அத² த்ரிசத்வாரிம்ஷோ²(அ)த்⁴யாய꞉
ஜராஸந்த⁴பராப⁴வ꞉
வைஷ²ம்பாயன உவாச
தௌ நகா³தா³ப்லுதௌ த்³ருஷ்ட்வா வஸுதே³வஸுதாவ்பௌ⁴ |
க்ஷுப்³த⁴ம் நரவரானீகம் ஸர்வம் ஸம்மூட⁴வாஹனம் ||2-43-1
பா³ஹுப்ரஹரனௌ தௌ து சேரதுஸ்தத்ர யாத³வௌ |
மகராவிவ ஸம்ரப்³தௌ⁴ ஸமுத்³ரக்ஷோப⁴ணாவுபௌ⁴ ||2-43-2
தாப்⁴யாம் ம்ருதே⁴ ப்ரவிஷ்டாப்⁴யாம் யாத³வாப்⁴யாம் மதிஸ்த்வபூ⁴த் |
ஆயுதா⁴னாம் புராணாநாமாதா³னக்ருதலக்ஷணா ||2-43-3
ததோ(அ)ம்ப³ரதலாத்³பூ⁴ய꞉ பதந்தி ஸ்ம மஹாத்மனோ꞉ |
மத்⁴யே ராஜஸஹஸ்ரஸ்ய ஸமரம் ப்ரதிகாங்க்ஷிணோ꞉ ||2-43-4
யானி வை மாது²ரே யுத்³தே⁴ ப்ராப்தான்யாஹவஷோ²பி⁴னோ꞉ |
தான்யம்ப³ராத்பதந்தி ஸ்ம தி³வ்யான்யாஹவஸம்ப்லவே ||2-43-5
லேலிஹானானி தி³வ்யானி தீ³ப்தாக்³நிஸத்³ருஷா²னி வை |
நிக்ஷிப்ய யானி தத்ரைவ தானி ப்ராப்தௌ ஸ்ம யாத³வௌ ||2-43-6
க்ரவ்யாதை³ரனுயாதானி மூர்திமந்தி ப்³ருஹந்தி ச |
த்ருஷிதான்யாஹவே போ⁴க்தும் ந்ருபமாம்ஸானி ஸர்வஷ²꞉ ||2-43-7
தி³வ்யஸ்ரக்³தா³மதா⁴ரீணி த்ராஸயந்தி ச கே²சரான் |
ப்ரப⁴யா பா⁴ஸமானானி த³ம்ஷி²தானி தி³ஷோ² த³ஷ² ||2-43-8
ஹலம் ஸாம்வர்தகம் நாம ஸௌனந்த³ம் முஸலம் ததா² |
சக்ரம் ஸுத³ர்ஷ²னம் நாம க³தா³ம் கௌமோத³கீம் ததா² ||2-43-9
சத்வார்யேதானி தேஜாம்ஸி விஷ்ணுப்ரஹரணானி வை |
தாப்⁴யாம் ஸமவதீர்ணானி யாத³வாப்⁴யாம் மஹாம்ருதே⁴ ||2-43-10
ஜக்³ராஹ ப்ரத²மம் ராமோ லலாமப்ரதிமம் ரணே |
ஸர்பந்தமிவ ஸர்பேந்த்³ரம் தி³வ்யமாலாகுலம் ஹலம் ||2-43-11
ஸவ்யேன ஸாத்வதாம் ஷ்²ரேஷ்டோ² ஜக்³ராஹ முஸலோத்தமம் |
ஸௌனந்த³ம் நாம ப³லவாந்நிரானந்த³கரம் த்³விஷாம் ||2-43-12
த³ர்ஷ²னீயம் ச லோகேஷு சக்ரமாதி³த்யவர்சஸம் |
நாம்னா ஸுத³ர்ஷ²னம் நாம ப்ரீதோ ஜக்³ராஹ கேஷ²வ꞉ ||2-43-13
த³ர்ஷ²னீயம் ச லோகேஷு த⁴னுர்ஜலத³நி꞉ஸ்வனம் |
நாம்னா ஷா²ர்ங்க³மிதி க்²யாதம் ப்ரீதோ ஜக்³ராஹ வீர்யவான் ||2-43-14
தே³வைர்னிக³தி³தார்த²ஸ்ய க³தா³ தஸ்யாபரே கரே |
நிஷக்தா குமுதா³க்ஷஸ்ய நாம்னா கௌமோத³கீதி ஸா ||2-43-15
தௌ ஸப்ரஹரணௌ வீரௌ ஸாக்ஷாத்³விஷ்ணுதனூபமௌ |
ஸமரே ராமகோ³விந்தௌ³ ரிபூம்ஸ்தான்ப்ரத்யயுத்³த்⁴யதாம் ||2-43-16
ஆயுத⁴ப்ரக்³ரஹௌ வீரௌ தாவன்யோன்யமயாவுபௌ⁴ |
பூர்வஜானுஜஸஞ்ஜ்ஞௌ து ராமகோ³விந்த³லக்ஷனௌ ||2-43-17
ஸமரே(அ)ப்ரதிரூபௌ தௌ விஷ்ணுரேகோ த்³விதா⁴ க்ருத꞉ |
த்³விஷத்ஸு ப்ரதிகுர்வாணௌ பராக்ராந்தௌ யதே²ஷ்²வரௌ ||2-43-18
ஹலமுத்³யம்ய ராமஸ்து ஸர்பேந்த்³ரமிவ கோபனம் |
சசார ஸமரே வீரோ த்³விஷதாமந்தகோபம꞉ ||2-43-19
விகர்ஷன்ரத²வ்ருந்தா³னி க்ஷத்ரியாணாம் மஹாத்மனாம்
சகார ரோஷம் ஸப²லம் நாகே³ஷு ச ஹயேஷு ச ||2-43-20
குஞ்ஜராம்ˮல்லாங்க³லோத்க்ஷிப்தான்முஸலாக்ஷேபதாதி³தான் |
ரமோ(அ)பி⁴ராம꞉ ஸமரே நிர்மமந்த² யதா²சலான் ||2-43-21
தே வத்⁴யமானா ராமேண ஸமரே க்ஷத்ரியர்ஷபா⁴꞉ |
ஜராஸந்தா⁴ந்திகம் பீ⁴தா விரதா²꞉ ப்ரதிஜக்³மிரே ||2-43-22
தானுவாச ஜராஸந்த⁴꞉ க்ஷத்ரத⁴ர்மே வ்யவஸ்தி²த꞉ |
தி⁴கே³தாம் க்ஷத்ரவ்ருத்திம் வ꞉ ஸமரே காதராத்மனாம் ||2-43-23
பராக்ராந்தஸ்ய ஸமரே விரத²ஸ்ய பலாயத꞉ |
ப்⁴ரூணஹத்யாமிவாஸஹ்யாம் ப்ரவத³ந்தி மனீஷிண꞉ ||2-43-24
பத்தினோ பு⁴வி சைகஸ்ய கோ³பஸ்யால்பப³லீயஸ꞉ |
பீ⁴தா꞉ கிம் விநிவர்தத்⁴வம் தி⁴கே³தாம் க்ஷத்ரவ்ருத்திதாம் ||2-43-25
க்ஷிப்ரம் ஸமபி⁴வர்தந்தாம் மம வாக்யேன நோதி³தா꞉ |
யாவதே³தௌ ரணே கோ³பௌ ப்ரேஷயாமி யமக்ஷ்யம் ||2-43-26
ததஸ்தே க்ஷத்ரியா꞉ ஸர்வே ஜராஸந்தே⁴ன நோதி³தா꞉ |
க்ஷிபந்த꞉ ஷ²ரஜாலானி ஹ்ருஷ்டா யோத்³து⁴முபஸ்தி²தா꞉ ||2-43-27
தே ஹயை꞉ காஞ்சனாபீடை³ ரதை²ஷ்²சேந்து³ஸமப்ரபை⁴꞉ |
நாகை³ஷ்²சாம்போ⁴த³ஸங்காஷை²ர்மஹாமாத்ரப்ரஙோதி³தை꞉ ||2-43-28
ஸதனுத்ராணநிஸ்த்ரிம்ஷா²꞉ ஸாயுதா⁴ப⁴ரணாம்ப³ரா꞉ |
ஸ்வாரோபிதத⁴னுஷ்மந்த꞉ ஸதூணீரா꞉ ஸஸாயகா꞉ ||2-43-29
ஸச்ச²த்ரோத்ஸேதி⁴ன꞉ ஸர்வே சாருசாமரவீஜிதா꞉ |
ரணாவனிக³தா ரேஜு꞉ ஸ்யந்த³னஸ்தா² மஹீக்ஷித꞉ ||2-43-30
தௌ யுத்³த⁴ரங்கா³பதிதௌ விதா⁴வந்தௌ மஹாபு⁴ஜௌ |
வஸுதே³வஸுதௌ வீரௌ யுயுத்ஸூ ப்ரத்யத்³ருஷ்²யதாம் ||2-43-31
தத்³யுத்³த⁴மப⁴வத்தத்ர தயோஸ்தேஷாம் து ஸம்யுகே³ |
ஸாயகோத்ஸர்க³ப³ஹுலம் க³தா³நிர்கா⁴ததா³ருணம் ||2-43-32
தத꞉ ஷ²ரஸஹஸ்ராணி ப்ரதீச்ச²ந்தௌ ரணேஷிணௌ |
தஸ்த²துர்யோத⁴முக்²யௌ தாவபி⁴வ்ருஷ்டௌ யதா²சலௌ ||2-43-33
க³தா³பி³ஷ்²சைவ கு³ர்வீபி⁴꞉ க்ஷேபணீயைஷ்²ச முத்³க³ரை꞉ |
அர்த்³யமானௌ மஹேஷ்வாஸௌ யாத³வௌ ந சகம்பது꞉ ||2 43-34
தத꞉ க்ருஷ்ணோ(அ)ம்பு³தா³கார꞉ ஷ²ங்க²சக்ரக³தா³த⁴ர꞉ |
வ்யவர்த⁴த மஹாதேஜா வாதயுக்த இவானல꞉ ||2-43-35
ஸ சக்ரேணார்கதுல்யேன தீ³ப்யமானேன தேஜஸா |
சிச்சே²த³ ஸமரே வீரோ ந்ருக³ஜாஷ்²வமஹாரதா²ன் ||2-43-36
க³தா³னிபாதவிஹதா லாங்க³லேன ச கர்ஷிதா꞉ |
ந ஷே²குஸ்தே ரணே ஸ்தா²தும் பார்தி²வா நஷ்டசேதஸ꞉ ||2-43-37
சகக்ஷுரனிக்ருத்தானி விசித்ராணி மஹீக்ஷிதாம் |
ரத²யூதா²னி ப⁴க்³னானி ந ஷே²குஷ்²சலிதும் ரணே ||2-43-38
முஸலாக்ஷேபப⁴க்³நாஷ்²ச குஞ்ஜரா꞉ ஷஷ்டிஹாயனா꞉ |
க⁴னா இவ க⁴னாபாயே ப⁴க்³னத³ந்தா விசுக்ருஷு²꞉ ||2-43-39
சக்ரானலஜ்வாலஹதா꞉ ஸாதி³ன꞉ ஸபதா³தய꞉ |
பேது꞉ பராஸவஸ்தத்ர யதா² வஜ்ரஹதாஸ்ததா² ||2-43-40
சக்ரலாங்க³லநிர்த³க்³த⁴ம் தத்ஸைன்யம் வித³லீக்ருதம் |
யுகா³ந்தோபஹதப்ரக்²யம் ஸர்வம் பதிதமாப³பௌ⁴ ||2-43-41
ஆக்ரீட³பூ⁴மிம் தி³வ்யாநாமாயுதா⁴னாம் வபுஷ்மதாம் |
வைஷ்ணவானாம் ந்ருபாஸ்தே து த்³ரஷ்டூமப்யப³லீயஸ꞉ ||2-43-42
கேசித்³ரதா²꞉ ஸம்ம்ருதி³தா꞉ கேசின்னிஹதபார்தி²வா꞉ |
ப⁴க்³னைகசக்ராஸ்த்வபரே விகீர்ணா த⁴ரணீதலே ||2-43-43
தஸ்மின்விஷ²ஸனே கோ⁴ரே சக்ரலாங்க³லஸம்ப்லவே |
தா³ருணானி ப்ரவ்ருத்தானி ரக்ஷாம்ஸ்யௌத்பாதிகானி ச ||2-43-44
ஆர்தானாம் கூஜமானானாம் பாடிதானாம் ச வேணூவத் |
அந்தோ ந ஷ²க்யதே(அ)ன்வேஷ்டும் ந்ற்நாக³ரத²வாஜினாம் ||2-43-45
ஸா பாதிதனரேந்த்³ராணாம் ருதி⁴ரார்த்³ரா ரணக்ஷிதி꞉ |
யோஷேவ சந்த³னார்த்³ராங்கீ³ பை⁴ரவா ப்ரதிபா⁴தி வை ||2-43-46
நரகேஷா²ஸ்தி²மஜ்ஜாந்த்ரை꞉ ஷா²திதானாம் ச த³ந்தினாம் |
ருதி⁴ரௌக⁴ப்லவஸ்தத்ர சாத³யாமாஸ மேதி³னீம் ||2-43-47
தஸ்மின்மஹாபீ⁴ஷணகே நரவாஹனஸங்க்ஷயே |
ஷி²வாநாமஷி²வை꞉ ஷ²ப்³தை³ர்நாதி³தே கோ⁴ரத³ர்ஷ²னே ||2-43-48
ஆர்தஸ்தனிதஸம்நாதே³ ருதி⁴ராம்பு³ஹ்ரதா³குலே |
அந்தகாக்ரீட³ஸத்³ருஷே² நாக³தே³ஹை꞉ ஸமாவ்ருதே ||2-43-49
அபாஸ்தைர்பா³ஹுபி⁴ர்யோதை⁴ஸ்துரகை³ஷ²ச விதா³ரிதை꞉ |
கங்கைஷ்²ச ப³லக்³ருத்⁴ரைஷ்²ச நாதி³தை꞉ ப்ரதிநாதி³தே ||2-43-50
நிபாதே ப்ருதி²வீஷா²னாம் ம்ருத்யுஸாதா⁴ரணே ரணே |
க்ருஷ்ண꞉ ஷ²த்ருவத⁴ம் கர்தும் சசாராந்தகத³ர்ஷ²ன꞉ ||2-43-51
யுகா³ந்தார்கப்ரப⁴ம் சக்ரம் காலீம் சைவாயஸீம் க³தா³ம் |
க்³ருஹ்ய ஸைன்யாவனிக³தோ ப³பா⁴ஷே கேஷ²வோ ந்ருபான் ||2-43-52
கிம் ந யுத்³த்⁴யத வை ஷூ²ரா ஹஸ்த்யஷ்²வரத²ஸம்யுதா꞉ |
கிமித³ம் க³ம்யதே ஷூ²ரா꞉ க்ருதாஸ்த்ரா த்³ருட³ஹ்நிஷ்²சயா꞉ |
அஹம் ஸபூர்வஜ꞉ ஸங்க்²யே பதா³தி꞉ ப்ரமுகே² ஸ்தி²ர꞉ || 2-43-53
அத்³ருஷ்டதோ³ஷேண ரணே ப⁴வந்தோ யேன பாலிதா꞉ |
ஸ இதா³னீம் ஜராஸந்த⁴꞉ கிமர்த²ம் நாபி⁴வர்ததே ||2-43-54
ஏவமுக்தே து ந்ருபதிர்த³ரதோ³ நாம வீர்யவான் |
ராமம் ஹலாக்³ரோக்³ரபு⁴ஜம் ப்ரத்யயாத்ஸைன்யமத்⁴யக³ம் ||2-43-55
ப³பா⁴ஷே ஸ து தாம்ராக்ஷமுக்ஷாணமிவ ஸேவனீ |
ஏஹ்யேஹி ராம யுத்³த்⁴யஸ்வ மயா ஸார்த⁴மரிந்த³ம ||2-43-56
தத்³யுத்³த⁴மப⁴வத்தாப்⁴யாம் ராமஸ்ய த³ரத³ஸ்ய ச |
ம்ருதே⁴ லோகவரிஷ்டா²ப்⁴யாம் குஞ்ஜராப்⁴யாமிவௌஜஸா ||2-43-57
யோஜயித்வா தத꞉ ஸ்கந்தே⁴ ராமோ த³ரத³மாஹவே |
ஹலேன ப³லினாம் ஷே²ஷ்டோ² முஸலேனாவபோத²யத் ||2-43-58
ஸ்வகாயக³தமூர்தா⁴ வை முஸலேனாவபோதி²த꞉ |
பபாத த³ரதோ³ பூ⁴மௌ தா³ரிதார்த⁴ இவாசல꞉ ||2-43-59
ராமேண நிஹதே தஸ்மிந்த³ரதே³ ராஜஸத்தமே |
ஜராஅந்த⁴ஸ்ய ராஜ்ஞஸ்து ராமேணாஸீத்ஸமாக³ம꞉ ||2-43-60
மஹேந்த்³ரஸ்யேவ வ்ருத்ரேண தா³ருணோ லோமஹர்ஷண꞉ |
க³தே³ க்³ருஹீத்வா விக்ராந்தாவன்யோன்யமபி⁴தா⁴வத꞉ ||2-43-61
கம்பயந்தௌ பு⁴வம் வீரௌ தாவுத்³யதமஹாக³தௌ³ |
த³த்³ருஷா²தே மஹாத்மானௌ கி³ரீ ஸஷி²க²ராவிவ ||2-43-62
வ்யுபாரமந்த யுத்³தா⁴னி ப்ரேக்ஷ்ய தௌ புருஷர்ஷபௌ⁴ |
ஸம்ரப்³தா⁴விவ தா⁴வந்தௌ க³தா³யுத்³தே⁴ஷு விஷ்²ருதௌ ||2-43-63
தாவுபௌ⁴ பரமாசார்யௌ லோகே க்²யாதௌ மஹாப³லௌ |
மத்தாவிவ மஹாநாகா³வன்யோன்யம் ஸமதா⁴வதாம் ||2-43-64
ததோ தே³வா꞉ ஸக³ந்த⁴ர்வா꞉ ஸித்³தா⁴ஷ்²ச பரமர்ஷ்ய꞉ |
யக்ஷா꞉ ஸாப்ஸரஸஷ்²சைவ ஸமாஜக்³மு꞉ ஸஹஸ்ரஷ²꞉ ||2-43-65
தத்³தே³வயக்ஷக³ந்த⁴ர்வமஹர்ஷிபி⁴ரலங்க்ருதம் |
ஷு²ஷு²பே⁴(அ)ப்⁴யதி⁴கம் ராஜன்னபோ⁴ ஜ்யோதிர்க³ணைரிவ ||2-43-66
அபி⁴து³த்³ராவ ராமம் து ஜராஸந்தோ⁴ நராதி⁴ப꞉ |
ஸவ்யம் மண்ட³லமாஷ்²ரித்ய ப³லதே³வஸ்து த³க்ஷிணம் ||2-43-67
தாவன்யோன்யம் ப்ரஜஹ்ராதே க³தா³யுத்³த⁴விஷா²ரதௌ³ |
த³ந்தாப்⁴யாமிவ மாதங்கௌ³ நாத³யந்தௌ தி³ஷோ² த³ஷ² ||2-43-68
க³தா³னிபாதோ ராமஸ்ய ஷு²ஷ்²ருவே(அ)ஷ²னிநி꞉ஸ்வன꞉ |
ஜராஸந்த⁴ஸ்ய ச ரணே பர்வதஸ்யேவ தீ³ர்யத꞉ ||2-43-69
ந ஸ்ம கம்பயதே ராமம் Jஅராஸந்த⁴கரச்யுதா |
க³தா³ க³தா³ப்⁴ருதாம் ஷ்²ரேஷ்ட²ம் விந்த்⁴யம் கி³ரிமிவானில꞉ ||2-43-70
ராமஸ்ய து க³தா³வேக³ம் ராஜா ஸ மக³தே⁴ஷ்²வர꞉ |
ஸேஹே தை⁴ர்யேண மஹதா ஷி²க்ஷயா ச வ்யபோத²யத் ||2-43-71
ததோ(அ)ந்தரிக்ஷே வாகா³ஸீத்ஸுஸ்வரா லோகஸாக்ஷிணீ |
ந த்வயா ராம வத்⁴யோ(அ)யமலம் கே²தே³ன மானத³ ||2-43-72
விஹிதோ(அ)ஸ்ய மயா ம்ருத்யுஸ்தஸ்மாத்ஸாது⁴ வ்யுபாரம |
அசிரேணைவ காலேன ப்ராணாம்ஸ்த்யக்ஷ்²யதி மாக³த⁴꞉ ||2-43-73
ஜராஸந்த⁴ஸ்து தச்ச்²ருத்வா விமனா꞉ ஸமபத்³யத |
ந ப்ராஹரத்ததஸ்தஸ்மை புனரேவ ஹலாயுத⁴꞉ |
தௌ வ்யுபாரமதாம் யுத்³தா⁴த்³வ்ருஷ்ணயஸ்தே ச பார்தி²வா꞉ ||2-43-74
தீ³ர்க⁴காலே மஹாராஜ நிஜக்⁴னுரிதரேதரம் |
பராஜிதே த்வபக்ராந்தே ஜராஸந்தே⁴ மஹீபதௌ |
விவிக்தமப⁴வத்ஸைன்யம் பராவ்ருத்தமஹாரத²ம் ||2-43-75
தே ந்ருபாஷ்²சோதி³தைர்நாகை³꞉ ஸ்யந்த³னைஸ்துரகை³ஸ்ததா²
து³த்³ருவுர்பீ⁴தமனஸோ வ்யாக்⁴ராக்⁴ராத ம்ருகா³ இவ ||2-43-76
தன்னரேந்த்³ரை꞉ பரித்யக்தம் ப⁴க்³னத³ர்பைர்மஹாரதை²꞉ |
கோ⁴ரம் க்ரவ்யாத³ப³ஹுலம் ரௌத்³ரமாயோத⁴னம் ப³பௌ⁴ ||2-43-77
த்³ரவத்ஸு ரத²முக்²யேஷு சேதி³ராஜோ மஹாத்³யுதி꞉ |
ஸ்ம்ருத்வா யாத³வஸம்ப³ந்த⁴ம் க்ருஷ்ணமேவான்வவர்தத ||2-43-78
வ்ருத꞉ காரூஷஸைன்யேன சேதி³ஸைன்யேன சானக⁴ |
ஸம்ப³ந்த⁴காமோ கோ³விந்த³மித³மாஹ ஸ சேதி³ராட் ||2-43-79
அஹம் பித்ருஷ்வஸுர்ப⁴ர்தா தவ யாத³வநந்த³ன |
ஸப³லஸ்த்வாமுபாவ்ருத்தஸ்த்வம் ஹி மே த³யித꞉ ப்ரபோ⁴ ||2-43-80
உக்தஷ்²சைஷ மயா ராஜா ஜராஸந்தோ⁴(அ)ல்பசேதன꞉ |
க்ருஷ்ணாத்³விரம து³ர்பு³த்³தே⁴ விக்³ரஹாத்³ரணகர்மணி ||2-43-81
ததே³ஷோ(அ)த்³ய மயா த்யக்தோ மம வாக்யஸ்ய தூ³ஷக꞉ |
ப⁴க்³னோ யுத்³தே⁴ ஜராஸந்த⁴ஸ்த்வயா த்³ரவதி ஸானுக³꞉ ||2-43-82
நிர்வைரோ நைஷ ஸம்யாதி ஸ்வபுரம் ப்ருதி²வீபதி꞉ |
த்வய்யேவ பூ⁴யோ(அ)ப்யபரம் த³ர்ஷ²யிஷ்யதி கில்பி³ஷம் ||2-43-83
ததி³மாம் ஸந்த்யஜாஷு² த்வம் மஹீம் ஹதனராகுலாம் |
க்ரவ்யாத³க³ணஸங்கீர்ணாம் ஸேவிதவ்யாமமானுஷை꞉ ||2-43-84
கரவீரபுரம் க்ருஷ்ண க³ச்சா²ம꞉ ஸப³லானுகா³꞉ |
ஷ்²ருகா³லம் வாஸுதே³வம் வை த்³ரக்ஷ்யாமஸ்தத்ர பார்தி²வம் ||2-43-85
இமௌ ரத²வரோத³க்³ரௌ யவயோ꞉ காரிதௌ மயா |
யோஜிதௌ ஷீ²க்⁴ரதுரகை³꞉ ஸ்வங்க³சக்ராக்ஷகூப³ரௌ ||2-43-86
ஷீ²க்⁴ரமாருஹ ப⁴த்³ரம் தே ப³லதே³வஸஹாயவான் |
த்வராம꞉ கரவீரஸ்த²ம் த்³ரஷ்டும் தம் வஸுதா⁴தி⁴பம் ||2-43-87
வைஷ²ம்பாயன உவாச
பித்ருஷ்வஸுபதேர்வாக்யம் ஷ்²ருத்வா சேதி³பதேஸ்ததா³ |
வாக்யம் ஹ்ருஷ்டமனா꞉ க்ருஷ்ணோ ஜகா³த³ ஜக³தோ கு³ரு꞉ ||2-43-88
அஹோ யுத்³தா⁴பி⁴ஸந்தப்தௌ தே³ஷ²காலோசிதௌ த்வயா |
பா³ந்த⁴வப்ரதிரூபேண ஸம்ஸிக்தௌ வசனாம்பு³னா ||2-43-89
தே³ஷ²காலவிஷி²ஷ்டஸ்ய ஹிதஸ்ய மது⁴ரஸ்ய ச |
வாக்யஸ்ய து³ர்லபா⁴ லோகே வக்தாரஷ்²சேதி³ஸத்தம ||2-43-90
சேதி³நாத² ஸநாதௌ² ஸ்வ꞉ ஸம்வ்ருத்தௌ தவ த³ர்ஷ²னாத் |
நாவயோ꞉ கிஞ்சித³ப்ராப்யம் யயோஸ்த்வம் ப³ந்து⁴ரீத்³ருஷ²꞉ ||2-43-91
ஜராஸந்த⁴ஸ்ய நித⁴னம் யே சான்யே தத்ஸமா ந்ருபா꞉ |
பர்யாப்தௌ த்வத்ஸநாதௌ² ஸ்வ꞉ கர்தும் சேதி³குலோத்³வஹ ||2-43-92
யதூ³னாம் ப்ரத²மோ ப³ந்து⁴ஸ்த்வம் ஹி ஸர்வமஹீக்ஷிதாம் |
அத꞉ப்ரப்⁴ருதி ஸங்க்³ராமாந்த்³ரக்ஷ்யஸே சேதி³ஸத்தம ||2-43-93
சாக்ரம் மௌஸலமித்யேவம் ஸங்க்³ராமம் ரணவ்ருத்தய꞉ |
கத²யிஷ்யந்தி லோகே(அ)ஸ்மின்யே த⁴ரிஷ்யந்தி பார்தி²வா꞉ ||2-43-94
ராஜ்ஞாம் பராஜயம் யுத்³தே⁴ கோ³மந்தே(அ)சலஸத்தமே |
ஷ்²ரவணாத்³தா⁴ரணாத்³வாபி ஸ்வர்க³லோகம் வ்ரஜந்தி ஹி ||2-43-95
தத்³க³ச்சா²ம மஹாராஜ கரவீரம் புரோத்தமம் |
த்வயோத்³தி³ஷ்டேன மார்கே³ண சேதி³ராஜ ஷி²வாய வை ||2-43-96
தே ஸ்யந்த³னக³தா꞉ ஸர்வே பவனோத்பாதிபி⁴ர்ஹயை꞉ |
பே⁴ஜிரே தீ³ர்க⁴மத்⁴வானம் மூர்திமந்த இவாக்³னய꞉ ||2-43-97
தே த்ரிராத்ரோஷிதா꞉ ப்ராப்தா꞉ கரவீரம் புரோத்தமம் |
ஷி²வாய ச ஷி²வே தே³ஷே² நிவிஷ்டாஸ்த்ரித³ஷோ²பமா꞉ ||2-43-98
இதி ஷ்²ரீமஹாபா⁴ரதே கி²லேஷு ஹரிவம்ஷே² விஷ்ணுபர்வணி
கரவீரபுராபி⁴க³மனே த்ரிசத்வாரிம்ஷோ²(அ)த்⁴யாய꞉
Converted to Tamil Script using Aksharamukha : Script Converter: http://aksharamukha.appspot.com/converter
Source: http://mahabharata-resources.org/harivamsa/vishnuparva/hv_2_43_mpr.html
##Harivamsha Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva
Chapter 43 - Jarasandha Defeated
itranslated by K S Ramachandran, ramachandran_ksr@yahoo.ca,
August 20, 2008
Remarks : (1) verses 13 - 72 are missing in Chitrashala text
provided. These have been supplied here from Gita
Press edition
(2) verses 7 to 27 here are 99% same as verses 58 to 77
of Chapter 2-35; as also several other passages.##
Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
---------------------------------------------------------------
atha trichatvAriMsho.adhyAyaH
jarAsaMdhaparAbhavaH
vaishampAyana uvAcha
tau nagAdAplutau dR^iShTvA vasudevasutAvbhau |
kShubdhaM naravarAnIkaM sarvaM saMmUDhavAhanam ||2-43-1
bAhupraharanau tau tu cheratustatra yAdavau |
makarAviva saMrabdhau samudrakShobhaNAvubhau ||2-43-2
tAbhyAM mR^idhe praviShTAbhyAM yAdavAbhyAM matistvabhUt |
AyudhAnAM purANAnAmAdAnakR^italakShaNA ||2-43-3
tato.ambaratalAdbhUyaH patanti sma mahAtmanoH |
madhye rAjasahasrasya samaraM pratikA~NkShiNoH ||2-43-4
yAni vai mAthure yuddhe prAptAnyAhavashobhinoH |
tAnyambarAtpatanti sma divyAnyAhavasaMplave ||2-43-5
lelihAnAni divyAni dIptAgnisadR^ishAni vai |
nikShipya yAni tatraiva tAni prAptau sma yAdavau ||2-43-6
kravyAdairanuyAtAni mUrtimanti bR^ihanti cha |
tR^iShitAnyAhave bhoktuM nR^ipamAMsAni sarvashaH ||2-43-7
divyasragdAmadhArINi trAsayanti cha khecharAn |
prabhayA bhAsamAnAni daMshitAni disho dasha ||2-43-8
halaM sAMvartakaM nAma saunandaM musalaM tathA |
chakram sudarshanaM nAma gadAM kaumodakIM tathA ||2-43-9
chatvAryetAni tejAMsi viShNupraharaNAni vai |
tAbhyAM samavatIrNAni yAdavAbhyAM mahAmR^idhe ||2-43-10
jagrAha prathamaM rAmo lalAmapratimaM raNe |
sarpantamiva sarpendraM divyamAlAkulaM halam ||2-43-11
savyena sAtvatAM shreShTho jagrAha musalottamam |
saunandaM nAma balavAnnirAnandakaraM dviShAm ||2-43-12
darshanIyaM cha lokeShu chakramAdityavarchasam |
nAmnA sudarshanaM nAma prIto jagrAha keshavaH ||2-43-13
darshanIyam cha lokeShu dhanurjaladaniHsvanam |
nAmnA shAr~Ngamiti khyAtaM prIto jagrAha vIryavAn ||2-43-14
devairnigaditArthasya gadA tasyApare kare |
niShaktA kumudAkShasya nAmnA kaumodakIti sA ||2-43-15
tau sapraharaNau vIrau sAkShAdviShNutanUpamau |
samare rAmagovindau ripUMstAnpratyayuddhyatAm ||2-43-16
Ayudhapragrahau vIrau tAvanyonyamayAvubhau |
pUrvajAnujasaMj~nau tu rAmagovindalakShanau ||2-43-17
samare.apratirUpau tau viShNureko dvidhA kR^itaH |
dviShatsu pratikurvANau parAkrAntau yatheshvarau ||2-43-18
halamudyamya rAmastu sarpendramiva kopanam |
chachAra samare vIro dviShatAmantakopamaH ||2-43-19
vikarShanrathavR^indAni kShatriyANAM mahAtmanAm
chakAra roShaM saphalaM nAgeShu cha hayeShu cha ||2-43-20
ku~njarA.NllA~NgalotkShiptAnmusalAkShepatAditAn |
ramo.abhirAmaH samare nirmamantha yathAchalAn ||2-43-21
te vadhyamAnA rAmeNa samare kShatriyarShabhAH |
jarAsaMdhAntikaM bhItA virathAH pratijagmire ||2-43-22
tAnuvAcha jarAsaMdhaH kShatradharme vyavasthitaH |
dhigetAM kShatravR^ittiM vaH samare kAtarAtmanAm ||2-43-23
parAkrAntasya samare virathasya palAyataH |
bhrUNahatyAmivAsahyAM pravadanti manIShiNaH ||2-43-24
pattino bhuvi chaikasya gopasyAlpabalIyasaH |
bhItAH kiM vinivartadhvaM dhigetAM kShatravR^ittitAm ||2-43-25
kShipraM samabhivartantAM mama vAkyena noditAH |
yAvadetau raNe gopau preShayAmi yamakShyam ||2-43-26
tataste kShatriyAH sarve jarAsaMdhena noditAH |
kShipantaH sharajAlAni hR^iShTA yoddhumupasthitAH ||2-43-27
te hayaiH kA~nchanApIDai rathaishchendusamaprabhaiH |
nAgaishchAmbhodasa~NkAshairmahAmAtrapraNOditaiH ||2-43-28
satanutrANanistriMshAH sAyudhAbharaNAmbarAH |
svAropitadhanuShmantaH satUNIrAH sasAyakAH ||2-43-29
sachChatrotsedhinaH sarve chAruchAmaravIjitAH |
raNAvanigatA rejuH syandanasthA mahIkShitaH ||2-43-30
tau yuddhara~NgApatitau vidhAvantau mahAbhujau |
vasudevasutau vIrau yuyutsU pratyadR^ishyatAm ||2-43-31
tadyuddhamabhavattatra tayosteShAM tu saMyuge |
sAyakotsargabahulaM gadAnirghAtadAruNam ||2-43-32
tataH sharasahasrANi pratIchChantau raNeShiNau |
tasthaturyodhamukhyau tAvabhivR^iShTau yathAchalau ||2-43-33
gadAbishchaiva gurvIbhiH kShepaNIyaishcha mudgaraiH |
ardyamAnau maheShvAsau yAdavau na chakaMpatuH ||2 43-34
tataH kR^iShNo.ambudAkAraH sha~NkhachakragadAdharaH |
vyavardhata mahAtejA vAtayukta ivAnalaH ||2-43-35
sa chakreNArkatulyena dIpyamAnena tejasA |
chichCheda samare vIro nR^igajAshvamahArathAn ||2-43-36
gadAnipAtavihatA lA~Ngalena cha karShitAH |
na shekuste raNe sthAtuM pArthivA naShTachetasaH ||2-43-37
chakakShuranikR^ittAni vichitrANi mahIkShitAm |
rathayUthAni bhagnAni na shekushchalituM raNe ||2-43-38
musalAkShepabhagnAshcha ku~njarAH ShaShTihAyanAH |
ghanA iva ghanApAye bhagnadantA vichukrushuH ||2-43-39
chakrAnalajvAlahatAH sAdinaH sapadAtayaH |
petuH parAsavastatra yathA vajrahatAstathA ||2-43-40
chakralA~NgalanirdagdhaM tatsainyaM vidalIkR^itam |
yugAntopahataprakhyaM sarvaM patitamAbabhau ||2-43-41
AkrIDabhUmiM divyAnAmAyudhAnAM vapuShmatAm |
vaiShNavAnAM nR^ipAste tu draShTUmapyabalIyasaH ||2-43-42
kechidrathAH saMmR^iditAH kechinnihatapArthivAH |
bhagnaikachakrAstvapare vikIrNA dharaNItale ||2-43-43
tasminvishasane ghore chakralA~NgalasaMplave |
dAruNAni pravR^ittAni rakShAMsyautpAtikAni cha ||2-43-44
ArtAnAM kUjamAnAnAM pATitAnAM cha veNUvat |
anto na shakyate.anveShTuM nR^nAgarathavAjinAm ||2-43-45
sA pAtitanarendrANAM rudhirArdrA raNakShitiH |
yoSheva chandanArdrA~NgI bhairavA pratibhAti vai ||2-43-46
narakeshAsthimajjAntraiH shAtitAnAM cha dantinAm |
rudhiraughaplavastatra chAdayAmAsa medinIm ||2-43-47
tasminmahAbhIShaNake naravAhanasa~NkShaye |
shivAnAmashivaiH shabdairnAdite ghoradarshane ||2-43-48
ArtastanitasaMnAde rudhirAmbuhradAkule |
antakAkrIDasadR^ishe nAgadehaiH samAvR^ite ||2-43-49
apAstairbAhubhiryodhaisturagaishacha vidAritaiH |
ka~Nkaishcha balagR^idhraishcha nAditaiH pratinAdite ||2-43-50
nipAte pR^ithivIshAnAM mR^ityusAdhAraNe raNe |
kR^iShNaH shatruvadhaM kartuM chachArAntakadarshanaH ||2-43-51
yugAntArkaprabhaM chakraM kAlIM chaivAyasIM gadAm |
gR^ihya sainyAvanigato babhAShe keshavo nR^ipAn ||2-43-52
kiM na yuddhyata vai shUrA hastyashvarathasaMyutAH |
kimidaM gamyate shUrAH kR^itAstrA dR^iDahnishchayAH |
ahaM sapUrvajaH sa~Nkhye padAtiH pramukhe sthiraH || 2-43-53
adR^iShTadoSheNa raNe bhavanto yena pAlitAH |
sa idAnIM jarAsaMdhaH kimarthaM nAbhivartate ||2-43-54
evamukte tu nR^ipatirdarado nAma vIryavAn |
rAmaM halAgrograbhujaM pratyayAtsainyamadhyagam ||2-43-55
babhAShe sa tu tAmrAkShamukShANamiva sevanI |
ehyehi rAma yuddhyasva mayA sArdhamariMdama ||2-43-56
tadyuddhamabhavattAbhyAM rAmasya daradasya cha |
mR^idhe lokavariShThAbhyAM ku~njarAbhyAmivaujasA ||2-43-57
yojayitvA tataH skandhe rAmo daradamAhave |
halena balinAM sheShTho musalenAvapothayat ||2-43-58
svakAyagatamUrdhA vai musalenAvapothitaH |
papAta darado bhUmau dAritArdha ivAchalaH ||2-43-59
rAmeNa nihate tasmindarade rAjasattame |
jarAaMdhasya rAj~nastu rAmeNAsItsamAgamaH ||2-43-60
mahendrasyeva vR^itreNa dAruNo lomaharShaNaH |
gade gR^ihItvA vikrAntAvanyonyamabhidhAvataH ||2-43-61
kampayantau bhuvaM vIrau tAvudyatamahAgadau |
dadR^ishAte mahAtmAnau girI sashikharAviva ||2-43-62
vyupAramanta yuddhAni prekShya tau puruSharShabhau |
saMrabdhAviva dhAvantau gadAyuddheShu vishrutau ||2-43-63
tAvubhau paramAchAryau loke khyAtau mahAbalau |
mattAviva mahAnAgAvanyonyaM samadhAvatAm ||2-43-64
tato devAH sagandharvAH siddhAshcha paramarShyaH |
yakShAH sApsarasashchaiva samAjagmuH sahasrashaH ||2-43-65
taddevayakShagandharvamaharShibhirala~NkR^itam |
shushubhe.abhyadhikaM rAjannabho jyotirgaNairiva ||2-43-66
abhidudrAva rAmaM tu jarAsaMdho narAdhipaH |
savyaM maNDalamAshritya baladevastu dakShiNam ||2-43-67
tAvanyonyaM prajahrAte gadAyuddhavishAradau |
dantAbhyAmiva mAta~Ngau nAdayantau disho dasha ||2-43-68
gadAnipAto rAmasya shushruve.ashaniniHsvanaH |
jarAsaMdhasya cha raNe parvatasyeva dIryataH ||2-43-69
na sma kaMpayate rAmaM JarAsaMdhakarachyutA |
gadA gadAbhR^itAM shreShThaM vindhyaM girimivAnilaH ||2-43-70
rAmasya tu gadAvegaM rAjA sa magadheshvaraH |
sehe dhairyeNa mahatA shikShayA cha vyapothayat ||2-43-71
tato.antarikShe vAgAsItsusvarA lokasAkShiNI |
na tvayA rAma vadhyo.ayamalaM khedena mAnada ||2-43-72
vihito.asya mayA mR^ityustasmAtsAdhu vyupArama |
achireNaiva kAlena prANAMstyakshyati mAgadhaH ||2-43-73
jarAsaMdhastu tachChrutvA vimanAH samapadyata |
na prAharattatastasmai punareva halAyudhaH |
tau vyupAramatAM yuddhAdvR^iShNayaste cha pArthivAH ||2-43-74
dIrghakAle mahArAja nijaghnuritaretaram |
parAjite tvapakrAnte jarAsaMdhe mahIpatau |
viviktamabhavatsainyaM parAvR^ittamahAratham ||2-43-75
te nR^ipAshchoditairnAgaiH syandanaisturagaistathA
dudruvurbhItamanaso vyAghrAghrAta mR^igA iva ||2-43-76
tannarendraiH parityaktaM bhagnadarpairmahArathaiH |
ghoraM kravyAdabahulaM raudramAyodhanaM babhau ||2-43-77
dravatsu rathamukhyeShu chedirAjo mahAdyutiH |
smR^itvA yAdavasaMbandhaM kR^iShNamevAnvavartata ||2-43-78
vR^itaH kArUShasainyena chedisainyena chAnagha |
saMbandhakAmo govindamidamAha sa chedirAT ||2-43-79
ahaM pitR^iShvasurbhartA tava yAdavanandana |
sabalastvAmupAvR^ittastvaM hi me dayitaH prabho ||2-43-80
uktashchaiSha mayA rAjA jarAsaMdho.alpachetanaH |
kR^iShNAdvirama durbuddhe vigrahAdraNakarmaNi ||2-43-81
tadeSho.adya mayA tyakto mama vAkyasya dUShakaH |
bhagno yuddhe jarAsaMdhastvayA dravati sAnugaH ||2-43-82
nirvairo naiSha saMyAti svapuraM pR^ithivIpatiH |
tvayyeva bhUyo.apyaparaM darshayiShyati kilbiSham ||2-43-83
tadimAM saMtyajAshu tvaM mahIM hatanarAkulAm |
kravyAdagaNasa~NkIrNAM sevitavyAmamAnuShaiH ||2-43-84
karavIrapuraM kR^iShNa gachChAmaH sabalAnugAH |
shR^igAlaM vAsudevaM vai drakShyAmastatra pArthivam ||2-43-85
imau rathavarodagrau yavayoH kAritau mayA |
yojitau shIghraturagaiH sva~NgachakrAkShakUbarau ||2-43-86
shIghramAruha bhadraM te baladevasahAyavAn |
tvarAmaH karavIrasthaM draShTuM taM vasudhAdhipam ||2-43-87
vaishampAyana uvAcha
pitR^iShvasupatervAkyaM shrutvA chedipatestadA |
vAkyaM hR^iShTamanAH kR^iShNo jagAda jagato guruH ||2-43-88
aho yuddhAbhisaMtaptau deshakAlochitau tvayA |
bAndhavapratirUpeNa saMsiktau vachanAmbunA ||2-43-89
deshakAlavishiShTasya hitasya madhurasya cha |
vAkyasya durlabhA loke vaktArashchedisattama ||2-43-90
chedinAtha sanAthau svaH saMvR^ittau tava darshanAt |
nAvayoH ki~nchidaprApyaM yayostvaM bandhurIdR^ishaH ||2-43-91
jarAsaMdhasya nidhanaM ye chAnye tatsamA nR^ipAH |
paryAptau tvatsanAthau svaH kartuM chedikulodvaha ||2-43-92
yadUnAM prathamo bandhustvaM hi sarvamahIkShitAm |
ataHprabhR^iti saMgrAmAndrakShyase chedisattama ||2-43-93
chAkraM mausalamityevaM saMgrAmaM raNavR^ittayaH |
kathayiShyanti loke.asminye dhariShyanti pArthivAH ||2-43-94
rAj~nAM parAjayaM yuddhe gomante.achalasattame |
shravaNAddhAraNAdvApi svargalokaM vrajanti hi ||2-43-95
tadgachChAma mahArAja karavIraM purottamam |
tvayoddiShTena mArgeNa chedirAja shivAya vai ||2-43-96
te syandanagatAH sarve pavanotpAtibhirhayaiH |
bhejire dIrghamadhvAnaM mUrtimanta ivAgnayaH ||2-43-97
te trirAtroShitAH prAptAH karavIraM purottamam |
shivAya cha shive deshe niviShTAstridashopamAH ||2-43-98
iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi
karavIrapurAbhigamane trichatvAriMsho.adhyAyaH
| Previous | | English M.M.Dutt | | Tamil Translation | | Next |