIkasya chaiva hi |
brahmadattatR^itIyAnAM yoginAM brahmachAriNAm || 1-20-143
iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe harivaMshaparvaNi
pUjanIyopAkhyAne chaTakAkhyaM nAma viMsho.adhyAyaH
| Previous | | English M.M.Dutt | | Tamil Translation | | Next |