அத² சதுர்விம்ஷோ²(அ)த்⁴யாய꞉
கேஷி²வத⁴꞉
வைஷ²ம்பாயன உவாச
அந்த⁴கஸ்ய வச꞉ ஷ்²ருத்வா கம்ஸ꞉ ஸம்ரக்தலோசன꞉ |
ந கிஞ்சித³ப்³ரவீத்க்ரோதா⁴த்³விவேஷ² ஸ்வம் நிகேதனம் ||2-24-1
தே ச ஸர்வே யதா² வேஷ்²ம யாத³வா꞉ ஷ்²ருதவிஸ்தரா꞉ |
ஜக்³முர்விக³தஸங்கல்பா꞉ கம்ஸவைக்ருதஷ²ம்ஸின꞉ ||2-24-2
அக்ரூரோ(அ)பி யதா²(ஆ)ஜ்ஞப்த꞉ க்ருஷ்ணாத³ர்ஷ²னலாலஸ꞉ |
ஜகா³ம ரத²முக்²யேன மனஸா துல்யகா³மினா ||2-24-3
ஃக்²ருஷ்ணஸ்யாபி நிமித்தானி ஷு²பா⁴ன்யங்க³க³தானி வை |
பித்ருதுல்யேன ஷ²ம்ஸந்தி பா³ந்த⁴வேன ஸமாக³மம் ||2-24-4
ப்ராகே³வ ச நரேந்த்³ரேண மாது²ரேணோக்³ரஸேனினா |
கேஷி²ன꞉ ப்ரேஷிதோ தூ³தோ வதா⁴யோபேந்த்³ரகாரணாத் ||2-24-5
ஸ ச தூ³தவச꞉ ஷ்²ருத்வா கேஷீ² கேஷ²கரோ ந்ருணாம் |
வ்ருந்தா³வனக³தோ கோ³பான்பா³த⁴தே ஸ்ம து³ராஸத³꞉ ||2-24-6
மானுஷம் மாம்ஸமஷ்²னான꞉ க்ருத்³தோ⁴ து⁴ஷ்டபராக்ரம꞉ |
து³ர்தா³ந்தோ வாஜிதை³த்யோ(அ)ஸாவகரோத்கத³னம் மஹத் ||2-24-7
நிக்⁴னன்கா³ வை ஸகோ³பாலான் க³வாம் பிஷி²தபோ⁴ஜன꞉ |
து³ர்மத³꞉ காமசாரீ ச ஸ கேஷீ² நிரவக்³ரஹ꞉ ||2-24-8
தத³ரண்யம் ஷ்²மஷா²நாப⁴ம் ந்ருணாம் மாம்ஸாஸ்தி²பி⁴ர்வ்ருதம் |
யத்ராஸ்தே ஸ ஹி து³ஷ்டாத்மா கேஷீ² துரக³தா³னவ꞉ ||2-24-9
கு²ரைர்தா³ரயதே பூ⁴மிம் வேகே³னாருஜதே த்³ருமான் |
ஹேஷிதை꞉ ஸ்பர்த்³த⁴தே வாயும் ப்லுதைர்லங்க⁴யதே நப⁴꞉ ||2-24-10
அதிப்ரவ்ருத்³தோ⁴ மத்தஷ்²ச து³ஷ்டோ(அ)ஷ்²வோ வனகோ³சர꞉ |
ஆகம்பிதஸடோ ரௌத்³ர꞉ கம்ஸஸ்ய சரிதானுக³꞉ ||2-24-11
ஈரிணம் தத்³வனம் ஸர்வம் தேனாஸீத்பாபகர்மணா |
க்ருதம் துரக³தை³த்யேன ஸர்வான்கோ³பாஞ்ஜிகா⁴ம்ஸதா ||2-24-12
தேன து³ஷ்டப்ரசாரேணா தூ³ஷிதம் தத்³வனம் மஹத் |
ந ந்ருபி⁴ர்கோ³த⁴னைர்வாபி ஸேவ்யதே வனவ்ருத்திபி⁴꞉ ||2-24-13
நி꞉ஸம்பாத꞉ க்ருத꞉ பந்தா²ஸ்தேன தத்³விஷயாஷ்²ரய꞉ |
மதா³சலிதவ்ருத்தேன ந்ருமாம்ஸான்யஷ்²னதா ப்⁴ருஷ²ம் ||2-24-14
ந்ருஷ²ப்³தா³னுஸர꞉ க்ருத்³த⁴꞉ ஸ கதா³சித்³வநாக³மே |
ஜகா³ம கோ⁴ஷஸம்வாஸம் சோதி³த꞉ காலத⁴ர்மணா ||2-24-15
தம் த்³ருஷ்ட்வா து³த்³ருவுர்கோ³பா꞉ ஸ்த்ரியஷ்²ச ஷி²ஷு²பி⁴꞉ ஸஹ |
க்ரந்த³மானா ஜக³ந்நாத²ம் க்ருஷ்ணம் நாத²முபாஷ்²ரிதா꞉ ||2-24-16
தாஸாம் ருதி³தஷ²ப்³தே³ன கோ³பானாம் க்ரந்தி³தேன ச |
த³த்த்வாப⁴யம் து க்ருஷ்ணோ வை கேஷி²னம் ஸோ(அ)பி⁴து³த்³ருவே ||2-24-17
கேஷீ² சாப்யுன்னதக்³ரீவ꞉ ப்ரகாஷ²த³ஷ²னேக்ஷண꞉ |
ஹேஷமாணோ ஜவோத³க்³ரோ கோ³விந்தா³பி⁴முகோ² யயௌ ||2-24-18
தமாபதந்தம் ஸம்ப்ரேக்ஷ்ய கேஷி²னம் ஹயதா³னவம் |
ப்ரத்யுஜ்ஜகா³ம கோ³விந்த³ஸ்தோயத³꞉ ஷ²ஷி²னம் யதா² ||2-24-19
கேஷி²னஸ்து தமப்⁴யாஷே² த்³ருஷ்ட்வா க்ருஷ்ணமவஸ்தி²தம் |
மனுஷ்யபு³த்³த⁴யோ கோ³பா꞉ க்ருஷ்ணமூசுர்ஹிதைஷிண꞉ ||2-24-20
க்ருஷ்ணா தாத ந க²ல்வேஷ ஸஹஸா தே ஹயாத⁴ம꞉ |
உபஸர்ப்யோ ப⁴வான்பா³ல꞉ பாபஷ்²சைஷ து³ராஸத³꞉ ||2-24-21
ஏஷ கம்ஸஸ்ய ஸஹஜ꞉ ப்ராணஸ்தாத ப³ஹிஷ்²சர꞉ |
உத்தமஷ்²ச ஹயேந்த்³ராணாம் தா³னவோ(அ)ப்ரதிமோ யுதி⁴ ||2-24-22
த்ராஸன꞉ ஸர்வபூ⁴தானாம் துரகா³ணாம் மஹாப³ல꞉ |
அவத்⁴ய꞉ ஸர்வபூ⁴தானாம் ப்ரத²ம꞉ பாபகர்மணாம் ||2-24-23
கோ³பானாம் தத்³வச꞉ ஷ்²ருத்வா வத³தாம் மது⁴ஸூத³ன꞉ |
கேஷி²னா ஸஹ யுத்³தா⁴ய மதிம் சக்ரே(அ)ரிஸூத³ன꞉ ||2-24-24
தத꞉ ஸவ்யம் த³க்ஷிணம் ச மண்ட³லம் ஸ பரிப்⁴ரமன் |
பத்³ப்⁴யாமுபா⁴ப்⁴யாம் ஸ ஹய꞉ க்ரோதே⁴னாருஜதே த்³ருமான் ||2-24-25
முகே² லம்ப³ஸதே சாஸ்ய ஸ்கந்தே⁴ கேஷ²க⁴னாவ்ருதே |
ப³லயோ(அ)ப்⁴ரதரங்கா³பா⁴꞉ ஸுத்ருவு꞉ க்ரோத⁴ஜம் ஜலம் ||2-24-26
ஸ பே²னம் வக்த்ரஜம் சைவ வவர்ஷ ரஜஸாவ்ருதம் |
ஹிமகாலே யதா² வ்யோம்னி நீஹாரமிவ சந்த்³ரமா꞉ ||2-24-27
கோ³விந்த³மரவிந்தா³க்ஷம் ஹேஷிதோத்³கா³ரஷீ²கரை꞉ |
ஸ பே²னைர்வக்த்ரநிர்கீ³ர்ணை꞉ ப்ரோக்ஷயாமாஸ பா⁴ரத ||2-24-28
கு²ரோத்³தூ⁴தாவஸிக்தேன மது⁴கக்ஷோத³பாண்டு³னா |
ரஜஸா ஸ ஹய꞉ க்ருஷ்ணம் சகாராருணமூர்த⁴ஜம் ||2-24-29
ப்லுதவல்கி³தபாத³ஸ்து தக்ஷமாணோ த⁴ராம் கு²ரை꞉ |
த³ந்தாந்நிர்த³ஷ²மானஸ்து கேஷீ² க்ருஷ்ணாமுபாத்³ரவத் ||2-24-30
ஸ ஸம்ஸக்தஸ்து க்ருஷ்ணேன கேஷீ² துரக³ஸத்தம꞉ |
பூர்வாப்⁴யாம் சரணாப்⁴யாம் வை க்ருஷ்ணம் வக்ஷஸ்யதாட³யத் ||2-24-31
புன꞉ புன꞉ ஸ ச ப³லீ ப்ராஹிணோத்பார்ஷ்²வத꞉ கு²ரான் |
க்ருஷ்ணஸ்ய தா³னவோ கோ⁴ரம் ப்ரஹாரமமிதௌஜஸ꞉ ||2-24-32
வக்த்ரேண சாஸ்ய கோ⁴ரேண தீக்ஷ்ணத³ம்ஷ்ட்ராயுதே⁴ன வை |
அத³ஷ²த்³பா³ஹுஷி²க²ரம் க்ருஷ்ணஸ்ய ருஷிதோ ஹய꞉ ||2-24-33
ஸ லம்ப³கேஸரஸட꞉ க்ருஷ்ணேன ஸஹ ஸங்க³த꞉ |
ரராஜ கேஷீ² மேகே⁴ன ஸம்ஸக்த꞉ க² இவாம்ஷு²மான் ||2-24-34
உரஸ்தஸ்யோரஸா ஹந்துமியேஷ ப³லவான்ஹய꞉ |
வேகே³ன வாஸுதே³வஸ்ய க்ரோதா⁴த்³த்³விகு³ணவிக்ரம꞉ ||2-24-35
தஸ்யோத்ஸிக்தஸ்ய ப³லவான் க்ருஷ்ணோ(அ)ப்யமிதவிக்ரம꞉ |
பா³ஹுமாபோ⁴கி³னம் க்ருத்வா முகே² க்ருத்³த⁴꞉ ஸமாத³த⁴த் ||2-24-36
ஸ தம் பா³ஹுமஷ²க்தோ வை கா²தி³தும் போ⁴க்துமேவ ச |
த³ஷ²னைர்மூலநிர்முக்தை꞉ ஸபே²னம் ருதி⁴ரம் வமன் ||2-24-37
விபாடிதாப்⁴யாமோஷ்டா²ப்⁴யாம் கடாப்⁴யாம் வித³லீக்ரூத꞉ |
அக்ஷிணீ விக்ரூதே சக்ரே விஸ்ருதே முக்தப³ந்த⁴னே ||2-24-38
நிரஸ்தஹனுராவிஷ்ட꞉ ஷோ²ணிதாக்தவிலோசன꞉ |
உத்கர்ணோ நஷ்டசேதாஸ்து ஸ கேஷீ² ப³ஹ்வசேஷ்டத ||2-24-39
உத்பதன்னஸக்ருத்பாதை³꞉ ஷ²க்ருன்மூத்ரம் ஸமுத்ஸ்ருஜன் |
கி²ன்னாங்க³ரோமா ஷ்²ராந்தஸ்து நிர்யத்னசரணோ(அ)ப⁴வத் ||2-24-40
கேஷி²வக்த்ரவிலக்³னஸ்து க்ருஷ்ணபா³ஹுரஷோ²ப⁴த |
வ்யாபு⁴க்³ன இவ க⁴ர்மாந்தே சந்த்³ரார்த⁴கிரணைர்க⁴ன꞉ ||2-24-41
கேS꞉ஈ ச க்ருஷ்ணாஸம்ஸக்த꞉ ஷா²ந்தகா³த்ரோ வ்யரோசத |
ப்ரபா⁴தாவனதஷ்²சந்த்³ர꞉ ஷ்²ராந்தோ மேருமிவாஷ்²ரிதஹ் ||2-24-42
தஸ்ய க்ருஷ்ணபு⁴ஜோத்³தூ⁴தா꞉ கேஷி²னோ த³ஷ²னா முகா²த் |
பேது꞉ ஷ²ரதி³ நிஸ்தோயா꞉ ஸிதாப்⁴ராவயவா இவ ||2-24-43
ஸ து கேஷீ² ப்⁴ருஷ²ம் ஷா²ந்த꞉ க்ருஷ்ணேனாக்லிஷ்டகர்மணா |
ஸ்வபு⁴ஜம் ஸ்வாயதம் க்ருத்வா பாடிதோ ப³லவத்ததா³ ||2-24-44
ஸ பாடிதோ பு⁴ஜேனாஜௌ க்ருஷ்ணேன விக்ருதானன꞉ |
கேஷீ² நத³ன்மஹாநாத³ம் தா³னவோ வ்யதி²தஸ்ததா³ || 2-24-45
விகூ⁴ர்ணமானஸ்த்ரஸ்தாங்கோ³ முகா²த்³ருதி⁴ரமுத்³வமன் |
ப்⁴ருஷ²ம் வ்யங்கீ³க்ருதவபுர்னிக்ருத்தார்த⁴ இவாசல꞉ ||2-24-46
வ்யாதி³தாஸ்யோ மஹாரௌத்³ர꞉ ஸோ(அ)ஸுர꞉ க்ருஷ்ணபா³ஹுனா |
நிபபாத யதா² க்ருத்தோ நாகோ³ ஹி த்³வித³லீக்ருதஹ் ||2-24-47
பா³ஹுனா க்ருத்ததே³ஹஸ்ய கேஷி²னோ ரூபமாப³பௌ⁴ |
பஷோ²ரிவ மஹாகோ⁴ரம் நிஹதஸ்ய பினாகினா ||2-24-48
த்³விபாத³ப்ருஷ்ட²புச்சா²ர்த்³தே⁴ ஷ்²ரவணைகாக்ஷிநாஸிகே |
கேஷி²னஸ்தத்³த்³விதா⁴பூ⁴தே த்³வே சார்தே⁴ ரேஜது꞉ க்ஷிதௌ ||2-24-49
கேஷி²த³ந்தக்ஷதஸ்யாபி க்ருஷ்ணஸ்ய ஷு²ஷு²பே⁴ பு⁴ஜ꞉ |
வ்ருத்³த⁴꞉ ஸால இவாரண்யே க³ஜேந்த்³ரத³ஷ²னாங்கித꞉ ||2-24-50
தம் ஹத்வா கேஷி²னம் யுத்³தே⁴ கல்பயித்வா ச பா⁴க³ஷ²꞉ |
க்ருஷ்ண꞉ பத்³மபலாஷா²க்ஷோ ஹஸம்ஸ்தத்ரைவ தஸ்தி²வான் ||2-24-51
தம் ஹதம் கேஷி²னம் த்³ருஷ்ட்வா கோ³பா கோ³பஸ்த்ரியஸ்ததா² |
ப³பூ⁴வுர்முதி³தா꞉ ஸர்வே ஹதவிக்⁴னா க³தக்லமா꞉ ||2-24-52
தா³மோத³ரம் து ஷ்²ரீமந்தம் யதா²ஸ்தா²னம் யதா²வய꞉ |
அப்⁴யநந்த³ன்ப்ரியைர்வாக்யை꞉ பூஜயந்த꞉ புன꞉ புன꞉ ||2-24-53
கோ³பா ஊசு꞉
அஹோ தாத க்ருதம் கர்ம ஹதோ(அ)யம் லோககண்டக꞉ |
தை³த்ய꞉ க்ஷிதிசர꞉ க்ருஷ்ண ஹயரூபம் ஸமாஸ்தி²த꞉ ||2-24-54
க்ருதம் வ்ருந்தா³வனம் க்ஷேமம் ஸேவ்யம் ந்ரும்ரூக³பக்ஷிணாம் |
க்⁴னதா பாபமிமம் தாத கேஷி²னம் ஹயதா³னவம் ||2-24-55
ஹதா நோ ப³ஹவோ கோ³பா கா³வோ வத்ஸேஷு வத்ஸலா꞉ |
நைகே சான்யே ஜனபதா³ ஹதானேன து³ராத்மனா ||2-24-56
ஏஷ² ஸம்வர்தகம் கர்துமுத்³யத꞉ க²லு பாபக்ருத் |
ந்ருலோகம் நிர்னரம் க்ரூத்வா சர்துகாமோ யதா²ஸுக²ம் ||2-24-57
நைதஸ்ய ப்ரமுகே² ஸ்தா²தும் கஷ்²சிச்ச²க்தோ ஜிஜீவிஷு꞉ |
அபி தே³வஸமூஹேஷு கிம் புன꞉ ப்ருதி²வீதலே ||2-24-58
வைஷ²ம்பாயன உவாச
அதா²ஹாந்தர்ஹிதோ விப்ரோ நாரத³꞉ க²க³மோ முனி꞉ |
ப்ரீதோ(அ)ஸ்மி விஷ்ணோ தே³வேஷ² க்ருஷ்ண க்ருஷ்ணேதி சாப்³ரவீத் ||2-24-59
நாரத³ உவாச
யதி³த³ம் து³ஷ்கரம் கர்ம க்ருதம் கேஷி²ஜிகா⁴ம்ஸயா |
த்வய்யேவ கேவலம் யுக்தம் த்ரிதி³வே த்ர்யம்ப³கஸ்ய வா ||2-24-60
அஹம் யுத்³தோ⁴த்ஸுகஸ்தாத த்வத்³க³தேனாந்தராத்மனா |
இத³ம் நரஹயம் யுத்³த⁴ம் த்³ரஷ்டும் ஸ்வர்கா³தி³ஹாக³த꞉ ||2-24-61
பூதனாநித⁴நாதீ³னி கர்மாணி தவ த்³ருஷ்டவான் |
அஹம் த்வனேன கோ³விந்த³ கர்மணா பரிதோஷித꞉ ||2-24-62
ஹயாத³ஸ்மான்மஹேந்த்³ரோ(அ)பி பி³பே⁴தி ப³லஸூத³ன |
குர்வாணாச்ச வபுர்கோ⁴ரம் கேஷி²னோ து³ஷ்டசேதஸ꞉ ||2-24-63
யத்த்வயா பாடிதோ தே³ஹோ பு⁴ஜேனாயதபர்வணா |
ஏஷோ(அ)ஸ்ய ம்ருத்யுரந்தாய விஹிதோ விஷ்²வயோனினா ||2-24-64
யஸ்மாத்த்வயா ஹத꞉ கேஷீ² தஸ்மான்மச்சா²ஸனம் ஷ்²ருணூ |
கேஷ²வோ நம னாம்னா த்வம் க்²யாதோ லோகே ப⁴விஷ்யஸி ||2-24-65
ஸ்வஸ்த்யஸ்து ப⁴வதோ லோகே ஸாது⁴ யாம்யஹமாஷு²க³꞉ |
க்ருத்யஷே²ஷம் ச தே கார்யம் ஷ²க்தஸ்த்வமஸி மா சிரம் ||2-24-66
த்வயி கார்யாந்தரக³தே நரா இவ தி³வௌகஸ꞉ |
விட³ம்ப³யந்த꞉ க்ரீட³ந்தி லீலாம் த்வத்³ப³லமாஷ்²ரிதா꞉ ||2-24-67
அப்⁴யாஷே² வர்ததே காலோ பா⁴ரதஸ்யாஹவோத³தே⁴꞉ |
ஹஸ்தப்ராப்தானி யுத்³தா⁴னி ராஜ்ஞாம் த்ரிதி³வகா³மினாம் ||2-24-68
பந்தா²ன꞉ ஷோ²தி⁴தா வ்யோம்னி விமானாரோஹணோர்த்⁴வகா³꞉ |
அவகாஷா² விப⁴ஜ்யந்தே ஷ²க்ரலோகே மஹீக்ஷிதாம் ||2-24-69
உக்³ரஸேனஸுதே ஷா²ந்தே பத³ஸ்தே² த்வயி கேஷ²வ |
அபி⁴தஸ்தன்மஹத்³யுத்³த⁴ம் ப⁴விஷ்யதி மஹீக்ஷிதாம் ||2-24-70
த்வாம் சாப்ரதிமகர்மாணம் ஸம்ஷ்²ரயிஷ்யந்தி பாண்ட³வா꞉ |
பே⁴த³காலே நரேந்த்³ராணாம் பக்ஷக்³ராஹோ ப⁴விஷ்யஸி ||2-24-71
த்வயி ராஜாஸனஸ்தே² ஹி ராஜஷ்²ரியமனுத்தமாம் |
ஷு²பா⁴ம் த்யக்ஷ்யந்தி ராஜானஸ்த்வத்ப்ரபா⁴வான்ன ஸம்ஷ²ய꞉ ||2-24-72
ஏஷ மே க்ருஷ்ண ஸந்தே³ஷ²꞉ ஷ்²ருதிபி⁴꞉ க்²யாதிமேஷ்யதி |
தே³வதானாம் தி³விஸ்தா²னாம் ஜக³தஷ்²ச ஜக³த்பதே ||2-24-73
த்³ருஷ்டம் மே ப⁴வத꞉ கர்ம த்³ருஷ்டஷ்²சாஸி மயா ப்ரபோ⁴ |
கம்Sஏ பூ⁴ய꞉ ஸமேஷ்யாமி ஸாதி⁴தே ஸாது⁴ யாம்யஹம் ||2-24-74
ஏவமுக்த்வா ஸ து ததா³ நாரத³꞉ க²ம் ஜகா³ம ஹ |
நாரத³ஸ்ய வச꞉ ஷ்²ருத்வா தே³வஸங்கீ³தயோனின꞉ ||2-24-75
ததே²தி ஸ ஸமாபா⁴ஷ்ய புனர்கோ³பான் ஸமாஸத³த் |
கோ³பா꞉ க்ருஷ்ணம் ஸமாஸாத்³ய விவிவ்ஷு²ர்வ்ரஜமேவ ஹ ||2-24-76
இதி ஸ்ரிமஹாபா⁴ரதே கி²லேஷு ஹரிவம்ஷே² விஷ்ணுபர்வணி
கேஷி²வதே⁴ சதுர்விம்ஷோ²(அ)த்⁴யாய꞉
Converted to Tamil Script using Aksharamukha : Script Converter: http://aksharamukha.appspot.com/converter
Source: http://mahabharata-resources.org/harivamsa/vishnuparva/hv_2_24_mpr.html
## Harivamsa Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva
Chapter 24 - Slaying of Keshi
Itranslated by K S Ramachandran ramachandran_ksr@yahoo.ca,June 4, 2008##
Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
----------------------------------------------------------------
atha chaturviMsho.adhyAyaH
keshivadhaH
vaishampAyana uvAcha
andhakasya vachaH shrutvA kaMsaH saMraktalochanaH |
na kiMchidabravItkrodhAdvivesha svaM niketanam ||2-24-1
te cha sarve yathA veshma yAdavAH shrutavistarAH |
jagmurvigatasa~NkalpAH kaMsavaikR^itashaMsinaH ||2-24-2
akrUro.api yathA.a.aj~naptaH kR^iShNAdarshanalAlasaH |
jagAma rathamukhyena manasA tulyagAminA ||2-24-3
KR^iShNasyApi nimittAni shubhAnya~NgagatAni vai |
pitR^itulyena shaMsanti bAndhavena samAgamam ||2-24-4
prAgeva cha narendreNa mAthureNograseninA |
keshinaH preShito dUto vadhAyopendrakAraNAt ||2-24-5
sa cha dUtavachaH shrutvA keshI keshakaro nR^iNAm |
vR^indAvanagato gopAnbAdhate sma durAsadaH ||2-24-6
mAnuShaM mAMsamashnAnaH kruddho dhuShTaparAkramaH |
durdAnto vAjidaityo.asAvakarotkadanaM mahat ||2-24-7
nighnangA vai sagopAlAn gavAM pishitabhojanaH |
durmadaH kAmachArI cha sa keshI niravagrahaH ||2-24-8
tadaraNyaM shmashAnAbhaM nR^iNAM mAMsAsthibhirvR^itam |
yatrAste sa hi duShTAtmA keshI turagadAnavaH ||2-24-9
khurairdArayate bhUmiM vegenArujate drumAn |
heShitaiH sparddhate vAyuM plutairlaMghayate nabhaH ||2-24-10
atipravR^iddho mattashcha duShTo.ashvo vanagocharaH |
AkampitasaTo raudraH kaMsasya charitAnugaH ||2-24-11
IriNaM tadvanaM sarvaM tenAsItpApakarmaNA |
kR^itaM turagadaityena sarvAngopA~njighAMsatA ||2-24-12
tena duShTaprachAreNA dUShitaM tadvanaM mahat |
na nR^ibhirgodhanairvApi sevyate vanavR^ittibhiH ||2-24-13
niHsampAtaH kR^itaH panthAstena tadviShayAshrayaH |
madAchalitavR^ittena nR^imAmsAnyashnatA bhR^ishaM ||2-24-14
nR^ishabdAnusaraH kruddhaH sa kadAchidvanAgame |
jagAma ghoShasaMvAsaM choditaH kAladharmaNA ||2-24-15
taM dR^iShTvA dudruvurgopAH striyashcha shishubhiH saha |
krandamAnA jagannAthaM kR^iShNaM nAthamupAshritAH ||2-24-16
tAsAM ruditashabdena gopAnAM kranditena cha |
dattvAbhayaM tu kR^iShNo vai keshinaM so.abhidudruve ||2-24-17
keshI chApyunnatagrIvaH prakAshadashanekShaNaH |
heShamANo javodagro govindAbhimukho yayau ||2-24-18
tamApatantaM saMprekShya keshinaM hayadAnavam |
pratyujjagAma govindastoyadaH shashinam yathA ||2-24-19
keshinastu tamabhyAshe dR^iShTvA kR^iShNamavasthitam |
manuShyabuddhayo gopAH kR^iShNamUchurhitaiShiNaH ||2-24-20
kR^iShNA tAta na khalveSha sahasA te hayAdhamaH |
upasarpyo bhavAnbAlaH pApashchaiSha durAsadaH ||2-24-21
eSha kaMsasya sahajaH prANastAta bahishcharaH |
uttamashcha hayendrANAM dAnavo.apratimo yudhi ||2-24-22
trAsanaH sarvabhUtAnAM turagANAM mahAbalaH |
avadhyaH sarvabhUtAnAM prathamaH pApakarmaNAm ||2-24-23
gopAnAM tadvachaH shrutvA vadatAM madhusUdanaH |
keshinA saha yuddhAya matiM chakre.arisUdanaH ||2-24-24
tataH savyaM dakShiNaM cha maNDalaM sa paribhraman |
padbhyAmubhAbhyAM sa hayaH krodhenArujate drumAn ||2-24-25
mukhe lambasate chAsya skandhe keshaghanAvR^ite |
balayo.abhratara~NgAbhAH sutruvuH krodhajaM jalam ||2-24-26
sa phenaM vaktrajaM chaiva vavarSha rajasAvR^itam |
himakAle yathA vyomni nIhAramiva chandramAH ||2-24-27
govindamaravindAkShaM heShitodgArashIkaraiH |
sa phenairvaktranirgIrNaiH prokShayAmAsa bhArata ||2-24-28
khuroddhUtAvasiktena madhukakShodapANDunA |
rajasA sa hayaH kR^iShNaM chakArAruNamUrdhajam ||2-24-29
plutavalgitapAdastu takShamANo dharAM khuraiH |
dantAnnirdashamAnastu keshI kR^iShNAmupAdravat ||2-24-30
sa saMsaktastu kR^iShNena keshI turagasattamaH |
pUrvAbhyAM charaNAbhyAM vai kR^iShNaM vakShasyatADayat ||2-24-31
punaH punaH sa cha balI prAhiNotpArshvataH khurAn |
kR^iShNasya dAnavo ghoraM prahAramamitaujasaH ||2-24-32
vaktreNa chAsya ghoreNa tIkShNadaMShTrAyudhena vai |
adashadbAhushikharaM kR^iShNasya ruShito hayaH ||2-24-33
sa lambakesarasaTaH kR^iShNena saha sa~NgataH |
rarAja keshI meghena saMsaktaH kha ivAMshumAn ||2-24-34
urastasyorasA hantumiyeSha balavAnhayaH |
vegena vAsudevasya krodhAddviguNavikramaH ||2-24-35
tasyotsiktasya balavAn kR^iShNo.apyamitavikramaH |
bAhumAbhoginam kR^itvA mukhe kruddhaH samAdadhat ||2-24-36
sa taM bAhumashakto vai khAdituM bhoktumeva cha |
dashanairmUlanirmuktaiH saphenaM rudhiraM vaman ||2-24-37
vipATitAbhyAmoShThAbhyAM kaTAbhyAM vidalIkR^ItaH |
akShiNI vikR^Ite chakre visR^ite muktabandhane ||2-24-38
nirastahanurAviShTaH shoNitAktavilochanaH |
utkarNo naShTachetAstu sa keshI bahvacheShTata ||2-24-39
utpatannasakR^itpAdaiH shakR^inmUtraM samutsR^ijan |
khinnA~NgaromA shrAntastu niryatnacharaNo.abhavat ||2-24-40
keshivaktravilagnastu kR^iShNabAhurashobhata |
vyAbhugna iva gharmAnte chandrArdhakiraNairghanaH ||2-24-41
keSHI cha kR^iShNAsaMsaktaH shAntagAtro vyarochata |
prabhAtAvanatashchandraH shrAnto merumivAshritah ||2-24-42
tasya kR^iShNabhujoddhUtAH keshino dashanA mukhAt |
petuH sharadi nistoyAH sitAbhrAvayavA iva ||2-24-43
sa tu keshI bhR^ishaM shAntaH kR^iShNenAkliShTakarmaNA |
svabhujaM svAyataM kR^itvA pATito balavattadA ||2-24-44
sa pATito bhujenAjau kR^iShNena vikR^itAnanaH |
keshI nadanmahAnAdaM dAnavo vyathitastadA || 2-24-45
vighUrNamAnastrastA~Ngo mukhAdrudhiramudvaman |
bhR^ishaM vya~NgIkR^itavapurnikR^ittArdha ivAchalaH ||2-24-46
vyAditAsyo mahAraudraH so.asuraH kR^iShNabAhunA |
nipapAta yathA kR^itto nAgo hi dvidalIkR^itah ||2-24-47
bAhunA kR^ittadehasya keshino rUpamAbabhau |
pashoriva mahAghoraM nihatasya pinAkinA ||2-24-48
dvipAdapR^iShThapuchChArddhe shravaNaikAkShinAsike |
keshinastaddvidhAbhUte dve chArdhe rejatuH kShitau ||2-24-49
keshidantakShatasyApi kR^iShNasya shushubhe bhujaH |
vR^iddhaH sAla ivAraNye gajendradashanA~NkitaH ||2-24-50
taM hatvA keshinaM yuddhe kalpayitvA cha bhAgashaH |
kR^iShNaH padmapalAshAkSho hasaMstatraiva tasthivAn ||2-24-51
taM hataM keshinaM dR^iShTvA gopA gopastriyastathA |
babhUvurmuditAH sarve hatavighnA gataklamAH ||2-24-52
dAmodaraM tu shrImantaM yathAsthAnaM yathAvayaH |
abhyanandanpriyairvAkyaiH pUjayantaH punaH punaH ||2-24-53
gopA UchuH
aho tAta kR^itaM karma hato.ayaM lokakaNTakaH |
daityaH kShiticharaH kR^iShNa hayarUpaM samAsthitaH ||2-24-54
kR^itaM vR^indAvanaM kShemaM sevyaM nR^imR^IgapakShiNAm |
ghnatA pApamimaM tAta keshinaM hayadAnavam ||2-24-55
hatA no bahavo gopA gAvo vatseShu vatsalAH |
naike chAnye janapadA hatAnena durAtmanA ||2-24-56
esha saMvartakaM kartumudyataH khalu pApakR^it |
nR^ilokaM nirnaraM kR^ItvA chartukAmo yathAsukham ||2-24-57
naitasya pramukhe sthAtuM kashchichChakto jijIviShuH |
api devasamUheShu kiM punaH pR^ithivItale ||2-24-58
vaishampAyana uvAcha
athAhAntarhito vipro nAradaH khagamo muniH |
prIto.asmi viShNo devesha kR^iShNa kR^iShNeti chAbravIt ||2-24-59
nArada uvAcha
yadidaM duShkaraM karma kR^itaM keshijighAmsayA |
tvayyeva kevalaM yuktaM tridive tryambakasya vA ||2-24-60
ahaM yuddhotsukastAta tvadgatenAntarAtmanA |
idaM narahayaM yuddhaM draShTuM svargAdihAgataH ||2-24-61
pUtanAnidhanAdIni karmANi tava dR^iShTavAn |
ahaM tvanena govinda karmaNA paritoShitaH ||2-24-62
hayAdasmAnmahendro.api bibheti balasUdana |
kurvANAchcha vapurghoraM keshino duShTachetasaH ||2-24-63
yattvayA pATito deho bhujenAyataparvaNA |
eSho.asya mR^ityurantAya vihito vishvayoninA ||2-24-64
yasmAttvayA hataH keshI tasmAnmachChAsanaM shR^iNU |
keshavo nama nAmnA tvaM khyAto loke bhaviShyasi ||2-24-65
svastyastu bhavato loke sAdhu yAmyahamAshugaH |
kR^ityasheSham cha te kAryaM shaktastvamasi mA chiram ||2-24-66
tvayi kAryAntaragate narA iva divaukasaH |
viDambayantaH krIDanti lIlAM tvadbalamAshritAH ||2-24-67
abhyAshe vartate kAlo bhAratasyAhavodadheH |
hastaprAptAni yuddhAni rAj~nAM tridivagAminAm ||2-24-68
panthAnaH shodhitA vyomni vimAnArohaNordhvagAH |
avakAshA vibhajyante shakraloke mahIkShitAm ||2-24-69
ugrasenasute shAnte padasthe tvayi keshava |
abhitastanmahadyuddhaM bhaviShyati mahIkShitAm ||2-24-70
tvAM chApratimakarmANaM saMshrayiShyanti pANDavAH |
bhedakAle narendrANAM pakShagrAho bhaviShyasi ||2-24-71
tvayi rAjAsanasthe hi rAjashriyamanuttamAm |
shubhAM tyakShyanti rAjAnastvatprabhAvAnna saMshayaH ||2-24-72
eSha me kR^iShNa sandeshaH shrutibhiH khyAtimeShyati |
devatAnAM divisthAnAM jagatashcha jagatpate ||2-24-73
dR^iShTaM me bhavataH karma dR^iShTashchAsi mayA prabho |
kaMSe bhUyaH sameShyAmi sAdhite sAdhu yAmyaham ||2-24-74
evamuktvA sa tu tadA nAradaH khaM jagAma ha |
nAradasya vachaH shrutvA devasa~NgItayoninaH ||2-24-75
tatheti sa samAbhAShya punargopAn samAsadat |
gopAH kR^iShNaM samAsAdya vivivshurvrajameva ha ||2-24-76
iti srimahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi
keshivadhe chaturviMsho.adhyAyaH
| Previous | | English M.M.Dutt | | Tamil Translation | | Next |